۲-۱۲-۲ هنجارهای ذهنی[۱۴۵]
هنجار ذهنی اشاره به درک فشار اجتماعی برای انجام یا عدم انجام رفتار است (آجزن، ۱۹۹۱). به عبارتی نشان‌دهنده میزان اهمیت به نظر سایر افراد درمورد رد یا پذیرش رفتار مورد نظر است (ساترلند، ۲۰۱۱). همچنین ارزیابی این‌که افراد برای شرکت در رفتار خاص، حمایت اجتماعی افراد مهم در زندگی‌شان را دارند (راسل و فیلدینگ، ۲۰۱۰). در چارچوب تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده، مفهوم هنجار ذهنی در درجه اول فشار اجتماعی درک شده که افراد مرجع مهم، در انجام یا عدم انجام رفتار دارند، است (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). هنجار ذهنی شامل دو بخش است که در تعامل هم می‌باشند: باورهای دیگر افراد که ممکن برای شخص مهم باشد و بخواهد آن را انجام دهد (اعتقادات هنجاری)؛ و قضاوت مثبت یا منفی درمورد هر یک از باورها (ارزیابی نتیجه) (فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴). با بیان ساده‌تر هنجار درونی، عبارت است از درک فرد نسبت به نظراتی که درباره رفتار وی است؛ از این‌که اشخاصی که از نظر وی مهم هستند، فکر می‌کنند که آن رفتار انجام شود یا نه (ابزری و همکاران، ۱۳۸۹). دو متغیر نگرش و هنجار ذهنی به واکنش شخص در رابطه به چگونگی رفتار در شرایطی خاص منجر می‌شود و چنانچه نگرشی به شرایط جدید مثبت باشد و هنجار درونی با آن شرایط سازگار باشند، ‌قصد انجام عمل محتمل‌تر و نتیجه بروز رفتار مناسب با آن شرایط بیشتر خواهد بود (ابزری و همکاران، ۱۳۸۹).
دانلود پایان نامه
از آن‌جا که کشاورز درمورد تصمیمات مهم در رابطه با مزرعه با خانواده خود مشورت می‌کند و دیگر اعضای خانواده در بسیاری از تصمیمات مزرعه تأثیرگذار هستند. آنان نیز نگرش خود را به موضوع مدیریت مزرعه دارند، گاه کشاورز در تضاد قرار می‌گیرد. در مواردی هم کشاورزان گمان می‌کنند، روی آوردن به کشاورزی پایدار برگشت به روش‌های قدیمی کشاورزی است و برای همین به آن به دیده تردید می‌نگرند. از طرفی از لحاظ روان‌شناختی هر ترک عادتی برای کشاورزان دشوار است (اکس، ۲۰۰۶). همچنین سوکا[۱۴۶] (۲۰۰۸) در بررسی رفتارهای زیست‌محیطی بیان می‌کند بروز رفتارهای مطلوب در مدیریت منابع زیست‌محیطی بیش از هر چیز متأثر از نظرات گروه‌های مرجع از دید افراد می‌باشد. مطالعه انجام شده توسط ریتزما و همکاران[۱۴۷] (۲۰۰۸) در میان کشاورزان هندی نیز نشان می‌دهد، فشار اجتماعی که کشاورزان در آن کار و زندگی می‌کنند به طور معنی‌داری بکارگیری روش‌های مناسب آبیاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد و کشاورزان مخالف با عبور سیستم‌های زهکشی از زمین‌های خویش را به طور مطلوبی متأثر می‌نمایند. ساترلند (۲۰۱۱) در میان کشاورزان انگلستان نشان داد، تأثیر هنجارذهنی باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین در صورتی‌ که افراد جامعه (گروه مرجع) بر این اعتقاد باشند که کاهش نهاده بر افزایش تولید مؤثر است، کشاورزان پایبند به کاهش مصرف نهاده می‌شوند. همچنین اسکلدا و همکاران (۲۰۰۶) نیز اعتقاد دارند در بسیاری از موارد تصمیم‌گیری‌های سم‌پاشی کشاورزان به دلیل عوامل غیراقتصادی از جمله برداشت‌ها و عوامل اجتماعی است و بیان می‌کند، هنجار ذهنی (فشار همسالان) تأثیر زیادی بر رفتار سم‌پاشی کشاورزان لائوس دارد. بیدل و رحمان (۲۰۰۰) در بررسی نگرش‌ها و رفتارهای حفاظت محور کشاورزان اظهار می‌دارند، نظرات گروه‌های مرجع از دید کشاورزان، به طور مثبت نگرش‌ها و رفتارهای حفاظتی آن‌ها را در قبال منابع زیست‌محیطی مزارع‌شان تحت تأثیر قرار می‌دهد. یافته‌های عزیزی (۱۳۸۰) در میان گندم‌کاران حاکی از آن است که رفتار مصرفی همسایگان کشاورزان در سطح مزرعه به طور معنی‌داری میزان مصرف آب توسط آن‌ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
کشاورزان سعی می‌کنند در اجتماعی که زندگی می‌کنند چندان متفاوت به نظر نرسند و به عبارتی هم‌رنگ اجتماع باشند (کریمی و همکاران، ۱۳۹۰). این‌که افراد فکر کنند خانواده و دوستانشان کاربرد سموم و کودهای شیمیای را ارزشمند تلقی می‌کنند و کاربرد آن را تأیید می‌کنند، بنابراین برای کاربرد این نهاده‌ها احساس حمایت دارند و با احتمال بیشتری آن‌ها را به‌کار می‌برند.
۳-۱۲-۲ کنترل رفتار درک شده[۱۴۸]
کنترل رفتار درک شده، نقش مهمی در تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده دارد؛ در واقع تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده با اضافه شدن کنترل رفتار درک شده است که از تئوری کنش علّی متفاوت شده است (آجزن، ۱۹۹۱). کنترل رفتار درک شده نشان‌دهنده باورها و دسترسی به منابع و فرصت‌های مورد نیاز برای انجام یک رفتار است (نرمن و هلی[۱۴۹]، ۲۰۰۴). به عبارتی باور به وجود یا عدم وجود فاکتورهایی که عملکرد رفتار را تسهیل می‌کند (ساترلند، ۲۰۱۱). کنترل رفتار درک شده دارای دو جزء می‌باشد: جزء اول نشان‌دهنده در دسترس بودن منابع مورد نیاز (مثل پول، زمان و دیگر منابع) برای انجام رفتار است (ماهون و همکاران، ۲۰۰۶)؛ یا این‌که فرد چقدر بر رفتارش کنترل دارد (فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴) و جزء دوم نشان‌دهنده اعتماد به نفس شخص در توانایی وی در انجام رفتار است (ماهون و همکاران، ۲۰۰۶). کنترل رفتار درک شده، به وسیله برآورد کشاورزان از محدودیت‌های انجام یک رفتار مورد سنجش قرار می‌گیرد (آرتیکو و همکاران[۱۵۰]، ۲۰۰۶). کنترل رفتار درک شده به عواملی که به طور مستقیم به یک رفتار خاص مرتبط‌ هستند تأکید دارد، در واقع به تعبیر مردم از سهولت یا دشواری در انجام رفتارهای دلخواه اتلاق می‌شود. دیدگاه فعلی کنترل رفتار درک شده با مفهوم خودکارآمدی درک شده[۱۵۱]سازگار است. تخمین توانایی فرد برای انجام رفتار کنترل رفتار درک شده نامیده می‌شود (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). آجزن بیشتر اطلاعات خود را درمورد کنترل رفتار درک شده از تحقیقات بندورا [۱۵۲]و همکارانش بدست آورده است. این تحقیقات نشان می‌دهد رفتار مردم به شدت تحت تأثیر اعتماد به نفس آن‌ها در توانایی‌شان برای انجام آن است. خودکارآمدی می‌تواند تحت تأثیر انتخاب فعالیت‌ها، آماده‌سازی برای انجام فعالیت، تلاش صورت گرفته برای عمل به فعالیت و همچنین الگوهای فکری و واکنش‌های عاطفی باشد (آجزن، ۱۹۹۱). کنترل رفتار درک شده، کنترل بر عمل واقعی را در بر می‌گیرد (راسل و فیلدینگ، ۲۰۱۰). اگر فردی به دلیل کمبود امکاناتی مانند پول قادر به خرید سموم و کودهای شیمیایی نباشد، پس این فرد کنترل واقعی بر رفتار خود ندارد و این عدم کنترل مستقیماً بر تمایل کاربرد این نهاده‌های شیمیایی تأثیر دارد و این عدم کنترل مستقیماً بر تمایل کاربرد تأثیر دارد. در کشاورزی در مواقعی که فرد در معرض نوسانات فیزیکی، اقتصادی و سیاسی قرار گیرد، کنترل رفتار درک شده نقش مهمی در فرایند تصمیم‌گیری آن‌ها ایفا می کند (آرتیکو و همکاران، ۲۰۰۶).
۴-۱۲-۲ نیت[۱۵۳]
عامل اصلی تعیین رفتار در تئوری رفتار برنامه ریزی شده نیت فرد برای انجام آن رفتار است. مقاصد به عنوان عوامل انگیزشی هستند که رفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نیات نشان‌دهنده آن هستند که فرد چقدر تمایل دارد برای انجام رفتار تلاش کند. به عنوان یک قاعده کلی نیت قوی‌تر برای انجام یک رفتار، بیشتر احتمال دارد عملی شود (آجزن، ۱۹۹۱).
۵-۱۲-۲ هنجارهای اخلاقی[۱۵۴]
محققان مختلف هنجار اخلاقی را به عنوان پیش‌بینی کننده مستقل اضافی نیت (علاوه بر نگرش، هنجار اجتماعی و کنترل رفتار درک شده) می‌دانند (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). هنجارهای اخلاقی، قوانین اخلاقی درونی یا ارزش‌ها هستند. هنجار اخلاقی به عنوان پیش‌بینی‌کننده مکمل نیت شخص به تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده اضافه شد. رفتار حفاظتی شکلی از رفتار اخلاقی است؛ چرا که حفاظت از منابع طبیعی به معنای تصمیم‌گیری در برابر “منافع خود” است؛ به این دلیل هنجار اخلاقی به تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده ‌اضافه گردید (کیزر و اسکاتل، ۲۰۰۳). در این راستا بیسونت و کنتنتو[۱۵۵] هنجار اخلاقی را مسئولیت درک شده نامیده‌اند و این متغیر را بر رفتار و نیت مؤثر می‌دانند (یزدان‌پناه، ۲۰۱۴: ۲۰۱۱). این‌که کشاورز کاربرد این سموم و کودهای شیمیایی را از نظر وجدانی و اخلاقی درست یا نادرست بداند، از مسائل مهم تغییر رفتار زیست‌محیطی می باشد.
۶-۱۲-۲ مفهوم خود[۱۵۶]
دیدگاه‌های متفاوتی درمورد مفهوم خود وجود دارد اما در تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده از نظریه هویت که توسط استریکر[۱۵۷] معرفی شد استفاده می‌شود (برتون، ۲۰۰۴). با توجه به نظریه استریکر، خود (self) مجموعه‌ای از نقش‌های ساختار یافته اجتماعی است که شخص خود را برای انجام یک نقش اجتماعی خاص می‌بیند (یزدان‌پناه و همکاران، ۲۰۱۱). مفهوم خود مترادف با درک فرد از خود[۱۵۸] یا برداشت فرد از خود[۱۵۹] می‌باشد. به عبارتی ویژگی‌های نسبتاً پایدار که فرد به خود نسبت می‌‌دهد، یا برچسبی است که افراد برای توصیف خود استفاده می‌کنند (اسپارک و گاثری، ۱۹۹۸). اضافه کردن مفهوم خود برای بهبود قدرت پیش‌بینی به تئوری اضافه شد. یک تغییر مثبت در مفهوم خود تأثیر مثبتی بر نیت فرد دارد (کوک و همکاران[۱۶۰]، ۲۰۰۲). مفهوم خود مستقل از نگرش در پیش‌بینی تمایل رفتاری و رفتار تأثیر دارد و این اثر مستقل در مطالعات تجربی بسیاری اثبات شده است (اسپارک و گاثری، ۱۹۹۸). استس و بیگا[۱۶۱] (۲۰۰۳) از متغیر مفهوم خود زیست‌محیطی در مطالعه خود استفاده نموده‌اند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان داد مفهوم خود در پیش‌بینی و تغییر رفتارهای زیست‌محیطی نقش بسیار مهمی دارد. با توجه به مطالب ذکر شده مفهوم خود نیز در استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مؤثر می‌باشد. به عبارت دیگر در صورتی که کشاورز نقش اجتماعی کشاورز بودن خود را توأم با کاربرد سموم و کودهای شیمیایی بداند، این نوعی مفهوم خود در رابطه با بهره گرفتن از این نهاده‌ها می‌باشد.
۷-۱۲-۲ دانش
بسیاری از مطالعات صورت گرفته در زمینه رفتارهای محیطی نشان داده‌اند دانش یک پیش‌بینی کننده مهم رفتار محیطی است. زیرا این متغیر بر کل فرایند تصمیم‌گیری مؤثر است، به طوری ‌که دانش و اطلاعات اشتباه می‌تواند منجر به یک تصمیم‌گیری اشتباه توسط فرد شود. در بررسی رابطه بین دانش و نگرش‌های محیطی مشخص شده نگرش‌های مبتنی بر دانش بالا، نسبت به نگرش‌های مبتنی بر دانش کم، پیش‌بینی کننده قوی‌تری برای رفتارهای مناسب محیطی هستند (ملک‌سعیدی، ۱۳۸۶). دانش و معلومات می‌تواند، نگرش‌ها و نیّات رفتاری را تحت تأثیر قرار دهد. دانش می‌تواند باعث تغییر در نگرش گردد و تغییر در نگرش به تغییر در نیّت رفتاری منتهی ‌شود. دانش از طریق توانا ساختن افراد در انتخاب روش‌ها و فعالیت‌های پایداری، نقش مهمی در افزایش رابطه نگرش‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی ایفا می‌کند (کلانتری و همکاران[۱۶۲]، ۲۰۰۷). همچنین کلاوایگلسیاس و همکاران[۱۶۳](۲۰۰۶) استدلال می‌کنند که اکثر کشاورزان اطلاعات اندکی درمورد تاثیرات محیطی، اقتصادی و اجتماعی فعالیت‌های کشاورزی بر زمین دارند. آن‌ها همچنین بیان کردند که دانش نقش مهمی در امرار معاش کشاورزان و مدیریت منابع دارد.
استرن[۱۶۴] (۲۰۰۰) استدلال می‌کند، قابلیت‌های شخصی مثل دانش می‌تواند رفتارهای حفاظتی را تسهیل کند. در همین راستا سالامه و همکاران (۲۰۰۴) در پژوهشی دانش، نگرش و روش استفاده از آفت‌کش را بین کشاورزان لبنانی مورد بررسی قرار دادند، این مطالعه نشان داد، در کشاورزانی که دانش کمی در خصوص استفاده از نهاده‌های شیمیایی دارند، اقدامات حفاظتی ضعیفی مشاهده می‌شود. ویلر[۱۶۵] (۲۰۰۵) تأکید دارد تأثیر دانش بر نگرش بسیار قابل اهمیت می‌باشد. همچنین شیشه‌بر و همکاران (۱۳۹۰) به نقل از لارسن و همکاران در مطالعه‌ای به منظور بررسی اثرات آموزش بر آگاهی کشاورزان در خصوص استفاده از آفت‌کش‌ها و عملکرد محصول به این نتیجه دست یافتند که یکی از مهم‌ترین روش‌های تغییر دیدگاه کشاورزان نسبت به مصرف مواد شیمیایی با انواع آفات، بالا بردن دانش آن‌ها در رابطه با مدیریت تلفیقی آفات است. به ‌علاوه قاسمی و کرمی (۱۳۸۸) در مطالعه‌ای به بررسی نگرش و رفتار گلخانه‌داران استان فارس نسبت به کاربرد سموم شیمیایی در گلخانه‌ها پرداخته و به این نتیجه رسیدند، با وجود داشتن دانش کافی درمورد مضرات سموم شیمیایی، این نهاده‌ها بدون کنترل مصرف می‌شوند که علت آن فقدان دانش و آگاهی از دیگر راه‌های حفاظت محصول در مقابل آفات و بیماری‌ها عنوان شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد، برنامه‌های آموزشی درمورد استفاده صحیح‌تر از آفت‌کش‌ها و معرفی مدیریت تلفیقی آفات جهت کاهش اثرات منفی آفت‌کش‌ها ضروری است. نظریان و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی که به منظور بررسی دانش، نگرش و رفتار ایمنی کشاورزان سبزی‌کار شوش در استفاده از سموم آفت‌کش انجام دادند، نتایج نشان داد، بین دانش کشاورزان از خطرات سموم و رفتارهای ایمنی بهداشتی کشاورز همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد و همچنین دانش و نگرش نسبت به سموم بر رفتار ایمنی کشاورزان تأثیر دارد، بنابراین کسب دانش صحیح از خطرات سموم و بهبود نگرش کشاورزان نسبت به سموم آفت‌کش امری ضروری است. کلانتری و همکاران (۲۰۰۷) بیان می‌کنند، رفتار زیست‌محیطی افراد به طور غیر مستقیم تحت تأثیر متغیرهای دانش و نگرش است. قربانی (۱۳۹۰) نشان می‌دهد، بین دانش و نگرش نسبت به کاربرد فنّاوری اطلاعات رابطه معنی‌داری وجود ندارد. از طرف دیگر شبانی (۱۳۹۲) نشان داد، دانش رابطه مثبت و معنی‌داری بر نگرش دارد. از طرفی یوسفی حاجیوند (۱۳۹۲) دانش، نگرش و رفتار ۲۳۷ نفر از خانوارهای دهستان خنافره را در خصوص تنوع زیستی تالاب شادگان مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد، دانش بر نگرش و رفتار ارتباط مثبت و معنی‌دار دارد، در این پژوهش از مدل هاینز و همکاران استفاده شده و مشخص شده نگرش بیشترین تأثیر مستقیم را بر نیت دارد، همچنین اثر غیرمسقیم دانش بر نیت از طریق نگرش بیشتر از تأثیر مستقیم آن بر نیت است.
۸-۱۲-۲ ویژگی‌های فردی، حرفه‌ای و اقتصادی
استرن (۲۰۰۰) استدلال می‌کند، ویژگی‌های فردی انسان، در پژوهش‌های مربوط به انسان و محیط زیست، پیامدهای آن و مسئولیت فرد برای اقدام‌های اصلاحی دارای اهمیت می‌باشد. وی همچنین متغیرهایی همچون سن، تحصیلات و درآمد را نماینده‌ای از ویژگی‌های فردی می‌داند که بر رفتارهای حفاظتی تأثیر دارند. لین و همکاران (۱۹۹۵) نشان دادند، سن، سطح آموزش، اندازه مزرعه، میزان تجربه کشاورزی کشاورز و توان اقتصادی وی بر تصمیم‌گیری پذیرش تکنولوژی حفاظتی او تأثیر دارد. همچنین یانجو و همکاران[۱۶۶] (۲۰۱۲) بیان می‌کنند در چین در الگوی استفاده از کود، ۴ عامل، به ویژه: ۱- اندازه مزرعه، ۲- در دسترس بودن نیروی کار، ۳- عوامل جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی (سن، تحصیلات، درآمد، نگرش‌ها) و ۴- محدودیت‌های تولید (مثل کیفیت زمین، دسترسی به آبیاری) تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌های استفاده از کود دارد. وی عنوان می‌کند ارتباط منفی معنی‌دار بین اندازه مزرعه و میزان استفاده از کود وجود دارد. زو و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه‌ای عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری کشاورزان نسبت به مصرف کود شیمیایی در منطقه‌ای از چین را مورد بررسی قرار دادند، در این پژوهش ویژگی‌های ۳۴۹ مزرعه و کشاورز و همچنین ارزیابی ذهنی کشاورزان مورد بررسی قرار گرفت، نتایج نشان داد، اندازه مزرعه و فاصله تا محل خرید کود، هزینه‌ای که صرف خرید کود می‌شود و سطح سواد کشاورز با تمایل به مصرف کود رابطه منفی دارد. سن، سابقه فعالیت در کشاورزی و درآمد نیز ارتباط مستقیم با مصرف کود دارد. همچنین نتایج پژوهش کلانتری و همکاران (۲۰۰۷) نشان می‌دهد، رفتار زیست‌محیطی افراد به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر متغیرهای سن، درآمد و تحصیلات می‌باشد. همچنین گل زردی و همکاران (۱۳۹۰) بیان می‌کنند، فاکتورهایی مثل جنسیت، خصوصیات فردی، منزلت اجتماعی و نژاد تأثیر مستقیمی بر رفتار ندارند. اما به طور غیرمستقیم بر نگرش‌ها، هنجارهای ذهنی و نیات رفتار مؤثرند. این متغیرها وقتی بر رفتارها تأثیرگذارند که بر باورها اثر داشته باشند. نگرش و رفتار کشاورزان به طور اساسی بر پایه تجربیات قبلی آن‌ها شکل می‌گیرد. بنابراین تجربه کاری نیز می‌تواند به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر نگرش و رفتار اثر کند. شبانی (۱۳۹۲) در پژوهشی با عنوان تبیین وضعیت دانش، بینش و رفتارهای مرتبط با امنیت غذایی در بین تولیدکنندگان گندم در شمال خوزستان، ۲۳۷ نفر از کشاورزان را مورد بررسی قرار داده است. نتایج این مطالعه حاکی از ارتباط مثبت و معنی‌دار سابقه فعالیت کشاورزی بر نگرش و رفتار است. ویلر (۲۰۰۵) به بررسی دیدگاه ۱۸۵ نفر متخصص کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک و بیوتکنولوژی پرداخته است؛ وی متغیرهای دانش، تجربه، تحصیلات را به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش معرفی می‌کند و بیان می‌کند، متخصصان با تجربه و دانش ارگانیکی بیشتر، نگرش مطلوب‌تری به کشاورزی ارگانیک دارند. در تحقیقی که توسط کمپیچ و همکاران[۱۶۷] بر روی نگرش مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک انجام شد، مشخص شد بین درآمد و نگرش نسبت به محصولات ارگانیک رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد، اما سن و سطح آموزش با نگرش آن‌ها رابطه معنی‌داری ندارد (ویلر، ۲۰۰۵). آتریا[۱۶۸](۲۰۰۷) در پژوهشی دانش و روش استفاده از آفت‌کش‌ها را بین ۳۲۵ مرد و ۱۰۹ زن مورد بررسی قرار دادند، در این پژوهش متغیرهای سن، سطح سواد، آگاهی و دانش در نظر گرفتند، نتایج نشان می‌دهد، علی‌رغم سطوح پایین سواد، آگاهی نسبت به اثرات منفی آفت‌کش‌ها بر سلامتی انسان‌ها، تنوع گیاهی، اثر بر چارپایان و محیط‌زیست دارند. نتایج میشرا و همکاران[۱۶۹] (۲۰۰۵) نشان می‌دهد، کشاورزانی که مزارع بزرگتری دارند، در یک هکتار کود بیشتری مصرف می‌کنند و هزینه بیشتری صرف خرید کودهای شیمیایی می‌کنند. همچنین کشاورزانی که سطح سواد بیشتری دارند، میزان بیشتری کود و سم استفاده می‌کنند. در مطالعه دیگر هانگ یون و لین جی (۲۰۰۹) به منظور بررسی رابطه بین شخصیت و رفتار کشاورزان نسبت به کاربرد کود، ۱۷۷ نفر از کشاورزان در شهرستان زین زیانگ[۱۷۰] چین مورد بررسی قرار دادند. نتایج این مطالعه نشان داد، کاربرد کود توسط کشاورز با تجربه کشاورزی رابطه مثبت و با سطح سواد کشاورز رابطه منفی دارد؛ همچنین اگر اعضای خانواده در بخش اصلی به‌کارگرفته شوند، کود بیشتری مصرف می‌کنند، چرا که کشاورزان ریسک‌گریز هستند و توجه آن‌ها بیشتر به سمت تولید محصولات کشاورزی است تا اثرات زیست‌محیطی رفتارشان. هدف اصلی کاربرد کود بدست آوردن درآمد بیشتر از فعالیت‌های کشاورزی است و این که بین کاربرد کود و آگاهی آنان نسبت اثرات زیست‌محیطی رابطه منفی وجود دارد. احمد و همکاران[۱۷۱](۲۰۱۱) در پژوهشی با عنوان بینش و نگرش کشاورزان و همسایگان در دو منطقه حاشیه‌ای، ۶۰۰ کشاورز و ۶۰۰ غیرکشاورز سوئدی را مورد مطالعه قرار دادند، به عقیده این محققان متغیرهایی مثل ویژگی‌های فردی، وضعیت اجتماعی، سطح مهارت و خبرگی، آموزش، سن، تجربه و ازرش‌های فردی بر نگرش جامعه مورد مطالعه مؤثر است. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که متغیرهای سن و آموزش بر بینش استفاده از آفت‌کش مؤثر است؛ افراد مسن توجه کمتری به آسیب‌های زیست محیطی دارند و افرادی که آموزش بیشتری دیده‌اند، کمتر از آفت‌کش استفاده می‌کنند. ساترلند (۲۰۱۱) نشان ‌داد، تصمیم به کاهش نهاده‌ها در درجه اول، پاسخ به فشارهای مالی است. نظریان و همکاران (۱۳۸۸) نشان دادند، متغیر میزان زمین زراعی با متغیر رفتار ایمنی کشاورزی، در کاربرد سموم رابطه مثبت دارد. موسوی (۱۳۸۸)، در پژوهشی عوامل مؤثر بر رفتارهای زیست‌محیطی کشاورزان در رابطه با مدیریت منابع آب بین ۲۷۸ کشاورز فعال در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی زهره، جراحی، مارون و گتوند در استان خوزستان را بررسی کرده است، نتایج پژوهش وی نشان از رابطه منفی و معنی‌دار بین میزان اراضی کشاورزان و تعداد افراد خانوار با نگرش نسبت به فعالیت‌های مدیریت منابع آب دارد. همچنین اثر مثبت و معنی‌دار سطح تحصیلات، نگرش و نظرات گروه‌های مرجع (هنجار ذهنی) نسبت به رفتار مدیریت منابع آب با رفتار مدیریت منابع آب را نشان می‌دهد.
در مطالعه دیگر صدیقی و روستا (۱۳۸۲)، در پژوهشی با عنوان بررسی عوامل تأثیرگذار بر دانش کشاورزی پایدار ذرت‌کاران نمونه استان فارس، دانش کشاورزی پایدار به عنوان متغیر وابسته و ویژگی‌های فردی و حرفه ای شامل: عملکرد زراعی، سن کشاورزان، میزان تحصیلات، سابقه کشت ذرت، میزان کل زمین زراعی، مقدار زمین تحت کشت ذرت و میزان دسترسی به اطلاعات کشاورزی پایدار به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان داد، جوان‌ترها از دانش کشاورزی بالاتری نسبت به مسن‌ترها برخوردار بوده‌اند (رابطه منفی سن و دانش)، همچنین هر قدر سابقه آنان به کشت ذرت بیشتر می‌شود، میزان دانش کشاورزی پایدار آن‌ها کاهش می‌یابد (رابطه منفی سابقه کشت و دانش)، محقق این ارتباط معکوس را مرتبط با نگرش‌ها و گرایش‌های کشاورزان و شرکت در دوره‌های آموزشی می‌داند. همچنین متغیرهای میزان تحصیلات به عنوان متغیری که بیشترین سهم را تغییرات دانش کشاورزی پایدار دارد. از آن‌جا که دانش بر نگرش و رفتار تأثیر مستقیم دارد، بنابراین این متغیر بر نگرش و رفتار نیز تأثیرگذار می‌باشند.
آجیلی (۲۰۰۰)، سن، سطح تحصیلات، اندازه مزرعه و تجربه کشاورزی با تصمیم پذیرش روش‌های حفاظتی رابطه معنی‌داری دارد. همچنین کشاورزان جوان‌تر دانش بیشتری درمورد روش‌های جدید دارند. همچنین مالکیت بر پذیرش حفاظت خاک تأثیر دارد و تأثیر قابل توجهی بر نگرش کشاورزان برای پذیرش کنترل فرسایش خاک دارند.
به طور کلی با توجه به مطالعات انجام شده، متغیرهای مستقل پژوهش حاضر را ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای کشاورزان شامل: محل سکونت، سن کشاورزان، میزان تحصیلات، سابقه کشت ذرت، مقدار زمین تحت کشت ذرت، میزان کل زمین زراعی، فاصله مزرعه تا مرکز خدمات، همچنین سازه‌های تئوری تکامل یافته رفتار برنامه‌ریزی شده شامل: دانش، نگرش، کنترل رفتار درک شده، هنجار اخلاقی، هنجار ذهنی، مفهوم خود و نیت رفتاری تشکیل دادند. لازم به ذکر است متغیرهای (دانش، نگرش، کنترل رفتار درک شده، هنجار اخلاقی، هنجار ذهنی، مفهوم خود و نیت رفتاری) هم به عنوان متغیر مستقل و هم به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می‌شوند. متغیر رفتار نیز به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می‌شود.

 

جدول ۱-۲ خلاصه مطالعات خارجی
ردیف یافته های مطالعاتی منبع مورد استفاده متغیرهای استخراج شده متغیر وابسته
۱ سن، درآمد و تحصیلات بر رفتار زیست‌محیطی تأثیر دارد. Kalantari et al. (2007); Lynne et al. (1995); Yunju et al. (2012); Mishra et al. (2005); Hong-yun & Lain-ge (2009); Ahmed et al. (2011); Sutherland (2011); Ajili (2000); Zhou et al. (2010) سن، درآمد، تحصیلات رفتار
۲ اندازه مزرعه، تجربه کشاورزی با رفتار رابطه دارد. Mishra et al. (2005); Yunju et al. (2012); Zhou et al. (2010); Hong-yun & Lain-ge (2009); Ajili (2000) اندازه مزرعه، تجربه کشاورزی رفتار
۳ فاصله تا محل خرید کود با رفتار کاربرد کود ارتباط دارد.
موضوعات: بدون موضوع
[دوشنبه 1400-08-10] [ 10:33:00 ق.ظ ]