۳ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی ( ۷۳ـ ۱۳۷۲ ) با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی که توسط فتحی و اجارگاه انجام شده است.هدف تحقیق بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در ارائه متن کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی.بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در پرسشها و تکالیف آخر هر فصل کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی .بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در ارائه تصاویر و اشکال کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی .نتایج تحقیق،نحوه ارائه متن در کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی به صورت غیر فعال می باشدودر مجموع ارائه پرسش ها و تکالیف کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی تقریبا به صورت فعال بوده است ،ارائه تصاویر و نمودارهای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی دراکثر موارد به صورت غیر فعال می باشد .
۴ ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی در سال تحصیلی ( ۷۶ ـ ۱۳۷۵ ) توسط صداقت انجام شده است. هدف این تحقیق،میزان بکارگیری روش فعال در ارائه پرسش های هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشد .میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشدومیزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشدودر ارائه کدامیک از اجزای محتوا ، ( پرسش ها ، تصاویر ، متن ) کتابهای علوم تجربی پایه اول دوم و سوم به نحو بهتری از روش فعال استفاده شده است .نتایج بدست آمده،پرسش های کتاب های علوم اول و سوم به طریقه غیر فعال ارائه شده و پرسش های فصل اول و سوم کتاب علوم دوم به شیوه فعال ارائه شده است.تصاویر کتاب علوم پایه اول و تصاویر فصل های دوم و چهارم کتاب دوم و تصاویر فصل های اول ، سوم و چهارم کتاب سوم به طریقه غیر فعال ارائه شده است و تصاویر فصل های اول و سوم کتاب دوم ، تصاویر فصل کتار سوم به شیوه فعال ارائه شده است .
۵ ـ ارزشیابی شیوه ی ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی در سال تحصیلی ( ۷۶ـ ۱۳۷۵ ) با بهره گرفتن از رو ویلیام رومی که توسط پوربافرانی انجام شده است .هدف این تحقیق در ارائه متن کتاب های علوم دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟در ارائه پرسش های کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟در ارائه تصاویر کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟ میزان استفاده از روش فعال در ارائه محتوای کدامیک از کتابهای علوم تجربی دوره راهنمایی بیشتر است ؟نتایج بدستآمده،متن کتاب های علوم دوره راهنمایی تحصیلی به صورت غیر فعال ارائه شده اند و همچنین ، متن کتاب سوم در مقایسه با کتاب های اول و دوم ، از لحاظ فعال متن ، ضعیف تر ارزیابی شده و پرسش های کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی با توجه به ضریب درگیری و درصد محاسبه شده نشانگر آن است که سوالات آنها به شیوه ی فعال ارائه شده است .تصاویر کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی با توجه به ضریب درگیری و درصد محاسبه شده ، مبین این واقعیت است که تصاویر کتاب های اول و دوم به صورت فعال ارائه شده اند ولی تصاویر کتاب سوم راهنمایی به صورت غیر فعال ارائه شده است .فعال ترین قسمت ارائه شده در بین محتوای سه کتاب ، تصاویر کتاب اول با ضریب درگیری ۸۳/۰ می باشد .
۶ ـ تحلیل محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی دوره راهنمایی در سال تحصیلی (۸۰ ـ ۱۳۷۹) بر اساس روش ویلیام رومی و طبقه بندی هدفهای رفتاری بلوم در سطح یادگیری که توسط مردانی انجام شده است.هدف پژوهش در تدوین محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی به سطوح حیطه شناختی تا چه اندازه توجه شده است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در پرسش های هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در متن هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در تصاویر هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟فراوانی سطوح شناختی موجود در کتابهای فرهنگ اسلامی دوره راهنمایی تا چه میزان است ؟نتایج بدست آمده،محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی پایه های اول ، دوم و سوم راهنمایی به گونه ای تدوین شده است که بر هدفهای سطح دانش و اطلاعات بیشتر تاکید می شود .با توجه به اینکه ضرایب درگیری دانش آموز با متن ، تصاویر و سوال های کتاب ها از حد مطلوب یعنی مابین ( ۴/۰ و ۵/۱ ) خیلی پایین تر است در نتیجه این کتاب ها ، دانش آموز را فعال نساخته و او را به فعالیت سوق نمی دهد وبه علت تاکید به سطوح خاصی از حیطه شناختی اصل سلسله مراتب یادگیری دچار اشکال گردیده است .چون متن ، تصاویر و پرسش های کتابها از حد مطلوب رومی پایین تر است در نتیجه این کتاب ها دانش آموزان را به انباشتن یک سلسله محفوظات تشویق می کند .
۷-تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های سوم و چهارم ابتدایی که در سال تحصیلی ( ۷۷ ـ ۱۳۷۶ ) توسط امام جمعه انجام شده است .هدف از این پژوهش پاسخ به این مسئله است آیا محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های سوم و چهارم ابتدایی به موضوعات عملی پرداخته است؟ نتایج پژوهش،بیش از اندازه به موضوعات نظری پرداخته شده و موضوعات عملی نادیده گرفته شده است .حل مساله مورد تاکید و توجه نیست .ارائه محتوا به الگوی مریل کاملا مطابقت ندارد .

ج ) پژوهش های انجام شده در سایر کشورهای جهان :

۱-لیندا فور شوور^[۵۹] ۱۹۹۳ میلادی : در تحقیقی با عنوان آموزش علوم در دبستان به وسیله ابزار ، ۵۳ فعالیت آموزشی به وسیله ابزار در آموزش علوم ارائه می کند و اظهار می دارد که در هنگام تدریس علوم علاوه بر ابزار باید به زمان ، منابع امکانات و محتوا و . . . توجه خاصی را مبذول داشت .
۲-سنتاایزن^[۶۰] و همکارانش ۱۹۹۴ میلادی : در تحقیقی تحت عنوان آینده علوم در مدارس ابتدایی با اشاره به این مطلب که در سالهای اخیر به دلیل پیشرفت تکنولوژی ، لزوم تحولاتی شگرف در ساختار آموزش علوم در دوره ابتدایی به چشم می خورد ، به طرح پیشنهادانی در جهت اصلاح و بهبود ساختار و محتوای کتابهای علوم و روش آموزش ان در دوره ابتدایی پرداختند .
۳-جی کاری و دیگران^[۶۱] ۱۹۹۶ میلادی : دانشگاه ایندیانا در پژوهش، چگونگی تعلیم علوم ، دانش محتوایی علوم و روش های تعلیم محتوای دانش را نزد معلمان ابتدایی در ۵۸مدرسه ابتدایی سطح بالا بررسی کردند و اعلام کردند که تعداد کمی از معلمان در هنگام نپتدریس علوم به گسترش خلاقیت و ابتکار در فراگیران توجه دارند آنها همچنین اذعان داشتند که تعلیم علوم ، تنها در حوزه کاغذ و قلم خلاصه نمی شود و می توان در کلاس موقعیت های خوبی را فراهم کرد.
۴-جن پارکرو اسپینیک^[۶۲] ۱۹۹۷ میلادی : به منظور ارزیابی مراحل اولیه تربیت معلمان ابتدایی صورت گرفته است و در طی یک پیمایش سه ساله ، گسترش و توسعه نگرش های کار آموزان معلمی ابتدایی را نسبت به یاددهی و یادگیری علوم در دوره ی ابتدایی در خلال مراحل اولیه آموزش حرفه ایشان آشکار ساخته است و در این پژوهش دو گانگی آشکاری بین انتظارات و تجارب معلمی علوم مشخص شده است و همچنین نتایج نشانگرها و اثرآموزش و تمرین های معلمی بر تقویت این نگرش بوده است .
۵-مارلوادیگر^[۶۳] ۲۰۰۱ میلادی : در تحقیقی تحت عنوان ارزیابی نگرش های معلمان ابتدایی در تدریس علوم انجام شده است مشخص گردیده که اگرچه نگرشهای خوب در مورد علوم از جانب معلمان در تدریس بسیار مهم است ، اندازه گیری نگرش ها بسیار دشوار است . داوطلبان احتمالی تدریس علوم باید بر اساس نگرش های خوب نسبت به علوم همراه با خود پنداری کافی گزینش شوند.
بنابراین با مطالب فوق که گفته شد پژوهشگرموضوع تحقیقی با عنوان تحلیل محتوای کتب علوم تجربی ابتدائی با روش ویلیام رومی پرداخته می شود که دراین تحقیق برای روشن شدن میزان فعال وغیرفعال کردن یا بودن دانش آموزان در رابطه با کتب در چه حدی می باشندو این تجزیه وتحلیل به تحلیل محتوای متن،پرسشهاوتصاویرکتابهااز طریق میزان ضریب درگیری دانش آموزان با کتابها پرداخته شده است .

در گروه پژوهش های مربوط به خارج ازکشوریک پژوهش تحت عنوان استفاده ازروش های اثربخش درتألیف کتابهای درسی ازسیبرویسکی(۱۹۸۸)موردبررسی قرارگرفته است .بررسی اسناد ملی وبین المللی نشان می دهد که کاوشگری علمی وپرورش مهارتهای پرورشی به منزله ی عنصری کلیدی برای پرورش سواد یادگیری همه یادگیرندگان مطرح است ودرکشورهای مانند آمریکا،کانادا، انگلستان، چین ،استرالیا وزلاندنو که دارای سند ملی برنامه درسی هستند استانداردهایی در این زمینه به چشم می خورد .
برای مثال،می توان به استانداردهای انجمن آمریکایی توسعه ی علوم (۱۹۹۳)،استانداردهایی برای توسعه ی مهارتهای حرفه ای معلمان علوم(۲۰۰۴)،گزارش ملی مدارس استرالیا (۲۰۰۰)، انجمن ملی پژوهش (۱۹۹۶)،وزارت آموزش پرورش جمهوری چین (۲۰۰۱)،وپرورش بین المللی دربارۀ استانداردهای علوم به همت مک کامزو، اولسون،(۱۹۹۸)اشاره کرد. در اسناد این کشورها،استانداردهایی برای پرورش مهارتها ی پژوهشی وتحقیق گرایی به چشم می خورد . براساس استانداردهای تعریف شده،پروژه هایی برای تدریس علوم این کشورها تعریف و تنظیم شده است برای مثال،پروژۀ (۲۰۶۰)آموزش علوم که توصیه های زیر را برای تدوین برنامه درسی ارائه داده است :
ارائه موضوعات کمتربا عمق بیشتر؛تأکید بر ساخت دانش براساس پرورش روحیه ی تحقیق ورشدمهارتهای پژوهشی؛تأکید بر تجربیات عینی وآزمایشی؛تأکید کمتر بر حقایق (۴۸ و۱۹۹۹و science Anytime ).برای تهیه ی محتوای کتابهای درسی نیز سعی شده است از رویکرد پژوهش محوری استفاده شود .برای مثال ،فرایندهای علمی کتابهای علوم دورۀابتدایی آمریکابه نام sciene scinceبه رشدمهارتهایی مانند طبقه بندی ،استنباط ،پیش بینی ،اندازه گیری،الگوی سازی وفرضیه سازی کمک میکند.(فصنامه مطالعات برنامه درسی،۱۳۸۷،ص۱۳و۱۳۴).
هاری(۲۰۰۳)درمقاله ای باعنوان «تدریس علوم به شیوۀ کاوشگری»به بررسی ادبیات کاوشگری طی سالهای ۱۹۹۲تا۲۰۰۳پرداخته است .به عقیدۀ او،آموزش کاوش محور به شیوه های گوناگونی درادبیات تحقیق ظاهر شده است.برای مثال می توان به دیدگاه های کالینز(۱۹۸۶)،دبور(۱۹۹۱)،وراکو(۱۹۸۶) اشاره کرد . برخی از این افراد بر ماهیت و چگونگی درگیرشدن فراگیرنده درفرایندیادگیری تأکید داشتندوبرخی کاوشگری را انجام دادن آزمایش، واجرای کارهای عملی یا فعالیت مداروفرایندمحورتوصیف کرده اند ،(همان فصلنامه،ص۱۳۶).
تحقیق دیگری درسال «۱۹۸۰»دردانشگاه ایالت کلورادوآمریکادرزمینه تحلیل ومحتوای مفهومی انجام شده است ،از خلاصهجامع وکامل مقاله ای در خصوص تحلیل ومحتوای مفهومی انجام شده در بخش زبان انگلیسی در دانشگاه ایالت کلورادوآقای پاکملوئیست به فارغ التحصیلان روشهایتحقیق وتئوری را درس می دهد ودر فصهایBush وHartsدرخصوص محتوای مفهومی درBush وHarts و عبارت است از روش های تحقیق درروش های کتابداری وتوضیح وتفسیر: مجلهآکادمیک نیویورک سا ل« ۱۹۸۰». مقاله ی دکتر ایمانی در خارج از کشور موردبررسی قرار گرفته است که بدین شرح می باشد :
مقایسه سه نوع بررسی کتابهای درسی ابتدایی درجه دو (چاپ جدید بنام هدیه های آسمانی وکتاب کاروچاپ قبلی بنام مطالعات مذهبی بر طبق روش تجزیه وتحلیل محتوای« آقای ویلیام رومی ایمانی،ومظفر: ایجادویرایش های جدیدوبهبود مفهوم ها و محتوای کتابهای درسی بر نیازمندیهای سیستم آموزش وپرورش در هر کشوری تأکید میکند . بنابراین ،مکرراً می بایست مفهوم کتابهای درسی راطرح ،ویرایش و اصلاح کنیم ویادگیری دانش ،آموزان را با روند های ملی وجهانی توسعه هماهنگ کنیم . حرکت وپیشرفت درجهت اینچنین دستورالعمل هایی مثل چاپ – ویرایش های دقیق کتابهای درسی واداری قرآنی در بین انجمن آموزش وپرورش شروع به گردآوری دو کتاب به نامهای هدیه های آسمانی وکتاب کا ر نموده است . از آنجائیکه این کتابهای اخیراً چاپ و منتشر شده و درمدارس مورد استفاده قرارگرفته، ما می بایست روش تجزیه وتحلیل مفهوم ومحتوایی آقای ویلیام رومی را بکاربریم تا مشاهده کنیم که کتابهای جدید در آموزش موضوعات مذهبی بهتر می باشد . بر طبق مطالعات وبررسیهای انجام شده توسط مانتایج بدست آمده است ازتجزیه وتحلیل مفهوم قبلی «کتابهای مذهبی منتشر شده درسال۲۰۰۱»و کتاب کتابهای مذهبی آقایDevine منتشرشده درسال ۲۰۰۲ برای دانش آموزان درجه دوم نشان میدهد که ضریب درگیری دانش آموزان با عبارات ذکر شده در سه کتاب مذکور نسبتاًکم میباشد اما ضریب درگیری دانش آموزان باسوالات ارائه شده درکتابهای کار و Devine بیشتراز۱-۱می باشد.نتایج مطالعات همچنین نشان دادکه ضریب درگیری) دانش آموزان با کتابهای مذهبی برابر با ۴۱ صدم درصد بود. (ضریب درگیری دانش آموزان با کتابهای کار و gifts برابر ۱٫۲ بود که بدان معناست که کتابهای جدید تهیه آماده شده اند جهت به نتیجه رساندن اهداف مطالعات انجام شده بر روی کتابهای درسی به عبارت دیگر کتاب قبلی… می باشد و دارای ضریب پیچیدگی کمتری می باشد اما کتابهای جدید باعث می شود دانش آموزان بیشتر با مفهوم های آنها درگیر شوند. (مقاله اینترنتی )
نتیجه گیری : بطور کلی ازجمع بندی تحقیقات انجام شده نکات ذیل قابل استنباط می باشد:
۱) روند تدوین و تالیف کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی در ایران از جهت ارائه فعال محتوا به مرور زمان از سازمان دهی مناسب تری برخوردار شده است.
۲)محتوای کتاب های علوم تجربی با توجه به رشد روز افزون علم و تکنولوژی از ویژگی خاصی برخوردار است و باید به طور مداوم با زنگری و اصلاح قرار گیرد تا ز یک سو با دانش روز منطبق شود و از سوی دیگر ، بر اساس نوین ترین روش های فعال یاددهی و یادگیری تنظیم وارائه گردد. بنابراین روش ویلیام رومی جهت محاسبه میزان ارائه کتابهای مورد اشاره ، روش مناسب تشخیص داده شده است.
۳)باتوجه به موارد فوق و تالیف تدوین کتابهای جدید علوم تجربی درپایه های اول ، دوم ، سوم و چهارم و پنجم ابتدایی ، ضرورت انجام این پژوهش به خوبی روشن می گردد که این کتابها از جهت ارائه فعال محتوا مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا وضعیت آنها به طور دقیق روشن شود.
فصل سوم
روش تحقیق

مقدمه

یکی از اساسی ترین مسائل در هر نظام آموزشی و تربیتی مسئله انتخاب محتوای مناسب برای آموزش و تدریس است. این امر در گذشته به صورت انتقال تجربیات و دانسته ها از نسلی به نسل دیگر صورت می گرفت ولی از سالهای ۱۹۱۸ به بعد مفاهیم جدیدی چون چگونگی انتخاب اهداف آموزشی، نحوه انتخاب محتوای درسی و سازماندهی فعالیت های آموزشی به صورت عملی مورد توجه قرار گرفته است و امروزه هم مشاهده می شود که وظیفه نظامهای آموزشی دیگر تنها انتقال تمدن و میراث فرهنگی گذشته جامعه نیست، بلکه به قانونی برای پذیرش تحولات و انطباق با نوآوری علمی و تکنولوژی تبدیل شده که سعی می کند برنامه های آموزشی را متناسب با این تحولات و براساس نیازهای فراگیران تدوین کند و در این باره سعی شده محتوا، اهداف و روش های آموزشی انتخاب شده در هر نظام با شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه و نیاز های فراگیران متناسب باشد.علاوه بر مسئولیت هایی که بر نظام های آموزشی و برنامه ریزان بر شمردیم این نظام ها موظفند در جهت هماهنگی مطالب با تحولات جهانی و رفع نیازهای جدید افراد، هر چند سال یکبار محتوا کتاب ها را مورد تجزیه قرار دهند و نسبت به تغییر، اصلاح، حذف یا افزایش مطالب اقدام کنند. لذا برای انجام این کار نیاز به استفاده از الگوها و مدلهای تحلیل محتوا و همچنین نظر معلمین محترم می باشد که هر کدام از زوایای خاص به تحلیل مطالب و متون مورد نظر بپردازند که در این تحقیق پژوهشگر کتابهای علوم تجربی پایه های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی را به روش ویلیام رومی مورد بررسی قرار می دهد.
بنابراین در این فصل، روش اجرای پژوهش توضیح داده می شود، بدین منظور در ابتدا روش مورد نظر معرفی می شود. یعنی از آن جامعه آماری و نمونه مورد تحقیق به طور کامل مشخص می گردد.در ادامه، ابزار گردآوری اطلاعات مورد استفاده معرفی می شود و در بخش انتهایی روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوطه به اجرای محتوا بیان می گردد و سپس درباره ضریب درگیری مطلوب توضیحاتی داده می شود.
روش تحقیق:

روش انجام شده پژوهش : (روش تحقیق )

دراین تحقیق از روش تحلیل محتوا با روش ویلیام رومی استفاده می شود . در این روش تحلیل محتوای یک کتاب در متن ، پرسش ها وتصاویر و جداول و نظریه های آن انجام میگیرد. هر کدام از اجزا ی محتوا به صورت مقوله های جمله ای پرسشی و تصوری در می آید ( امام جمعه:۱۳۷۷ ص ۱۴۲)
و پس با بهره گرفتن از مقوله های آنها را تحلیل می کند . هدف در این روش آن است که بررسی کنیم تا چه حد مقولات اشاره شده دانش آموزان رانسبت به فراگیری متن پرسشها و تصاویر جذب نموده و ضریب درگیری دانش آموزان با متن ، پرسش ها و تصاویر تا چه اندازه است . پس این روش برسر مقوله متن ، پرسشها و تصاویر استوار که هرکدام از این بخش ها مقوله هایی دارد به دوبخش فعال و غیر فعال تقسیم می شود و آنگاه میزان توجه آنها به فعالیت دانش آموز فعال کرده او بررسی و تحلیل می شود.

جامعه آماری:

جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر پنج جلد کتاب علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی (۸۸-۱۳۸۷)پایه های اول ، دوم ، سوم ، چهارم ، پنجم، تدوین شده است می باشد .

نمونه آماری :

با توجه به گستردگی جامعه آماری که کتاب علوم تجربی ۵ پایه را شامل می شود از هر کدام از کتابهای هر پایه نمونه ای به صورت تصادفی انتخاب می گردد و با بهره گرفتن از شاخصهای مورد تحلیل قرار می گیرد.

ابزارهای جمع آوری داده ها :

به منظور گرد آوری اطلاعات مورد نیاز هر یک از اجزای محتوای کتابهای مورد نظر شامل متن تصاویر پرسشها از جدول های ثبت اطلاعات و فیش مطالعات استفاده می شود و با بهره گرفتن از تکنیکهای پیشنهاد شده توسط «ویلیام رومی » در هر یک از اجزای محتوا میزان فراوانی هر روش ارائه میگردد ، و با بهره گرفتن از این جدول ها ضریب درگیری دانش آموزان از فرمول زیر بدست می آید :
مقوله های فعال
= ضریب درگیری دانش آموزان
مقوله های غیر فعال

روش تجزیه و تحلیل داده ها :

به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص یا ضریب درگیری یادگیرنده با محتوا که توسط «ویلیام رومی » پیشنهاد شده است استفاده خواهد شد . این شاخص با توجه به فراوانی مقوله ها محاسبه می شود .
علاوه بر این از روش های آماری توصیفی از قبیل فراوانی در جدولهای ارائه محتوا در مقوله های مختلف و درصد ورسم نمودار استفاده خواهد شد
در این پژوهش جهت دستیابی به اهداف پژوهش از روش « تحقیق توصیفی » از نوع تحلیل محتوا که جنبه عینی و وصف نگاری دارد استفاده شده است. در پژوهش هایی که با بهره گرفتن از روش توصیفی انجام می گردد پژوهشگر درصدد است تا آنچه که هست را بدون هیچ گونه دخالت و یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایجی عینی از موقعیت بدست آورد (نادری و سیف نراقی، ۱۳۷۶، ص ۷۲).
بنابراین در این پژوهش آنچه مورد نظر است بررسی شیوه ارائه محتوا بدون کم و کاست و استنتاجات ذهنی است.لازم به ذکر است در این پژوهش، محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های اول ابتدایی، دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی یعنی متن ها، تصاویر و پرسش ها مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.
روش تحلیل داده ها
روش آماری تحلیل محتوای ویلیام رومی بر این اصل استوار است که می توان در هر یک از ابعاد مختلف محتوا یعنی متن ، پرسش ، تصاویر را به سه قسمت تقسیم نمود .
بخش اول محتوا : شامل مقوله هایی است که به ارائه غیر فعال محتوا می پردازد به عبارت دیگر اطلاعات و دانستنی هایی که به طور مستقیم در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد مانند مقوله های بیان حقایق،a ؛اصول کلی،b؛بیان تعاریف،c؛پاسخ سوالات توسط مولف،d؛پاسخ سوالات توسط دانش آموز در قسمت متن و یا مقوله a در قسمت تصاویر و مقوله های a و b را در قسمت پرسش ها می توان ذکر کرد .
بخش دوم محتوا : قسمت هایی است که به صورت فعال ارائه شده اند و در حقیقت این قسمت از محتوا است که دانش آموز را در تجربیات یادگیری می نماید مانند مقوله های h,g,f,e در قسمت متن یا مقوله های d,c دو قسمت پرسش ها و مقوله b در قسمت تصاویر می توان درج نمود .