-درجوامع اسلامی ، ارزش ها از وحی و سرچشمه الهی پدیدمی آیند و این خداوند است که امری را برای بشر مقدس دانسته و آن را ارزش معرفی می کند و از طریق پیامبر اکرم (ص) و جانشینان بر حق او آنها را به مردم ابلاغ نموده و بدین سان ارزش ها از سوی مذهب و ناشی از اعتقادات است .به همین سبب قداست انها بیش از فداست سایر ارزش ها می باشد.

در نهایت می توان این چنین نتیجه گرفت که دین از چنان توانایی خارقالعاده ای برخوردار است که بتواند برای تمامی ارزش های عاطفی ، عقلی و اجتماعی چاره اندیشی نماید.هم در خلق ارزش های نوین و هم در حراست از انها و هم در تاثیر گذاری ارزش ها برنهاد های اجتماعی و افراد (همیلتون، ۱۳۷۷، ص ۳۸۱) ناگفته پیداست که با در نظر گرفتن تاریخ اندیشه های دینی و مهمتر از همه ، تحولات اجتماعی متعددی که از ناحیه ی این اندیشه ها در میان ملل و جوامعی نظیر ایران رخ داده است ،انگاشتن نهاد دین جامعه شناسی دین و درنتیجه ارزش ها ی اجتماعی منبعث از دین ،خطایی نابخشودنی محسوب می شود (کهزاد بابایی، ۱۳۸۵، صص ۷-۸)
اندیشمندان غربی نیز در باب منبع ارزش های سازمانی نظرات خود را ابراز نموده اند انها به طور خلاصه منبع ارزش های یک سازمان را در دو چیز جستجو میک ند و بر این عقیده اند که هر یک از ارزش های سازمان در یکی از این دو مورد ریشه دارد .این دو مورد عبارتند از :۱-سنت های سازمان ۲- رهبران کاریزماتیک »واینر»(۱۹۸۸) در این زمینه چنین می نویسد «هر یک از ارزش ها محوری سازمانی در درجه ی اول از سنتهای سازمانی ویا رهبری کاریزماتیک مشتق می شوند.اگر ارزش ها ریشه در سنت های سازمان داشته باشند دراین حالت ارزش ها مشابه از طریق اعضای سازمان به یک دیگر منتقل میگردند . این گونه ارزش ها نسبتا مستقل از جایگاه و میزان اثر گذاری بالقوه ی افراد هستند. ریشه ی این ارزش ها ممکن است مرتبط با افراد ویژه ای چون بنیان گذاران سازمان باشد . ارزش هایی که ریشه در سنت های سازمان دارند در طول سالیان طولانی مورد آزمون قرار گرفته اند وثبات و قابلیت پیش بینی کارکردها را به همراه خواهند داشت » (واینر،۱۹۹۸) هنگامی که ارزش های محوری، ریشه در هرهبران کاریزماتیک داشته باشند ، درونی سازی این ارزش ها توسط اعضا از طریق شناسایی اعضای سازمان توسط رهبر اتفاق می افتد .(جونز و جرارد،۱۹۶۷)چنین ارزش هایی نسبت به ارزش های نشات گرفته از سنت ها ثبات و دوام کمتری دارند . عمر چنین ارزش هایی ممکن است پیش از عمر رهبران سازمان نباشد ودر حقیقت چرخه ی حیات ان ها کوتاه است ، زیرا بسیار به ویژگی های شخصیتی رهبران وابسته هستند . البته ممکن است رهبران کاریزماتیک سازمان از برخی ارزش های سنتی حمایت کنند ، دراین صورت این ارزش ها در زمره ی ارزش های سنتی سازمان به شمار می روند و نه ارزش های مشتق شده از رهبران کاریزماتیک.

۲-۲-۱۰-کارکرد ارزش ها

با وجود اختلاف نظر در مورد ماهیت و چیستی ارزش ها وتعاریف گوناگون راجع به ارزش ها ، اندیشمندان این حوزه ، کار کرد ها وپیامدها ی بسیاری را برای ارزش ها ها بر شمرده اند . در این پژوهش سعی شده است تا نظرات اندیشمندان مختلف در باب کارکردها ، پیامدها وفواید ارزش ها ، تاحد امکان انعکاس یابد .دکتر علی قائمی درباب فایده ئ اهمیت ارزش ها بیان می دارد:
ارزش ها عامل حرکت افرینی و ایجاد انگیزش در کار وتلاش ادمی اند .
سبب پایبندی به خط و راه و شرایطی اند که از نظر یک فرهنگ ارزش خوانده می شوند
عامل مرز داری در حیات ، درگفتار وکردارند
معیاری برای مفایسه ها و مرزبندی ها در نتیجه شناخت پایبندی ها هستند
سببی برای جهت دهی به سوی مقصدی است که مکتبی مورد قبول ،آن را کمال می نامد.
سبب داوری درباره ی یک فرد و قضاوت در مورد نوع باور ها واعتقادات و مقدسات اوست
و سرانجام ارزش ها اگر از سوی مذهب و ائینی باشند ،برای خود فرد و جامعه او خیر افرین هستند، مایه ی عظمت جان ادمی وسبب دستیابی به ارج وقرب مورد نظر می باشند .(قائمی،۱۳۸۱،ص۶۴۲).
شاید مهمترین کارکردفردی ارزش ها ، فراهم اوردن استاندارد ها یا معیار هایی باشد که رفتار و رافکار فرد را درجهات مختلف هدایت می کند (فیدر،۱۹۷۵،ص۸). از منظر جامعه شناختی، شاید مهمترین کارکرد اجتماعی که برای ارزش ها ذکر می شود نقش ان ها در تعیین شیوه های مطلوب اندیشیدن و عمل کردن در فرهنگ و تحقق همبستگی اجتماعی باشد(نیک گهر ۱۳۷۱ ؛،ص۲۹۲).
در جایی دیگر سه کارکرد کلی برای ارزش ها بیان شده است(روکیج،مترجم امیری،ص۲۵).
کارکرد تنظیمی ارزش ها:محتوای برخی از ارزش ها مستقیما با شیوه های رفتاری و وضع غایی در ارتباط هستند که گرایش تنظیمی یا انتفاعی نام دارند . مثلا برخی از اارزش های ابزاری با مطلوبیت اطاعت ، سازگاری با دیگران ، مودب بودن و خویشتنداری ارتباط دارند . البته برخی مانند «مک لافلین » معتقدند ارزش های تنظیم کننده ، واقعا شبه ارزش هستند . زیرا افراد ان ها را برای سازگاری درقبال فشار های گروه به خدمت می گیرند.
کارد خود پایی ارزش ها :نظریه روانکاوی می گوید ارزش ها به اندازه ی طرز تلقی ها می توانند به رفع نیازیی خود پایی کمک کننده نیاز ها ، احساسات و اقداماتی را که به لحاظ شخصی واجتماعی غیر قابل پذیرش هستند می توان به سادگی با فرایند های توجیه ، تبیین و تشکیل واکنش به شرط قابل قبول تری تغییر داد .همه ی ارزش ها ابزاری وپایانی را می توان برای تحقق کار کرد های خود پایی به خدمت گرفت . با وجود این نمی توانیم به ارزش های معینی اشاره کنیم که به ویژه برای چنین منظورهایی مناسب باشند .
کارکرد اگاهی بخش یا خود شکوفایی ارزش ها : «کنز » کارکرد آگاهی بخش را شامل جست جوی معنا ، نیاز به درک گرایش به سوی سازماندهی بهتر ادراک و اعتقاد به منظور ایجاد شفافیت ، ثبات و پایداری می داند. برخی از ارزش های ابزاری وپایانی با صراحت یا تلویحا ، این دانش وآگاهی وبه شکلی جامع ترکارکرد خود شکوفایی را در بر می گیرند.(کنز ۱۹۶۰،ص۱۷۰)
۲-۲-۱۱-ارزش های فردی و اجتماعی
ارزش ها الزاما صفت اجتماعی ندارند، بلکه ممکن است فردی باشند .اشیاء ویا عقایدی که به طور فردی مورد تو جهند و در سطح کلی جامعه ارزشی ندارند، ارزش های فردی نامیده می شوند . بدیهی است در صورت به وجود امدن شرایط لازم ، ارزش فردی ممکن است به ارزش اجتماعی تبدیل شود . بنابراین ایده ها ، هنجار ها واشیای مادی که متعاقب اعمال متقابل اجتماعی ، عقاید و باز خورد های روانی مساعدی پیرامون ان ها جمع می شوند و متکی بر تجربیات مثبت هستند، ارزش های اجتماعی نام دارند (محسنی ، ۱۳۶۶ ،ص ۴۳۸).
آلن بیرو در کتاب « فرهنگ علوم اجتماعی» ، ارزش های اجتماعی را مدل های کلی رفتار ،احکام جمعی و هنجار های کرداری که مورد پذیرش عمومی وخواست جامعه قرار گرفته اند معنا کرده است . او اقسام ارزش های شخصی ، فرهنگی ، قضایی و.. را لزوما ،از رزش های اجتماعی متمایز نمی داند و تاکید دارد مردم با ارزش های اجتمای ، حیات اجتمای خود را می گذرانند و اعضای جامعه در مورد این ارزش ها به نو عی وفاق اجتماعی رسیده اند . به اعتقاد این صاحب نظر جامعه شناسی ، ارزش های اجتماعی،د ر معنایی محدودتر با عنوان ارزش های اخلاقی ، فرهنگی و یا دینی شناخته می شوند که کار یکپارچگی اجتماعی را قوام می بخشند و به گسترش پیوند های مبتنی بر همبستگی منجر می شوند و به اعتقاد « آلن بیر»، عدالت ، انسان دوستی ، دیگر خواهی و مهربانی از ان جمله اند (آلن بیرو ، مترجم ساروخانی ، ص۳۸۶)
همچنین «آریان پور» در کتاب «زمینه جامعه شناسی» می نوسید: «واقعه یا چیزی که مورد اعتنای جامعه قرار گیرد « ارزش اجتماعی» نام دارد.« ارزش اجتماعی »انگیزه ی« گرایش اجتماعی» می شود . گرایشات اجتماعی تمایلاتی کلی هستند که در فرد به وجود می ایند وادراکات، عواطف وافعال او را در جهات معینی به جریان می اندازند ( اریان پور، ۱۳۵۵،ص ۱۸۲).
تردیدی نیست که ارزش های اجتماعی بی شماری یافت می شوند که جامعه شناسان نتوانسته اند در دسته بندی های مطالعاتی و طبقه بندی های پزوهشی خود وارد کنند و همین موضوع از نارس بودن ورود این مقوله به مباحث جامعه شناختی وحکایت دارد و برای مثال مفاهیمی مانند : زیبایی ، فضیلت ، خوبی ، بدی ؛ از جمله مفاهیمی یه شمار می روند که هم از حیث ذهنی و روانی مورد پذیرش اعضای جامعه اند و هم از حیث اجتماعی در بین اقشار ، گروه ها و حتی ملل گوناگون مابه ازای خارجی دارند ( کهزاد بابایی ،۱۳۸۵ ص ۶ ) . نظر «فرانکنا »در مقاله ارزش و ارزشیابی خود در کتاب «فلسفه اخلاق» موید همین مطلب است « ارزش در وسیع ترین کاربردش اسمی عام برای همه ی محصولات انتقادی یا موافق یا مخالف بر خلاف محصولات تو صیفی است و در مقابل وجود یاواقعیت قرار می گیرد(ادوارز ، مترجم رحمتی ، ص ۳۴۶)
ارزش های اجتماعی تا زمانی که منافع ملی ، اصول وآرمان های عقیدتی و دیگر خواهی را در فرایند کاری حفظ کنند ماندگار خواهند بود (کهزاد بابائی ، ۱۳۸۵ ، ص ۱۰)
۲-۲-۱۲- ارزیابی ارزش های اجتماعی
ارز ش های اجتماعی همیسشه توسط افراد جامعه ارزش گذاری می شوند و بنابراین خصوصیات ارزشی خواه ناخواه مورد داوری قرار می گیرند .تنها نهاد توصیف شده و سازمان طراحی شده ای که کار قضاوت را انجام می دهد همان افکار عمومی اکثریت قریب به اتفاق مردم است ، مردی که ممکن است هیچ شناخت چهره به چهره ای از یکدیگر نداشته باشند مردی که چه بسا از حیث زمانی و جغرافیایی دریک قلمرو مشخص زندگی نکنند، اما درست یا نارست همسان می اندیشند و همسان قضاوت می کنند .اکنون این سئوال پیش می اید که ارزش ها در این محکمه وبا چنین هیئت منصفه ای چگونه تبرئه ویا به تیغ جلاد سپرده می شوند . « ارزش گذاری یعنی تعیین ارزش یک چیز وارزش یک چیز وقتی به دست می اید که نسبت ان با ارزش های دیگر معلوم شود. ارزش گذاری مظهر ان اندیشه هایی است که بیان می کند واقعیت چگونه است و چگونه باید باشد» ( میردال ، مترجم روشنگر، ۱۳۵۷ ، صص ۲۲-۲۳ ).
در واقع یک مشکل اساسی از این حقیقت ناشی می شود که ارزش گذاری های انسانی معمولا متغیر و متضاد است . پشت رفتار انسان مجموعه ی از ارزش گذاری های متجانس قرار ندارد ، بلکه ان چه پشت رفتار انسان قراردارد، معجونی است از تمایلات ، علایق و ارمانهای متضاد و ستیزه گر با هم ، انسان به برخی از این تمایلات و علائق و آرمان های اگاهانه اعتقاد دارد و برخی دیگر را مدت ها خاموش نگه می دارد ( میردال ، مترجم روشنگر ، صص۲۳-۲۴ )
البته باید اذعان داشت که مقوله ی ارزشیابی ارزش ها یکی از مباحث علم اخلاق است و نه جامعه شناسی و یا حتی روانشناسی .به هرحال مروری بر نظریات فیلسوفان اخلاق نشان می دهد که این وجه از ارزش ها از سوی نظریه پردازان مباحث اخلاقی نسبت به اندیشمندان سایر حوزه ها، کامل تر و جامع تر مورد بحث قرار گرفته است . یکی از صاحبان نظران « دیوئی »است . او ارزشیابی را در دومعنا به کار برده است: « این واژه یا به معنای ارج نهادن ، دوست داشتن ، احترام گذاردن ، علاقه داشتن و عزیز داشتن است و یا به معنای ارزیابی ، ارزش سنجی ، بر آورد ارزشیابی و سنجش است ( ادواردز ،مترجم رحمتی ، ص ۳۴۹).
۲-۲-۱۳-دین و نهادینه سازی ارزش های اجتماعی
بدون هیچ پیش داوری عقیدتی باید اذغان داشت پدیده ی دین نفش تعیین کننده ای در حیات اجتمای ایفا می نماید . به رغم ان که نهاد دین در طبقه بندی ارزش ها ، خود یکی از ارزش های اجتمای قلمداد شده است ، یا این وصف ،جامعه شناسی دین و جامعه شناسی معرفت هنوز ان چنان که شایسته است ، کار کردهای این پدیده را به درستی تبیین نکرده اند . دین علاوه بر معنا کردن جهان بینی بشر و پاسخ گفتن به دغدغه های ذهنی نوع انسان در خصوص مبنا و وجود که سبب پدید امدن نوعی اقناع اجتماعی می شود . چند کار کرد مهم و اساسی دیگر نیز دارد .دین به عنوان سر چشمه جوشان ارزش های مورد نیازفردی برای رسیدن به آرمان یک انسان کامل ،ارزش های مورد نیاز چنین فرآیندی را با اتصال به یک منبع مقدس به افراد عرضه می دارد . دین باارائه گنجینه ای از فرامین اخلاقی و اندرز های اجتماعی ، چشم انداز رسیدن به زندگی متعادل و هدفمند را فراروی گروه های کوچک خانوادگی می نهد . دین با عرضه ی معیار ها وارزش های مورد نیاز زندگی اجتماعی پویا و ارائه ی ائین های رفتاری واخلاقی ، چار چوب تعریف شده ای از نوع ایده ال انسان مذهبی و قلمرو پدیدار شدن یک ارمان شهر و مدینه ی فاضله به دست می دهد . با این وصف ، معرفی دینی به نوع انسان می اموزد چگونه باید زیست چگونه باید با دیگران تعامل داشت، و چگونه می توان ارمان شهر مقدسی را با دیگران بنا نهاد .
دین منبع بی پایانی از ارزش های ماندگار یک انسان الهی و مجموعه ی الگوهای رفتاری یک خانواده ی مقدس و سمت وسوی فعالیت های جامعه ای متعبد رابرای رسیدن به ارزشی مطلق (خدا)، بی بدیل ،خدشه نا پذیر ،یکتا و ارزش افرین و مصون از هر کم و کاستی عرضه می دارد . کارکرد های فردی . گروهی و اجتماعی دین در خلق ارزش های ماندگار اجتماعی بر کسی پوشیده نیست . حتی کسانی که به هیچ وجه اعتقادی به باور های دینی و ایمان و مذهبی ندارند وبه این کارکرد های ونقش خلاق و ارزش افرین دین معترفند.
نظریه پردازان متفاوتی که دین را مورد تحلیل قرار داده و کارکردهای روانی ، اخلاقی و اجتماعی ان را متذکر شده اند . در سه دسته ی تحلیل گران ، عاطفه گرایان و جامعه شناسان دسته بندی می شوند . در این میان کم نیستند کسانی که به د رستی از دین یاد می کنند و ملکم همیلتون از ان جمله است : « علاقه ی بنیادی بیشتر جامعه شناسان دینی غالبا یکسان است و ان بالا بردن فهم ما از نقش دین در جامعه ، تحلیل و اهمیت تاثیر دین در تاریخ بشری و شناخت جلو ه های گوناگون دین و نیرو های اجتماعی تاثیر گذار و شکل دهنده ی ان هاست(همیلتون،۱۳۷۷،ص۳) .به اعتقاد همیلتون این سه رهیافت با وجود سستی هایشان بینش خوبی در مورد ماهیت دین به دست می دهند ، زیرا دین پدیده ای بسیار پیچده تر از ان است که هر یک از این رهیافت ها تصور می کنند ( همیلتون ۱۳۷۷ ،ص ۲۰۲ و ۳۸۰) در حقیقت می توان نتیجه گرفت دین از چنان توانایی خارق العاده ای برخوردار است که بتواند برای تمام ارزش های عاطفی ، عقلی و اجتمای چاره اندیشی کند ، هم در خلق ارزش های نوین ، هم در حراست از آن ها وهم در تاثیر گذاری ارزش ها بر نهاد های اجتماعی و افراد ( همیلتون ، ۱۳۷۷ ، ص ۳۸۱ )
۲-۲-۱۴-ارزش و فرهنگ
فرهنگ در معنای گسترده ان معادل سبک و روش زندگی است و برخی دیگر فرهنگ را اندیشه ها و ارزش ها تلقی می کنند ( چلبی، ۱۳۷۵ ، ص ۵۴ ) برخی هم فرهنگ را به عنوان منظومه ای نسبتا منسجم، مشتمل بر اجزایی غیر مادی شامل ارزش ها ، هنجار ها ، باور ها ، اعتقادات ، اداب و رسوم ، دانش و اطلاعات رایج ، هنرها و همچنین اجزای مادی شامل کالاهای مصرفی ، ابزار، فناوری، ومیراث های فرهنگی نسبتا مشترک اجتماع تلقی می کنند .(پناهی، ۱۳۷۶ ، ص۵۰) بنابر این ارزش ها می توانند جزئی از فرهنگ تلقی شده ویا حتی به واسطه ی مطلوبیت ویژه ی ان که مورد تقاضای اجزاء وابعاد دیگر تشکیل فرهنگ نیز است .نقش محوری در تولید فرهنگ ایفا کند و در همین رابطه تحولات و تغییرات ارزش ها تا ثیر جدی در تغییرات وتحولات فرهنگی ایفا میکند .اکثر محققین حوزه ی فرهنگ سازمانی توافق دارند که ارزش های مشترک یا سیستم ارزشی سازمان، اجزای کلیدی فرهنگ سازمانی به شمار می روند . فرهنگ سازمانی را «ارزش های غالب ارائه شده توسط سازمان» (دیل و کندی، ۱۹۸۲ ، ص۱۲ ) تعریف کرده اند . یکی از پژوهشگران فرهنگ سازمانی را به«مجموعه ی مختصات یا ویژگی های کلیدی تشکیل دهنده ی ارزش های سازمانی»اطلاق می کند (رابینز ، ۱۹۹۱ ،ص۴۳۸) در این رابطه دنیسون (۱۹۹۷) معتقد است که ارزش های اساسی ، باور ها و مفروضاتی که درسازمان وجود دارند ، الگو های رفتاری که از بین این ارزش های مشترک ناشی می شود و نماد هایی که مبین پیوند بین مفروضات و ارزش ها ورفتار اعضای سازمان اند ، فرهنگ سازمانی نامیده می شوند . فرهنگ شامل ایده آل های ارزشی و اجتماعی و باور هایی است که اعضای سازمان به اشتراک می گذارند (لوئیس،۱۹۸۰، سی یل ومارتین،۱۹۸۱)این ارزش ها یا الگو های باور افراد ،به وسیله برخی ابزارهی نمادین مانند اسطوره ها(فیدور و رولند ،۱۹۸۲)،آئین های مذهبی(دیل و کندی،۱۹۸۲)، داستانها (میتروف وکلیمن ،۱۹۷۶)،علائم و نقش و نگارها(ویلکیز ومارتین،۱۹۸۰)،و همچنین زبان های خاصی(اندرروس و هرش،۱۹۸۳) آشکار می شوند .گرچه نمی توان یک طیقه بندی دقیق و تعریف عملیاتی ارائه نمود ،اما میان دانشمندان این اجماع وجود دارد که عنصر اصلی فرهنگ سازمانی عبار ازمون از :«ارزش های مشترک » ارزش های مشترک اعضای سازمان ، سیستم ارزشی سازمانی را شکل می دهند . ارزش های محوری که با سطح میانی مدل فرهنگی ادکار شاین متناسب هستند ،سرفصل خطوط راهنمای عملیاتی یک سازمان را ارائه می دهند .این امر بسیار مهم است که سازمان همان گونه که ارزش های محوری خود را مورد ارزیابی قرار می دهد ، در مورد پیش فرض ها عمیق ترین سطح فرهنگ را شکل می دهند .کاربردی کردن ارزش های محوری در یک فرهنگ که اکنون وجود دارد ،بسیار چالش برانگیز است . این امر بسیار مهم است که در یک سازمان که توسط مدیرانش شروع به کار می کند،ارزش های محوری در رفتار روز مره شان مشاهده کردند. ارزش های سازمانی به عنوان بعد مرکزی فرهنگ سازمانی شناخته می شوند که منشا تاثیرات قوی بوده و میان سازمان ها تفاوت ایجاد می کند(آلکاین و دستمز،۱۹۷۲،چاملین،۱۹۳۳)با توجه به نظر ادگار شاین (۱۹۸۵)،ارزش های سازمانی به عنوان ابعاد کلیدی فرهنگ سازمانی ،استاندارد هایی دا تعریف می کنند که انطباق با محیط خارجی و پیوند داخلی سازمان را هدایت می نماید . ارزش های سازمانی موارد زیر را تحت تاثیر قرار می دهند :کیفیت محصول وخدمت،محتوای تبلیغات،سیاست های قیمت گذاری، رفتار کارکنانئ ارتباط با مشتریان ،عرضه کنندگان ،جامعه و محیط گرچه تعریف یکسان پذیرفته شده ی جهانی وجود ندارند ،ارزش های اخلاقی سازمان به عنوان ترکیب ارزشهای اخلاقی فردی مدیران و سیاست های رسمی و غیر رسمی اخلاقی سازمان می باشند . مطالعات تجربی در حوزه ی بازاریابی نشان می دهند که مدیران عالی سازمان بایستی نقشی فعال به منظور بهبود ارزش های اخلاقی داشته باشند تا منجر به اثرات مثبت گردد.(چونکو وهانت ۱۹۸۵،هانت و چونکووویلکاکس ، ۱۹۸۴ )این مطالعات دریافته اند که فعالیت های مدیران عالی می تواند مشکلات اخلاقی کارکنان را کاهش دهد همچنین می تواند این گونه عنوان نمود که هنگامی که مدیران عالی نوعی فرهنگ سازمانی ایجاد می کنند که برارزش های اخلاقی تاکید می ورزد . تعهد معامله کنندگان به این سازمان افزایش می یابد . فرهنگ سازمانی یک مفهوم چند بعدی است به عنوان مثال در توضیح فرهنگ سازمانی ، گافمن (۱۹۶۷،۱۹۵۹) بر روی مقررات رفتاری مشاهده شده در تعاملات افراد تمرکز می کند ، هومانز (۱۹۵۰) هنجارهایی را که در برگیرنده کار گروهی هستند را عنوان می کند ، اوشی (۱۹۸۱) بر روی فلسفه که خط مشی سازمانی را تحت تاثیر قرار میدهند تاکید می ورزند و فن مانن (۱۹۷۶ ) بر قوانینی جهت مدیریت سازمان تاکید می کند کمی بعد تر فرهنگ سازمانی به عنوان پیش فرض ها باور ها ، اهداف دانش و ارزش ها که توسط اعضا ی سازمان به اشتراک گذاشته می شوند تعریف گردید. (دیل و کندی ،۱۹۸۲، ساث، ۱۹۸۴، شاین۱۹۲۵، شوارتزودیدیس،۱۹۸۱).با وجود این که بر طبق دیدگاه مذکور ،ارزش ها به عنوان یک بعد از فرهنگ سازمانی هستند آنها به عنوان هدایت کننده رفتار افراددر جامعه به صورت عام و در سازمان ها به صورت خاص تئوریزه شده اند(روکیج۱۹۷۳،۱۹۸۶)،یانکلوویچ(۱۹۷۱،۱۹۸۱) .درسطح جامعه ارزش ها مشخص می کنند که چرا مردم فداکاری می نمایند یا اینکه حاضرند چه چیز هایی را از دست بدهند تا به اهدافشان برسند.ارزش ها دربر گیرنده یک دید وسیع تر در مورد ان چه که مردم هستند، می تواند باشند. ویا خواهند شد،می باشند (میشل،۱۹۷۱) برای یک سازمان ، ارزش ها حس هویت را به اعضای سازمان انتقال می دهند،
ثبات سیستم اجتماعی سازمان را افزایش می دهند توجه مدیران را به سمت مسائل مهم جلب می کند ، راهنمای تصمیم گیری هستند و مهمترین مورد تعهد افراد را نسبت به چیز هایی بیش از صرف خودشان ارتقا می دهند (دیل وکندی،۱۹۸۲،اسمبرکیج،۱۹۸۳). زمانی که ارزش های اخلاقی یک سازمان به صورت گسترده میان اعضای سازمان به اشتراک گذاشته شود، احتمال موفقیت سازمانی افزایش می یابد.(بادوویک وبیتی،۱۹۸۷،براون،۱۹۷۶،انگلند،۱۹۶۷،کی لی،۱۹۸۳،کوچ و فاکس،۱۹۷۸) همان گونه که پیتر واترمن (۱۹۸۲)در مطالعه شان پیرامون سازمان های ممتاز اشاره می کنند .آن سازمان هایی که مجموعه ارزش های مشترکی را برای خود تعریف نموده اند خصوصا ارزش ها اخلاقی ،عملکرد مطلوب تری داشته اند .

۲-۳-۱- مقدمه

یکی از پارادایم های سازمان مدیریت معروف علم وظیفه گرایی است که توسط آدام اسمیت ،اقتصاد دان شناخته شده ی دنیا بنا نهاده شد . این پارادیم حدود ۲۰۰ سال در سطح سازمان های گوناگون حمکرانی نموده و سازمان ها برای کسب موفقیت و نیل اهداف خود ، مبتنی برآن عمل می کردند . براساس نظریات آدام اسمیت، فعالیت باید به صورت بخش بخش و جزئی تعریف می شدند و هر فرد مامور انجام وظیفه ای محدود و تخصصی می گشت . اما با گذشت زمان ، به تدریج این نوع نگاه به وظایف سازمان ها تغییر یافت و نگاه فرآیندی جایگزین نگاه وظیفه ای گردید . بدین ترتیب سازمان ها شروع به مهندسی مجددساختارهای خود نموده و نحوه ی انجام وظایفشان را تغییر دادند. براساس نگاه فرایندی ، دیگر وظایف به صورت مجزا و منفک از یکدیگر نگریسته نمی شدند، بلکه به صورت یک کل مورد توجه قرار می گرفتند . فرایند کار ، مجموعه گام هایی است که یک یا چند«دروندا د» را به کار گرفته و «بروندادی»می آفرینند که برای مشتری سودمند و خواستنی است . بدین ترتیب انجام مطلوب به صورت جمعی منجر به نتیجه دلخواه می گشت . نکته مهم در نگاه فرآیندی این است که فرایند ها بایستی بر مینای نیاز های مشتریان طراحی شوند چرا که در غیر این صورت نتیجه مطلوبی به بار نخواهد آورد. تقریبا می توان اذعان نمود که امروزه کمتر سازمان موفقی یافت می شود که نگاه فرآیندی نداشته باشد . در سازمان های خدماتی ، فرایند ها اهمیت دوچندانی دارند ، چرا که ارئه خدمات مطلوب ، نیاز مند طراحی مناسب فرایند ها می باشد . در این بخش در پی ان هستیم تا مروری بر مسائل مربوط به فرایند ها نموده و سر انجام چارچوب طبقه بندی فرایند ها که توسط مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا منتشر شده است، ارئه نماییم .
۲-۳-۲- سازمان
با یک رویکرد کلی ، سازمان را می توان به صورت«یک گروه اجتماعی که به طور آگاهانه برای تحقق بخشیدن به هدفی خاص تشکیل شده است »تعریف کرد . دفت^۱ برای هر سازمان چهار ویزگی برمی شمرد ۱- یک نهاد اجتماعی است ۲- که مبتنی بر هدف است ۳ -ساختار ان به صورت آگاهانه طرح ریزی شده است و دارای سیستم های فعال و هماهنگ است و سرانجام ۴- با محیط خارجی ارتباط دارد برای تمیز دادن یک سازمان از دیگر سازمان ها ی اجتماعی ،عناصر بسیار زیادی وجود دارد .اولین عنصر مهم که موجب تمایز سازمان ها از یکدیگر می گردد ،اهداف سازما ن می باشد که به طور روشن و واضح تعریف شده اند .
دومین عنصر اساسی ، نقش هایی است که اعضا ی سازمان ایفا می نماید . نقش ها ، رفتار های لازم یک عضو برای تحقق بخشیدن به هدف مشترک است که دیگر کارکنان انتظار دارند از جانب ان شخص اعمال شود .
بی شک برای توفیق در نیل به اهدافی مشترک ، نیاز به تقسیم کار و جامه ی عمل پوشاندن به ساختار اختیارات و وظایف به صورت سلسله مراتبی وجود دارد .
به سب تقسیم کارو نقش های متفاوت و برای هماهنگ کردن تلاش های افراد برای ایفای وظایف متفاوت از یکدیگر به بعضی فرایند ها و سیاست ها از قبیل ارتباطات ، تصمیم گیری و حل مسا له هم نیاز است که این نیز سومین عنصر اساسی را برای برای تمیز دادن سازمان ها از یکدیگر پدید می اورد .
در پرتو این توضیحات می توان گفت که سازما ن عبارت است از «تمامی فرایند ها ، اصول و قواعدو ساختار تشکیل شده از سوی افرادی که برای تحقیق بخشیدن به هدفی مشترک گرد هم می آیند ».
ساختار سازمانی در نمودار سازمان نمایان می شود . نمودار سازمانی یک نماد قابل رویت از کل فعالیت هاو فرایند سازمان است(دفت، مترجمان پارسائیان واعرابی،۱۳۸۳،ص۳۴۴) .ابعاد محتوایی سازمان بر ساختار
سازمانی اثر گذارند . همچنین رهبری ، فرهنگ و ارزش های سازمانی تمام ابعاد سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهند شکل (۹) گویای این مطلب می باشد .
شکل۲-۵ : متغیرهای محتوایی سازمان که بر ساختار اثر می گذارند

۲-۳-۳- فرایند

تغییر به سوی هدف ، با بهره گرفتن از سازکار باز خور را فرایند می گویند . هر فرایند هدف ، ساختار و نتیجه دارد . ساختار فرایند ، طریق به هم پیوستن عوامل متعددی با دیگر فرایند ها برای نتیجه ی واحد است . (رضائیان ،۱۳۸۳،ص۷) . بازاریان معمولا به دانستن جزئیات چگونگی ساخت کالا ها ی فیزیکی نیاز دارند . این کار مسئولیت افرادی است که کارخانه را اداره می کنند . اما در مرود خدمات وضعیت متفاوت است . از انجا که مشتریان اغلب در ایجاد خدمات مشارکت دارند ،بازاریابان به شناخت ماهیت فرایند هایی که مشتریانشان احتمالا با انها روبرو هستند، نیازمند «یک فرایند ، روش خاصی از عملیات یا مجموعه ای از اعمال است و به طور معمول مستلزم چندین مرحله می باشد ،که غالبا نیازمند تحقق در یک توالی مشخص است » . ایجاد و تحویل عناصر محصول به مشتریان ، نیاز مند طراحی و اجرای موثر فرایند هاست . فرایند، شیوه و ترتیب عملکرد سیستم های عملیات خدمات را مشخص می کند . طراحی بد فرایند ، که کندی عملکرد ، کاغذ بازی و تحویل نامناسب خدمات را به دنبال دارد ،مشتری را آزرده خاطر می سازد همچنین، فرایند های ضعیف ، کار را برای کارمندان خط مقدم مشکل تر می سازدو در نتیجه ، بهره وری کاهش می یافته ، احتمال شکست خدمات افزایش می یابد .(لاولاک ورایت،۱۳۸۲،ص۴۰). با توجه به این که در سازما نهای خدماتی، محصول در واقع یک فرایند است ،بنابراین با توجه به مجصول به عنوان یک فرایند ارئه ، در ادراک صحیح ما از مساله ، به کمک زیادی خواهد نمود .
خدمات را می توان به روش های مختلفی دسته بندی نمود . یک روش، تقسیم خدمات بر اساس وسیله ارائه ی آن است. ایا وسیله ی ارائه ی خدمت ،انسان است یا ماشین؟

- رانچو (rancho) یا فاولا (favela) در امریکای لاتین؛
- بوستی (bustee) یا کامپونگ (kampong) در آسیا؛
- بی دونویل (bidonville) یا شانتی تاون (shanty town) در افریقا ( پیتر هاگت ، ۱۳۷۵ ، ۲۶۰ )
برخی از محققان ، حاشیه نشینی را برگرفته از کلمه‏ی slum می‏دانند ( زاهد زاهدانی ، ۱۳۶۹ ، ۹ ) و برخی میان حاشیه‏نشینی (squatter housing) و محله‏های فقیرنشین (slums) تفاوت قایل هستند و چنین اظهار می‏دارند:
اولی معمولاً ساخت و سازهایی را شامل می‏شود که به طور غیرقانونی ، با تخلف از مقررات ساختمانی و یا در زمینی بدون اجازه‏ی صاحب آن ، سربرافراشته‏اند و در مقابل ، دومی بناهای پایداری هستند که از طریق مجموعه‏ی عواملی مانند سن بنا ، مسامحه کاری و متروکه شدن بنا و تقسیم آن به بخش‏های فرعی (که فشار زیادی را بر روی تسهیلات و تجهیزات اساسی بنا تحمیل می‏کند) ، در وضعیت زیر استاندارد قرار گرفته‏اند ( دراکالیکس ، ۱۳۷۷ ، ۱۱۴ ).
یکی از اصطلاحاتی که در این خصوص به کار برده می‏شود «شانتی تاون» است. فرهنگ جدید جغرافیا درباره‏ی این اصطلاح می‏نویسد:
شانتی تاون به منطقه‏ی مسکونی زیراستاندارد گفته می‏شود ، که اغلب به طور غیرقانونی اشغال شده و خاص جهان سوم است. شانتی تاون یا در زمین‏های ناهمواری که در معرض سیل هستند و یا در داخل شهر ایجاد می‏شود ( احمدیان ، ۱۳۸۲ ،۲۷۹ )
بدین ترتیب معلوم می‏شود ، اصطلاح مزبور ، دربرگیرنده‏ی انواع اشکال حاشیه نشینی و زاغه نشینی، توأماً، می‏باشد.
۲-۳-۲- حاشیه‏نشینی و عناوین جایگزین
گستردگی دامنه پدیده حاشیه‏نشینی در اقصی نقاط جهان و تعداد فرهنگ‏ها و ادبیات‏های علمی در جوامع‏ مختلف سبب گردیده است تا اصطلاحات و عناوین مختلفی‏ برای حاشیه‏نشینی بکار گرفته شود.

این تعداد اسمی را می‏توان به دو قسمت عناوین‏ آکادمیک و اساسی محاوره‏ای(محلی)تقسیم نمود:
تعداد عناوین آکادمیک در زمینه پدیده حاشیه‏نشینی‏ در عین آنکه به طریق مختلف خصوصیات مشترک پدیده‏ فوق را تبیین می‏نماید ، مباحث و مشخصات دیگری از حاشیه‏نشینی را هم بطور اخص روشن می‏دارد که عناوین‏ فوق را می‏توان در قالب رویکردهایی از قبیل مثبت‏گرایان‏ و مخالفان آنان و دیدگاه‏های بی‏طرف در زمینه حاشیه‏ نشینی مورد توجه قرار داد. این اصطلاحات عبارتند از: مساکن غیررسمی ، مساکن افراد کم درآمد ، مساکن نیمه‏دایمی ، حصیرآبادها ، مساکن خود به خودی ، مساکن برنامه‏ ریزی شده ، مساکن حاشیه‏ای ، مساکن خودساخته
درایران مساکن حاشیه‏نشین با توجه به مورفولوژی‏ خود و کیفیات کالبدی اجتماعی شان که خود نشات گرفته‏ از موقعیت جغرافیایی و اوضاع فرهنگی شهرهای مختلف آن‏ است ، دارای اسامی متعددی به شرح زیر می‏باشد:آلونک ، زاغه ، اطاق ، قمیر ، گرگین. دیوار کپری ، پاشلی، زمین بی‏ حصار و بی‏پناه، زیرزمین، مقبره، اتاق حلبی و… ( حاتمی:۱۳۸۷ ، ۲۷ )
۲-۳-۳- شرایط زندگی در مناطق حاشیه‏نشین
حاشیه نشینان ، به خصوص در کشورهای در حال توسعه ، با شرایط دشواری مواجه هستند. یکی از علل مهمی که در این زمینه باید مورد اشاره قرار گیرد آن است که حاشیه نشینان ، به دلیل تصرف غیرقانونی زمین و یا حضور در اراضی مسأله‏دار (مانند حاشیه‏ی مرداب‏ها ، زمین‏های ناهموار ، حریم رودخانه‏ها و غیره) ، که غالباً در خارج از محدوده‏های خدماتی نیز قرار دارند ، معمولاً در برنامه‏ی خدمات رسانی سازمان‏های شهری قرار نمی‏گیرند. لذا بسیاری از آنها از امکانات آموزشی و درمانی و خدمات زیربنایی ، مانند آب و برق و گاز و غیره محروم می‏مانند. بدین ترتیب است که بی‏سوادی ، بیماری و بزهکاری ، از خصوصیات عام این مناطق شمرده می‏شود.
واحدهای مسکونی نامناسب - که غالباً به صورت خلق الساعه و از مصالح کم دوام ساخته می‏شود - و تراکم بیش از حد جمعیت در بافت‏های حاشیه‏ای و زاغه‏ها ، یکی دیگر از ویژگی‏های این گونه مناطق به شمار می‏رود. بزرگ‏ترین مقیاس‏های حاشیه نشینی و زاغه نشینی را می‏توان در شهرهای بزرگ و به خصوص پایتخت‏های جهان سوم جستجو نمود. در مکزیکوسیتی بیشتر از ۳۱ جمعیت در ساختمان‏ها و محله‏هایی بدون آب زندگی می‏کنند و نزدیک ۴۱ این ساختمان‏ها ، فاقد شبکه‏ی دفع فاضلاب است (گیدنز، ۱۳۷۶ ، ۶۱۴ ).
در آنکارا ۳۲ جمعیت (یعنی قریب یک میلیون نفر) در مساکن «گئجه کوندو» که در ترکی به معنی «ساخت شبانه» است به سر می‏برند. ( دراکالیکس ، ۱۳۷۷ ، ۱۱۶ ) در کلکته‏ی هند ، حدوداً ۳۱ جمعیت به صورت حاشیه نشینی زندگی می‏کنند که از آن میان نیم میلیون نفر بی‏خانمان هستند. «این افراد شوربخت در کنار خیابان به صورت فشرده می‏خوابند ، می‏خورند و زندگی می‏کنند و در جوی کنار خیابان استحمام می‏کنند…هر روز صبح اجساد افرادی که در طی شب در اثر گرسنگی یا بیماری مرده‏اند ، جمع‏آوری می‏شوند (حاتمی نژاد، ۱۳۸۲،۲۷ )
در کشورهای توسعه یافته ، حاشیه نشینی از الگوهای خاص پیروی می‏کند. این الگوها ، همچنان که پیتر هاگتPeter Haggett خاطر نشان کرده است ، «از نظر فضایی با جهان سوم متفاوت و به صورت پدیده‏ی گتو (Ghetto) است (پیتر هاگت ، ۱۳۷۵ ، ۲۶۲ ). گتوها که معمولاً از اقلیت‏های مذهبی ، قومی و یا زبانی تشکیل شده‏اند ، وجوه تشابه زیادی با حاشیه نشینان دارند ، که مهمترین آنها جذب نشدن در متن شهرهای غربی است». گتوهای شهری در اغلب موارد به وسیله‏ی موانع فیزیکی یا انسانی از بقیه بخش‏های شهری جدا می‏شوند. ناهمواری‏ها ، رودها ، ایستگاه‏های راه‏آهن ، مانداب ، گورستان‏ها و فرودگاه‏های قدیمی از آن جمله است ( شکوئی:۱۳۵۴ ،۶۵ ).
بزرگ‏ترین گتوهای جهان ، که براساس تفاوت‏های نژادی شکل گرفته است ، در محله‏ی هارلم نیویورک قرار دارد و ساکنان آن را سیاه پوستان تشکیل می‏دهند. «در هارلم ۵۰ درصد واحدهای مسکونی، غیراستاندارد هستند. میزان بیکاری بین ۲۵ الی ۳۰ درصد می‏باشد… شب‏های جمعه و شنبه ، بیمارستان هارلم شبیه اردوگاه زخمی‏های خط اول جبهه می‏باشد. سیاهان با بطری، چاقو، شیشه و اسلحه‏ی گرم، یکدیگر را به سختی مجروح می‏کنند… در گتوی نیویورک مواد مخدر بیداد می‏کند ، همچنان که روسپی گری بسیار عادی است. (شکوئی: ۱۳۵۴ ، ۸۰ )
صرف نظر از گتوها ، به طور کلی در مناطق مرکزی شهرهای بزرگ کشورهای توسعه یافته ، شرایط نامساعدی برای اقشار کم‏درآمد وجود دارد که به مرور زمان بر تعداد آنها افزوده می‏شود. جیمز روبینشتاین (James Rubenstein) شرایط نامساعد زندگی در مناطق مرکزی شهرهای امریکا را توصیف نموده است. وی درباره‏ی بی‏خانمان‏های ایالات متحده امریکا می‏نویسد:
میلیون‏ها امریکایی شب‏ها در مقابل در خانه‏ها و یا روی شبکه‏های فلزی گرم خیابان‏ها و نیز در ایستگاه‏های اتوبوس و مترو می‏خوابند… دوسوم نوزادان مناطق مرکزی شهرها در ایالات متحده را مادران ازدواج نکرده به دنیا می‏آورند و ۹۰ درصد بچه‏های این مناطق نیز فقط با یکی از والدین خود زندگی می‏کنند… درصد کمی از افراد مستمند به خاطر توانایی برای مراقبت از فرزندان ، جدایی از همسر را انتخاب می‏کنند. اگر شوهری مجدداً به خانه برگردد ، ممکن است که همسرش ، مزایای امدادی را از دست بدهد و بدین طریق خانواده را از نظر اقتصادی ، در وضعیتی بدتر از دوره‏ی جدایی قرار دهد (جیمز روبینشتاین ، ۷۲ ).
خلاصه‏ی کلام آنکه بخش مهمی از ساکنان شهرهای بزرگ جهان که در مناطق حاشیه‏ای ، زاغه‏ها ، گتوها و امثال آنها به سر می‏برند ، با شرایط نامساعدی مواجه هستند. گزارشی از سازمان ملل متحد ، در سال ۱۹۹۸ ، اعلام نموده است: «درمناطق شهری پرتراکم ، هر ساله ، ۱۰ میلیون نفر به دلیل اوضاع و شرایط نابسامان زندگی ، نظیر مسکن غیراستاندارد و بهداشت نامناسب ، جان می‏سپارند ( احمدیان ، ۱۳۸۲ ، ۲۸۴ ).
۲-۳-۴- روند شکل گیری حاشیه نشینی
هنگامی که در جامعه ی روستائی ، شهری و یا ایلاتی و عشایری تغییرات بنیادی در زمینهء فعالیت های اقتصادی و روابط اجتماعی بوجود می‏آید ، مازاد نیروی انسانی به مراکز بزرگ‏ شهری که جایگاه تراکم و تمرکز ثروت هاست سرازیر می‏شود. اما از آنجا که شهرها امکانات کافی برای‏ جذب این نیروی انسانی را ندارد ، آن ها را پس زده و به حاشیه یا جائی که حداقل امکانات عرضه‏ می‏شود می‏کشاند. پس زمانی که روستائیان فاقد امکانات ، از انزوا گریخته و به حاشیهء شهرها روی‏ می‏آورند در حقیقت به نوعی انتخاب دست‏ می‏زنند. آنان فلاکتی را رها کرده و در فلاکتی‏ دیگر رها می‏شوند ، به تدریج بر تعداد آنان‏ افزوده می‏گردد کانونهائی با شکل فیزیکی خاص‏ که با فرم مساکن متعارف شهری متفاوت است‏ ایجاد می‏گردد که زمینه را برای بوجود آوردن‏ منطقهء حاشیه نشینی فراهم می‏کند.
برای هر حرکت که منجر به مهاجرت و نهایت به‏ حاشیه نشینی شود عواملی را می‏توان ذکر کرد که‏ عمده‏ترین آنها دو عامل اساسی«گریزاننده»و «جذب کننده»می‏باشد ، ( ۱۹۸۲(Lewis گروه های‏ مهاجر بیشتر بر اثر نیروی دافعه در روستا و در بعضی موارد عامل جذب کنندهء شهرها مهاجرت‏ می‏کنند. زمانی که عامل«پس ران»شهری(هزینهء سنگین زندگی) ، مختلف‏الجهت با دو نیروی‏ پیشین ، سدی بزرگ فراروی مهاجرین به متن‏ اصلی شهر قرار میدهد ، هسته‏های اولیهء تجمعات‏ حاشیه نشینی پی‏ریزی می‏شود ، ( حسین زاده‏ دلیر : ۱۳۶۱ ، ۵ ).
مایکل تودارو.( Todaro M ,1984) می‏گوید ، برخلاف نظر کسانی که معتقدند وجود اشتغال در شهر و بیکاری در روستا باعث مهاجرت هاست ، چرا زمانی که بیکاری در شهرها بیداد می‏کند هنوز مهاجرت‏ها ادامه دارد؟
مدلی که تودارو ارائه می‏دهد چنین است که‏ تصمیم به مهاجرت از روستا به شهر عملکرد دو متغیر اصلی دفع و جذب است:
۱) تفاوت فاحش درآمد شهر و روستا
۲) احتمال دست‏یابی به نوعی اشتغال در شهر
او می‏گوید صحیح خواهد بود اگر فرض کنیم‏ که در برابر امکان انتخاب بیکاری در شهر و یا روستا یک روستائی بیکاری در شهر را برگزیند چرا که آینده ی شهر چشم‏انداز روشن تری نسبت به روستا تصویر می‏کند. نظریه ی تودارو در تحقیقی‏ که Karpat بر روی مهاجرت‏های‏ روستا-شهری ترکیه انجام داده به اثبات می‏رسد. در بررسی حاشیه نشینان شهری پاکستان‏ انصاری می‏گوید که‏ بیش از ۷۰ درصد مهاجرین به طبقات پائین و کم‏ درآمد تعلق دارند.آنها درآمدشان کمتر از ۱۰ دلار در ماه است. (AbdAl-Rahim 1985 ) تأیید کرده است که تمرکز ثروت و امکانات در منطقهء خارطوم پایتخت سودان و عقب ماندگی شدید استان های شمالی کشور در سال های اخیر موجب‏ تشدید عوامل جذب و دفع شده و حرکت های عظیم‏ مهاجرتی را دامن زده است. (حسین‌زاده دلیر : ۱۳۷۰ ،۶۵).
۲-۳-۵- مشخصات فیزیکی و ویژگی های اجتماعی‏ مناطق حاشیه‏نشین
همان‏گونه که ذکر شد حاشیه‏نشینی یا زاغه‏نشینی اصطلاحاتی هستند که به محلات‏ مسکونی غیر متعارف شهری اطلاق می‏شوند. در آن مناطق خیابان ها و کوچه‏ها کثیف و نیمه ویران‏ بوده و از نظم رایج در بطن اصلی شهر خبری‏ نیست. زاغه‏نیشنی یا حاشیه نشینی در رابطهء مستقیم با کمبود زمین شهری و قحطی مسکن‏ است. CharlesAbrams ، ۱۹۶۹ برای نواحی‏ حاشیه‏نشین دو خصوصیت عمده ذکر می‏کند:
۱) جمعیت متراکمی در آنها جای گرفته‏اند.
۲) فاقد ابتدائی‏ترین و ساده‏ترین وسایل‏ بهداشتی ، خدماتی و فرهنگی هستند و در اکثر مناطق حاشیه‏نشین سه نفر و یا بیشتر در یک اطاق‏ زندگی می‏کنند.
مهمترین ویژگی منطقهء حاشیه‏نشین و نواحی‏ زاغه‏نشین در نوع ساختمان منازل و بافت‏ فیزیکی مناطق به چشم می‏خورد. این ویژگی ها را می‏توان به اشکال زیر تقسیم‏بندی نمود:
۱) زاغه ، در پائین‏تر از سطح معمول زمین قرار دارد و یا اینکه در دیوار گود یا کوه کنده می‏شود. در این سکونتگاه مصالح ساختمانی بکار گرفته‏ نمی‏شود(نمونه منطقه ی شرق تهران ).
۲) آلونک ، با مصالح کهنه مختلف از قبیل‏ قطعات بی مصرف اتومبیل ، وسایل منزل ، مقوا ، حلب و نایلون ساخته می شود (همدان ، تهران ، کرمان ).
۳) قمیر ، محل پختن خشت در کوره‏پزخانه‏ها (کوره‏پزخانه‏های شهرها).
۴)کپر ، جایگاه سکونتی که تقریباً اساس آن از حصیر ساخته می‏شود و در بعضی از نواحی‏ اسکلت آن را از نی ساخته روی آنرا با نمد می‏پوشانند(بلوچستان ، خوزستان ).
۵) زیرزمین ، پائین‏تر از سطح زمین با مصالح‏ ساختمانی ساخته می‏شود.
۶) چادر ، با پارچه و نایلون و مواد مشابه برپا می‏گردد.
۷) اتاق ، از خشت و گل و آجر بصورت‏ بلوک‏های ساختمانی و شکل و فرم یکسان ساخته‏ می‏شود(همدان، باختران ، تبریز ، تهران ).
۸) گرگین، دارای دیوار معمولی با مصالح‏ ساختمانی و سقف حصیری است (تهران ، خوزستان ، بندرعباس).
۹) اتاق حلبی ، این واحدهای سکونتی عمدتاً از پیت های حلبی ساخته می‏شوند(تهران ، تبریز )
مهمترین ویژگیهای اجتماعی حاشیه‏نشینان‏ به قرار زیر طبقه‏بندی می‏شود:
۱) مناطق حاشیه‏ دربر گیرنده ی مکان‏ جغرافیائی مشخص هستند.
۲) منافع مشترک ساکنین را بهم پیوند میدهد.
۳) لگوهای مشترکی بر روابط اجتماعی و اقتصادی ساکنین آنها حاکم است.
۴) تجانس گروهی و همبستگی نسبتاً بالائی‏ خاصه در مواجه با مسائل مشترک و افراد خارج از اجتماع خود بروز می‏دهند.
۵) نهادهائی خاص خود پدید آورده‏اند.
۶) یکدیگر را بخوبی کنترل می‏کنند ( پیران : ۱۳۶۶ ، ۳۲-۱۷ ).

-۱۹۳۰: سفر به روسیه.
-۱۹۳۲: سفر به ایران ودیدار از تهران و شیراز.
-۱۹۳۳: سفر موفقیت آمیز به سیلان و اقامت دائمی در هند.
تاگور، این نویسنده بزرگ بنگالی، مسافری خستگی ناپذیر و نویسندهِای پرکار بود. او در نیمه دوم زندگی خود بارها از انگلستان و ایالات متحده دیدار کرد، به اروپا و آسیا رفت، با نویسندگان و پژوهندگان آشنا شد. دربارهِی تمدن هند به سخنرانی پرداخت. برای پیوند دادن شرق و غرب کوشید و اعتقادات خود را دربارهِی همگانی بودن فرهنگِها گسترش داد.

۴-۲-۶-۲٫ سفرهای خیالی شاعر :
در شعر “جهان کودک ” از ماه نو، تاگور میِگوید: ای کاش میِتوانستم در راهی که از جهان کودک میِگذرد و به آن سوی مرزها میِرسد، سفر کن (تاگور، ۱۳۸۹: ۲۸).
۴-۲-۷٫ نتیجه کلام:
در پایان این گفتار باتوجه به تحلیل اشعار تاگور، میِتوان نتیجه گرفت:
توجه به طبیعت گرایی و وجوه آن در اشعار تاگور بسیار دیده میِشود . هیجان و احساسات، فردیت، کشف و شهود و سیر و سیاحت و گریز، مضامینی هستند که در اشعار تاگور دیده میِشوند. با استناد بر این یافتهِها میِتوان گفت: این شاعر هندی، اشعارش از نظر محتوا و مفاهیم متأثر از اصول رمانتیسم است.
۴-۳-۱٫گفتار سوم: ادبیات تطبیقی و نقد رمانتیک
۴-۳-۱-۱٫ تعریف نقد:
واژه نقد در زبان فارسی معانی متعددی دارد « نقد ادبی که از آن میِتوان به سخن سنجی و سخن شناسی نیز تعبیر کرد، عبارت است از شناخت ارزش و بهای آثار ادبی و شرح و تفسیر آن به نحوی که معلوم شود، نیک و بد آن آثار چیست و منشاء آنِها کدام است. در تعریف آن، بعضی از اهل نظر گفتهِاند که “سعی و مجاهده است عاری از شائبهِی اغراض و منافع تا بهترین چیزی که در دنیا دانسته شده است و یا به اندیشهِی انسان در گنجیده است، شناخته گردد و شناسانده آید و البته این تعریف که “ماثیو آرنولد” نقاد و شاعر انگلیسی ایراد کرده است، هرچند شامل نوعی از نقد ادبی هست؛ حد و تعریف درست و جامع و مانع نقد ادبی نیست، چون غایت و فایدهِی نقد ادبی تنها آن نیست که نیک و بد آثار ادبی را بشناسد، بلکه گذشته از شناخت نیک و بد آثار ادبی، به این نکته هم نظر دارد، که قواعد و اصول یا علل و اسبابی را نیز که سبب شده است اثری درجه قبول یابد و یا داغ رد بر پیشانی آن نهاده آید، تا حدی که ممکن و میسر باشد؛ تحقیق بنماید و بنابراین واجب است که نقد ادبی، تا جایی که ممکن باشد از امور جزیی به احکام کلی نیز توجه کند و از این راه تا حدی هم به کسانی که مبدع و موجد آثار ادبی هستند، مدد و فایده برساند و لااقل کسانی را که در این امور تازه کار و کم تجربهِاند؛ در بیان مقاصد کمک و راهنمایی کند و آن کسانی را هم که جز التذاذ و تمتع از آثار ادبی هدف و غرض دیگر ندارند، توجه دهد که از این آثار چگونه، میِتوان لذت کامل برد و از هر اثری چه لطایف و فوایدی میِتوان توقع داشت.
کلمه نقد خود در لغت به معنی “بهین چیزی برگزیدن” و نظر کردن است در دراهم تا در آن به قول اهل لغت سره را از ناسره بازشناسد. معنی عیب جویی نیز، که از لوازم “به گزینی” است، به ظاهر هم از قدیم در اصل کلمه بوده است. و به هر حال از دیرباز، این کلمه در فارسی و تازی، بر وجه مجاز در مورد شناخت محاسن و معایب کلام به کار رفته است. چنان که آن لفظی هم که امروز در ادب اروپایی، جهت همین معنی به کار میِرود. در اصل به معنی رأی زدن و داوری کردن درباره ی امور و شناخت نیک و بد و سره و ناسرهِِی آنِها مستلزم معرفت درست ودقیق آن امور است. از این جاِست که برای نقد ادبی مفهومی وسیعِِتر و تعریفی جامعِ ِتر قایل شدهِِاند، و آن را شناخت اثر ادبی از روی خبرت و بصیرت گفتهِِاند»
(زرین کوب، ۱۳۸۳: ۲۱-۲۲).
«نقد در مفهوم امروزی خود همان مفهوم قدیمی را هم دربردارد. نقد در معنای جداکردن سکه سره از ناسره به کار میِِرفته است. حتی در معنای خود سکه ناب هم به کار رفته است. در هر صورت آنِچه امروز نقد نامیده شود، عامل ارزِیابی آثار هنری است. نقد واسطه میان هنرمند و آثار هنری او و مخاطبان هنر، یعنی مردم است. در نتیجه نقادان میِتوانند میزان لذت بردن مردم را از آثار هنری بیشتر کنند که به دنبال آن تأثیر هنر و ادبیات بیشتر میِشود» (فرزاد، ۱۳۷۶ :۳۷).
۴-۳-۱-۱-۲٫ نقد ادبی:
نقد ادبی فعالیتی است مبتنی بر مطالعه هوشمندانه در آثار ادبی و هنری و توصیف و تحلیل و بیان مزایا و کاستیِهای آنِها.این فعالیت هم به مدد شناخت خصوصیتِهای هنری، خبرگی و فرهیختگی و ذوق منتقد میسر میِگردد.
«منتقد علاوه بر سنجش ارزشِها و احیانا عیبِهای اثر هنری یا ادبی به کشف و توضیح نکتهِهای نهفته و ناگفتهِی آن اثر نیز میِپردازد و از این نظر عامل مؤثری در پرورش ذوق و سلیقه هنردوست یا خواننده است. ظاهرا، یونانیان باستان نخستین ملتی بودند که به نقد ادبی توجه ورزیدند. آریستوفانس (۳۸۸ق.م.)از نخستین منتقدانی است که در نمایشنامهِهایش از جمله کمدی “غوکان” ٰبا زبانی هجوآمیز و مسخره به نقد و بحث باورها و اندیشهِها پرداخته است. اگرچه افلاطون ( ۳۴۷ ق.م) اندیشهِی فلسفی و اجتماعی خود را با زبانی پخته و شاعرانه بیان میِکرد، نظر خوشی به شعر نداشت و آن را بیِفایده میِدانست. برای نمونه در رسالهِی “فدروس"، شعر را زاده خلسه، جنون و بیِخودی؛ و شاعران را پریشانِگو میِِداند و برای آنان مقام پایینی قایل است. او در زمینه نقد ادبی، هوادار سرسخت دخالت معیارهای اخلاقی در سنجش اثر ادبی است و از این روی وی را نخستین نماینده نقد اخلاقی میِدانند. او معتقد است که اگر شعر تقلید صرف از طبیعت باشد، در جهان بیرون بیرون نمونهِهای زیبایی هست که ما را از برداشتن نسخه دوم آن بیِنیاز میِکند و از سویی، اگر چیزی متفاوت با واقعیت باشد از مقوله دروغ است و دروغ نیز امری ضد اخلاقی و زیان بار است»
(فرهنگ نامه ادبی فارسی، ذیل مدخل “نقد و ادبیات تطبیقی").
*نسبی بودن نقد ادبی و ضرورت آن
هیچ نقدی نمیِتواند صورت قطعی و مطلق داشته باشد. زیرا منتقدان ادبی ممکن است با توجه به شرایط دریافت، زمان و آثاری که بعدها بوجود خواهد آمد، نگرش و تحلیلی دوباره نسبت به آثار ادبی داشته باشند و به عبارت سادهِتر، نقد هیچ اثری یک بار و برای همیشه صورت نمیِگیرد. و آثار ادبی همرا با تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و هنری نیازمند شرح و نقدهای دوباره و یا چند باره میِشود. نقد سالم و سازنده در ضمن آنِکه میِتواند نقاط ضعف و قوت آثار ادبی را آشکار سازد، ارزش واقعی این اثر را نیز معلوم میِکند.
یکی از بارزترین عملکردهای نقد ادبی آن است که میان هنرمند و هنرپذیر، نویسنده و خواننده، نقش واسطه و میانجی دارد، زیرا عموما تشخیص آثار اصیل و تقلیدی برای خوانندگان عادی دشوار است و به قول تولستوی یک اثر تقلبی غالبا بیشتر از یک اثر اصیل موجب شگفتی و هراس میِشود. آفرینندگان آثار ادبی هم نیازمند راهگشایی و راهنمایی منتقدان هستند، زیرا بسیار پیش آمده است که شاعران و نویسندگان در مورد ارزش و حتی تفسیر آثار خود قضاوتِهایی ناروا و غیر قابل اعتماد داشته باشند. در حالی که واقعیت امر از دید و نظر منتقدان ادبی پوشیده نبوده است. نقد میِتواند سخن بگوید، در حالی که هنرها خاموشند»
(امامی، ۱۳۷۷ :۲۵)
*فایده نقد ادبی
«فایده نقد ادبی تنها آن نیست که نیک و بد آثار ادبی را بشناسد. بلکه گذشته از شناخت نیک و بد آثار ادبی، قواعد و اصول یا علل و اسبابی را که سبب شده است اثری درجه قبول یابد و یا داغ رد بر پیشانی آن نهاده آید تا جایی که ممکن است تحقق نماید. نقاد اثر ادبی با خواننده عادی واسطه شود و لطایف و دقایقی را که در آثار ادبی هست معلوم کند و اگر هم معایب و نقایصی در آن اثر است که عامه اثر ملطفت آن نیستند. آن را نیز آشکار بنماید، تا بهای واقعی هر یک از آثار ادبی معلوم ومعین شود» (زرین کوب،۱۳۶۹،جلد ۱: ۱۲).
رولان بارت درباره نقد تفسیری میِگوید: «به همان اندازهِای که زبان غالب درونمایه است، نهانگاه مضامین دیگری نیز هست. زبان هم بیان است هم کتمان.پس کار نقد افشای آن مضامین پنهانی است که از نظر خود صاحب اثر هم پوشیده مانده است» (بارت، ۱۳۵۲ : ۷-۶).
«تجربه و ممارست نقد ادبی در شناخت اثر ادبی بیش از شاعر و نویسنده ای است که آن اثر را بوجود می آورد. شمس قیس رازی در اینِباره میِنویسد: «… و باید دانست که نقد شعر و معرفت رکیک و غث آن به شعر نیک گفتن تعلق ندارد و بسیار شاعر باشد که شعر نیکو گوید و نقد شعر چنان که باید نتواند و بسیار منتقد باشد که شعر نیک نتواند گفت ….» (قیس رازی، ۱۳۳۸:۳۳۹).
«در قرن چهارم پیش از میلاد ثمربخشِترین مباحث انتقادی خاص تحقیق درباره ماهیت و ارزش ادبیات، رساله فن شعر ارسطو بوده است.» (زرین کوب، ۱۳۶۹: مقدمه)
«رویکردهای نقد ادبی از زمان جنگ جهانی اول تا کنون در غرب تقریبا به این ترتیب بوده است:
دههِهای ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ صورت گرایی روسی.
دههِهای ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ نقد نمونه ازلی یا کهن الگویی.
دههِهای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ نقد نوین، پدیدار شناسی و سبک شناسی.
دهه ۱۹۶۰ نقد ساختارگرایی، شکلِهای جدید نقد فمینیستی.
دهه ۱۹۷۰ شالوده شکنی، تحلیل گفتمان، شکلِها، نقد خواننده محور، نظریه دریافت، نشانه شناسی، نظریه کنش گفتاری.
دهه ۱۹۸۰ نقد مبتنی بر منطق مکالمه، تاریخ گرایی نوین، مطالعات فرهنگی.
از دهه ۱۹۹۰ مجموعه ای از رویکردهای نقد ادبی را به دلیل اشتراکاتی که دارند تحت عنوان کلی نقد «پساساختگرایی» می نامند» (داد،۱۳۷۱: ذیل مدخل نقد).
۴-۳-۱-۲٫ ادبیات تطبیقی و ویژگیِهای آن:
«ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی ادبیات در زبانِهای مختلف و روابط پیچیده آن در گذشته و حال و روابط تاریخی آن از حیث تاثیر و تاثر در حوزهِهای هنر، مکاتب ادبی، جریانِهای فکری، موضوعِها افراد و …میِپردازد.
اهمیت ادبیات تطبیقی بدان جهت است که از سرچشمهِهای جریانِهای فکری و هنری ادبیات ملی پرده برمیِدارد، زیرا هر جریان ادبی در آغاز با ادبیات جهانی برخورد دارد و در جهت دهی آگاهی انسانی یا قومی مساعدت میِورزد. البته این اهمیت تنها به بررسی جریانِهای فکری و گونهِهای ادبی و مسایل انسانی در هنر محدود نمیِشود، بلکه از تأثیرپذیری شاعران و نویسندگان از ادبیات جهانی نیز پرده برمیِدارد.
در ادبیات تطبیقی بیش از هر چیز مییتوان به نقاط وحدت اندیشه بشری پی برد که چگونه اندیشهِای در نقطه از جهان توسط اندیشمندی، ادیبی و یا شاعری مطرح میِشود و در نقطهِای دیگر همان اندیشه به گونهِای دیگر مجال بروز میِیابد» (کفافی، ۱۳۸۲: ۱۵).
«تعبیر ادبیات تطبیقی ( Comparative literature) را اولین بار نقادی فرانسوی به نام “ویلمن” و سپس “سنت بوو” به کاربرد و بررسیِهای این ادب در فرانسه شکوفا شد. (زرین کوب، ۱۳۶۹،ج ۱: ۱۲۵).
« اختلاف زبانِها، شرایط انجام پژوهشِهای تطبیقی در حوزه ادبیات است. آن دسته از آثار ادبی که به یک زبان نوشته میِشوند، در دایره بررسیِهای تطبیقی نمیِگنجد، هر چند از یکدیگر متأثر باشند، به دلیل اشتراکات زبانی (ندا، ۱۳۸۳: ۱۱).
«بررسی تطبیقی باید در دو زبان متفاوت صورت بگیرد به گونهِای که ادبیات یک زبان با ادبیات زبانی دیگر مقایسه شود؛ چنان که ضروری است این دو ادبیات با هم برخورد تاریخی هم داشته باشند»
(کفافی، ۱۳۸۲: ۱۴).
«پیوندهای نیرومند و ریشه دار ادبی هنگامی پدید میِآیند که مسبوق به پیوندهای سیاسی یا مناسبات متعدد باشند. بسیاری از ایرانیان و اعراب به فراگیری زبان یکدیگر پرداختند و ادبیات فارسی و عربی از این پیوندها بارور و شکوفا شد» (غنیمی هلال، ۱۳۸۲ : ۳۶-۴۳۵).
«ادبیات تطبیقی از فنون برجسته در زمینه ادبیات جهان است که بررسی دقیق و عمیق و ریشه یابی همه جانبهِی آن علاوه بر تنوع در پژوهش و جلوه کردن زیباییِهای فکری و ذوقی ملل و اقوام گوناگون، جنبهِهای مختلف، تأثیر پذیری مثبت و انتقادی آن نیز دارای ارزشمندی بسیار است» (سجادی، ۱۳۶۹: مقدمه).
«به عبارت دیگر ادبیات تطبیقی تصویر و انعکاس ادبیات و فرهنگ ملتی است در ملت یا ملتِهای دیگر، مانند تأثیر حافظ در گوته» (فرشیدور، ۱۳۶۳: ۸۰۸).
«از آنِجا که بررسی ادبیات تطبیقی در مکتب فرانسه صورت گرفت، ویژگیِهایی را برای آن قایلند از آن جمله:
باید در زبان این ادبیات اختلاف باشد.
باید دو ادبیاتی که در میان آن ها تطبیق انجام میِدهیم، دارای روابط تاریخی باشند. ادبیات تطبیقی تبیین جنبه های تأثیر و تأثر ادبیات ملتِها را فراهم میِآورد، مراد بررسی گونهِهای ادبی در میان ملتِهایی که ادبیات و فرهنگ آنِها با هم برخورد داشتهِاند، میِباشد.
بررسی تحول نقد ادبی و سیر آرا و عقاید آن، در ادبیاتی که آن را بررسی میِکند.
بررسی یک شاعر یا نویسنده که آثار وی از مرزهای ادبیات قومیش فراتررفته است و باعث تأثیر گذاری در ادبیات ملتِهای دیگر شده است.

پراوای مونسو و همکارانش، چهار مولفه دیگر را اضافه کرده اند :
۱) خصیصه های مصرف کننده
۲) عوامل موقعیتی
۳) مشخصه های محصول
۴) اعتماد در قسمت نقش نگرش های وظیفه ای مورد بحث قرار گرفت.
عوامل موقعیتی می تواند شامل خواسته ها و تسهیلات متنوعی شود.

۲-۱۴- جوانب تجربی در خرید

برای چند دههی اخیر، خرده فروشان و پژوهشگران متوجه شدند که عمل خرید تنها کسب محصولات ملموس نیست .بلکه تجربه، لذت و سرگرمی را شامل می شود. طبق مشاهده و تجربه، تعاملات به عنوان یک عامل تعیین کننده ی مهم در نگرش های مصرف کننده محسوب می شوند. در حالت کلی تر، مریلیس و فرای متوجه شدند که تعامل کلی، مهمترین عامل تعیین کننده در نگرش های مصرف کننده نسبت به فروش خاص بوده و تعامل می تواند، هم اعتماد و هم نگرش ها را نسبت به فروش تحت تاثیر قرار دهد.

۲-۱۵- خصصیه های مصرف کننده

به جهت ایجاز، بر روی چهار خصیصه متداول تر( یعنی جنسیت ، تحصیلات ، درآمد و سن) مترکز می شویم. تعدیل اثر جنسیت می تواند با توجه به تئوری نقش اجتماعی و روانشناسی تکاملی شرح داده شود. مردها به وظیفه گرایی و سیستم گرایی تمایل بیشتری داشته و نسبت به زن ها مایل به پذیرش مخاطره ی بیشتری هستند. این بدان جهت است که از نظر اجتماعی از افراد انتظار می رود که اینگونه رفتار کنند (تئوری نقش اجتماعی)، همچنین از آن جهت که این رفتار انطباقی در فرایند طبیعی اتتخاب، مزیت های خصیصه ای ویژه ای را نصیب افراد می کند (روانشناسی تکاملی). پژوهش های روانشناسی طی سالیان بسیار، تفاوت های جنسیتی متعددی را که بطور بالقوه به رفتار مصرف کننده ی الکترونیکی مربوط می شود، شناسایی کرده اند. به عنوان مثال در راهبری فضایی(سه بعدی)، ادارک و شیوه های ارتباط.
نقش تحصیلات در خرید، مانند نقش جنسیت، مورد توجه کمتر پژوهشی قرار گرفته است. عنوان می شود افرادی که دارای تحصیلات بالاتری هستند، تمایل به جمع آوری اطلاعات بیشتری پیش از تصمیم گیری دارند. در مقابل، افرادی که دارای تحصیلات پایین تری هستند به اطلاعات کمتری اتکإ می کنند.
دسته ای از پژوهش ها بیان می کنند که در آمد با رفتار مصرف کننده الکترونیکی مرتبط است .این انتظار وجود دارد، افرادی که دارای درآمد بیشتری هستند، به تحصیلات بالاتری دست یابند.
مصرف کنندگان مسن تر، تمایل کمتری به جست و جو اطلاعات جدید دارند. مؤلفه ی سن، ارتباط میان رضایت از محصول و وفاداری را تعدیل می کند، به طوری که این ارتباط برای مصرف کنندگان مسن تر، قوی تر می شود. لزوماً خصیصه های گوناگون، تاثیرات تعدیل کننده یکسانی نخواهند داشت.

۲-۱۶- سطوح آمادگی ذهنی مشتریان

وجود آشفتگی در بازارها و رقابت بر سر تصاحب مشتری و نفوذ در فرایند تصمیم به خرید وی، سازمان ها و شرکت ها را متوجه این قضیه کرده است که مطالعه و کشف نیازهای مصرف کنندگان، تجزیه و تحلیل فرایند رفتار مصرف کننده و اولویت بندی عوامل تأثیرگذار بر این فرایند از عمده وظایف بازاریابان می باشد و تنها وقتی می توانند به بقای خود ادامه دهند که بتوانند نیازها و خواسته های مصرف کننده را با درکی صحیح و جامع از طرف مقابلشان(مشتری) برآورده نمایند و متناسب با هر بازار هدف از استراتژی های خاص بازاریابی بهره مند شوند. شرکتی که از چگونگی واکنش مصرف کنندگان نسبت به ویژگی های مختلف کالا، قیمت و دستاویزهای تبلیغاتی آگاهی داشته باشد در مقابل رقبای خود از یک مزیت نسبی برخوردار است. به همین دلیل است که شرکتها و مراکز آموزشی تحقیقاتی درباره ارتباط بین محرک های بازاریابی و واکنش مصرف کننده تحقیقات زیادی به عمل آورده اند، نقطه شروع این تحقیقات بررسی رفتار خریدار است. همچنین بر اساس رهبری وضعی بلانچارد، چیزی به نام بهترین راه نفوذ در مردم وجود ندارد. اینکه شخص از چه شیوه ی رهبری در رفتار با افراد یا گروه ها استفاده کند، به سطح آمادگی مردمی بستگی دارد که رهبر می کوشد در آنها نفوذ کند منطق اصلی نظریه این است که موقعیت ها و شرایط مختلف به شیوه های مناسب رهبری در همان موقعیت نیاز دارند. بنابراین طبق این نظر یک سبک رهبری یا الگوی رهبری که منحصر به فرد و پایدار که برای تمام شرایط زمانی و مکانی مناسب و صادق باشد، اساساً وجود نداشته و قابل دست یافتن نیست، چون توانایی های مشتریان، شخصیت برند و موقعیت ها فرق می کنند. در اینجا میزان بلوغ یا آمادگی ذهنی مشتریان را به منزله ی یکی از متغیرهای حائز اهمیت مؤثر بر تعیین سبک رهبری برند در نظر می گیریم.
بازار مشتمل بر تمام مشتریان بالقوه ای است که دارای نیاز و خواسته ی مشترک هستند و برای تأمین نیاز و خواسته ی خود، بایستی به انجام مبادله متمایل بوده و توانایی این کار را نیز داشته باشند؛ در واقع از سطح، آمادگی لازم برای خرید برخوردار باشند^[۵۴]. آمادگی در رهبری وضعی عبارت است از میزان توانایی و تمایل افراد در بدست آوردن توفیق در انجام یک تکلیف خاص. آمادگی نه صفت ویژه ی شخصی است، نه ارزیابی صفات ممیزه شخصی مانند ارزش ها، سن و سال و
چیزهایی از این قبیل. آمادگی به معنی نحوه ی آمادگی اشخاص برای انجام یک تکلیف خاص است. این سخن به این معنی است که در مفهوم کلی، یک فرد یا گروه، یا آماده است یا آماده نیست. در اینجا منظور از انجام یک تکلیف خاص، عمل خرید می باشد. بنابراین، آمادگی ذهنی اشاره به توانایی و تمایل یک فرد به هدایت رفتار خود جهت خرید یک کالای خاص دارد و سطوح آمادگی ذهنی مشتریان، ترکیب های گوناگون توانایی و تمایلی است که مشتریان جهت خرید با خود همراه دارند که در چهار سطح، از بسیار کم تا بسیار زیاد قابل تعمیق است.

۲-۱۷- تصمیم به خرید

واژه تصمیم مصرف کننده تصویر فردی را در ذهن مجسم می کند که با دقت مشغول بررسی ویژگی های تعدادی از محصولات، برندها یا خدمات است و می کوشد با بهره گرفتن از شیوه های منطقی گزینه ای را انتخاب کند که بتواند با حداقل هزینه، نیازی را که تشخیص داده برطرف نماید. بنابراین، تصمیم گیری مصرف کننده یک مفهوم منطقی و عملکردی را در بر دارد.

۲-۱۸- نیات خرید

نیات خرید یکی از مفاهیم عمده مطالعه شده در نوشتجات بازاریابی می باشد که کاربرد روتین در تحقیقات مصرفی که با اهدافی متفاوت (مثل مفهوم محصول جدید، تست های نسخه برداری، مطالعات ردگیری و تقسیم بندی) انجام شده، دارد و همچنین گستره ای وسیع از محصولات وخدمات را پوشش می دهد علاقه پژوهشگران بازاریابی به نیات خرید ناشی از ارتباط آن با رفتار خرید است. چندین مطالعه یک همبستگی مثبت را بین نیات خرید و رفتار خرید گزارش کرده اند. علاوه براین مدیران بازاریابی به نیات خرید مصرف کننده به منظور پیش بینی فروش محصولات و خدمات موجود و یا جدید، توجه دارند. داده های نیات خرید می توانند به مدیران بازاریابی در تصمیمات بازاریاب مرتبط با تقاضای محصول(محصولات موجود و جدید)، بخش بندی بازار و استراتژی های تبلیغاتی کمک کنند .نیات خرید، به احتمال اینکه مشتریان در یک موقعیت خریدی که پیش می آید، برندی خاص از یک طبقه محصول را خریداری کنند، اشاره دارد. فیشبین و آجیزن (۱۹۷۵) اظهارمی کنند بهترین پیش بینی کننده منفرد رفتار یک فرد، مقیاس نیت او برای اجرای آن رفتار خواهد بود. طبق مدل نیات رفتاری که بر اساس تئوری کنترل پیشنهادی می باشد، نیت یک فرد برای اجرای یک رفتار تابعی از: (۱) نگرش او نسبت به اجرای آن رفتار در وضعیتی معین؛ (۲) هنجارهای حاکم بر رفتار در آن وضعیت و انگیزه او برای تبعیت از این هنجارها، می باشد .
آنچه از اهمیتی خاص برخوردار می باشد اینست که توجه به سمت نگرش فرد نسبت به عمل اجرای یک رفتار است، نه نگرش او نسبت به شیء. دوم این که مدل مستلزم آن است که نگرش نسبت به یک وضعیت بسیار خاص سنجیده شود. سوم این که نگرش نسبت به اقدام مورد نظر تابعی از اعتقادات فرد در مورد پیامدهای احتمالی اجرای آن عمل و ارزیابی اش از آن اعتقادات می باشد^[۵۵].

۲-۱۹- مطالعات داخلی انجام شده در زمینه بخش بندی بازار

۱- در سال ۸۵ یک تحقیق تحت عنوان ” بخش بندی بازار پژو ۲۰۶ بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی و رفتاری مصرف کنندگان” توسط کشوری انجام شد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خریداران پژو ۲۰۶ تشکیل می دهند و نمونه انتخابی شامل خریداران پژو ۲۰۶ در شهر تهران می باشد. ابزار این پژوهش، پرسشنامه با مقیاس پنج درجه لیکرت می باشد. با توجه به نتایج این پژوهش مشخص شد که بخش بندی بازار خودرو پژو ۲۰۶ تحت تاثیر متغیرهای درآمد، سن، میزان تحصیلات، جنسیت، شرایط استفاده، وفاداری، میزان خرید، اندازه خانواده و شغل می باشد اما تحت تاثیر متغیر وضعیت تاهل نمی باشد.
۲- در سال ۸۲ یک تحقیق تحت عنوان” تعیین و شناسایی معیارهای بخش بندی بازار محصولات شوینده و پاک کننده” توسط نبی قلی زاده انجام شد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خریداران شامپو گلرنگ تشکیل می دهند و نمونه انتخابی شامل خریداران شامپو گلرنگ در شهر تهران می باشد. ابزار این پژوهش، پرسشنامه با مقیاس پنج درجه لیکرت می باشد. نتایج حاصل از آزمون های آماری بیانگر وجود رابطه معنی داری بین عوامل جنسیت، درآمد، تحصیلات، سن، شغل و وضعیت تاهل مصرف کنندگان با منافع مورد نظر مصرف کنندگان شامپو که در قالب بخش های بازار ارائه شده است، می باشد. در این مطالعه فرضیه های تاثیر منطقه سکونت مصرف کنندگان، تعداد اعضای خانواده و میزان مصرف در انتخاب و خرید شامپوی مصرفی، تایید نشد.
۳- در سال ۸۵ یک تحقیق تحت عنوان” طراحی و تبیین بخش بندی بازار بر اساس رویکرد منافع پژوهی مصرف کننده( مورد کاوی روغن مایع شرکت صنعتی بهشهر(” توسط خانم شیرین صفری انجام شد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خریداران روغن مایع تشکیل می دهند و نمونه انتخابی شامل خریداران روغن مایع در شهر تهران می باشد. ابزار این پژوهش، پرسشنامه با مقیاس پنج درجه لیکرت می باشد. نتایج حاصل از آزمون های آماری بیانگر وجود رابطه معنی داری بین عوامل جنسیت، درآمد، تحصیلات، سن، شغل و وضعیت تاهل مصرف کنندگان با منافع مورد نظر مصرف کنندگان روغن مایع که در قالب بخش های بازار ارائه شده است، می باشد.

۲-۲۰- مطالعات بین المللی انجام شده در زمینه بخش بندی بازار

اصطلاح بخش بندی بازار توسط وندل اسمیت در مقاله وی در سال ۱۹۵۶ ارائه شد و همین مقاله نقطه عطفی در شناخت بیشتر و کشف سلیقه، انگیزه خرید و پیش بینی خرید بعدی مشتری تبدیل شد. با ارائه مقاله اسمیت ، مفهوم بخش بندی بازار به یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث در علم بازاریابی تبدیل گردید. از نظر اسمیت بخش بندی بازار می تواند باعث افزایش تقاضای بازار و بهبود کارایی فرایند بازاریابی شود.
بعد از انتشار مقاله وندل اسمیت که از متغیر کلاس اجتماعی مشتریان برای بخش بندی بازار استفاده کرده بود، محققین دیگر نیز همین رویکرد را در پیش گرفتند. در واقع آنان معتقد بودند که با گروه بندی مشتریان به وسیله مشخصات شخصی آنان، می توان بهترین پیشگویی را در مورد خرید بعدی آن گروه انجام داد. اما کم کم این نظریه که مشتریان با مشخصاتی مانند کلاس اجتماعی و سطح درآمد شبیه به هم، سلیقه و خرید شبیه به یکدیگر داشته باشند، مورد شک و تردید واقع شد. مشکل دیگری که وجود داشت این بود که برخی از مشتریان علاقه ای به گفتن این مشخصات نداشتند و این موضوع باعث می شد که نتایج به دست آمده قابلیت اطمینان کافی را نداشته باشند. در نتیجه متغیرهای رفتار خرید مشتری نیز مورد توجه قرار گرفتند به حدی که روش بخش بندی بازار مبتنی بر خرید در بعضی از مقالات به کار گرفته شد.
یانگ ، هوانگ و فنگ(۲۰۱۱) در مقاله ای به بررسی عواملی پرداختند که بر خرید تکانشی مواد آرایشی مصرف کنندگان زن تاثیر می گذاشتند. این مطالعه از یک پرسشنامه و نیز گروه کانون استفاده نمود تا عواملی که خرید تکانشی لوازم آرایشی را تحت تاثیر قرار می دهند بررسی نماید. نتیجه مطالعه نشان داد که گرایش خرید ناگهانى به طور معنی داری تحت تاثیر ویژگی های جمعیت شناختی می باشد اما رفتار خرید ناگهانی به طور معنی داری ارتباط ندارد.
کوترولو و سورجینیس در مقاله ای به بررسی عوامل پرداختند که بر رفتار خرید مشتریان نسبت به غذاهای محلی در یونان تاثیر می گذارد. این مطالعه در سال ۲۰۱۱ انجام شد که در یک مصاحبه ای با یک نمونه ۱۰۰ تایی انجام گرفت. تحلیل آماری چند متغیره انجام گرفت. این مطالعه نشان داد که رابطه معنی داری بین بکارگیری رفتار خرید و عوامل وجود دارد که بر انتخاب محصولات محلی تاثیر می گذارد.

فصل سوم:

روششناسی

تحقیق

۳-۱ مقدمه

هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که پژوهشگر مشخص نماید که چه شیوه یا روشی را اتخاذ نماید تا او را هر چه سریعتر و آسان تر و بهتر به پاسخهای احتمالی برساند. در این فصل به بررسی پیرامون روش تحقیق پرداخته می شود، که شامل بیان نوع تحقیق، قلمرو تحقیق، ابزار پژوهش، شیوه نمونه گیری، شیوه جمع آوری داده ها، و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها می باشد.

۳-۲ روش تحقیق

پژوهشگر پس از تهیه و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. هدف از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص نماییم برای بررسی موضوعی خاص چه روش تحقیقی لازم است و محقق چه روش و شیوهایی را اتخاذ کند تا او هر چه دقیقتر و سریعتر به پرسش یا پرسشهای تحقیق مورد نظر دست یابد.
تحقیق حاضر در گروه روش های کمی قرار می گیرد، به دلیل این که با بهره گرفتن از پرسشنامه به جمع آوری داده ها پرداخته شده است. همچنین روش تحقیق حاضر، روش غیرآزمایشی پیمایشی محسوب می شود. محقق پیمایشی با بررسی تغییرات متغیر بر حسب مورد جستجو ویژگیهای دیگری که به طور منظم با آن پیوند دارد در پی شناخت علل پدیده ها بر می آید^[۵۶]. اطلاعات مورد نیاز پیمایش از طریق پرسشنامه، مصاحبه و روش های مناسب دیگر فراهم می آید.
این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی– همبستگی و از نظر مکان یک تحقیق میدانی می باشد. پژوهشگر در این گونه تحقیقات سعی می کند تا “آنچه هست” را بدون هیچ گونه دخالتی یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد.
در ذیل به بعضی مشخصات تحقیقات توصیفی اشاره می شود :

• • در این تحقیق ها فرضیه هایی ساخته و آزموده می شوند.

• • دراین تحقیقات اغلب از روش نمونه گیری استفاده می شود تا هنگام استنباط خصایص جامعه از روی مشاهده نمونه بتوان خطای آن را برآورد کرد.

• • متغیرها و روش ها را هر اندازه که ممکن است دقیق و کامل توصیف می کند به گونه ای که سایر پژوهشگران بتوانند تحقیق را تکرار کنند.

۳-۳ قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی: تحقیق در حوزه بازاریابی می باشد.
قلمرو مکانی: این تحقیق در سطح شهر آباده انجام شده است.
قلمرو زمانی: این تحقیق در سال ۹۱ انجام شده است.

جدول ۴-۶: میانگین خوشخوراکی تیمارهای مختلف چغندرعلوفهای و سیلاژ آن (درصد)

تیمار

۱

۲

۳

۴

۵

۶

SEM

P-value

۰۰/۹۹^a

۰۶/۹۳^f

۴۰/۹۷^b

۱۳/۹۶^c

^e13/94

۱۳/۹۳^d

۱۰۹/۰

۰۰۰۱/۰

*- SEM: خطای استاندارد میانگین، E. تیمار۱: ریشه چغندر علوفه ای، تیمار۲:برگ وطوقه چغندر علوفه ای،۳: بوته کامل چغندر علوفه ای، تیمار۴: سیلاژ ریشه چغندر علوفه ای همراه کاه، تیمار۵: سیلاژ برگ وطوقه چغندر علوفه ای، تیمار۶: سیلاژ بوته کامل چغندر علوفه ای همراه کاه.

۴-۶- نتیجه گیری و بحث کلی
با توجه به نتایج حاصل از آنالیز ترکیبات شیمیایی، قسمت برگ چغندرعلوفهای دارای ارزش پروتئینی و ماده آلی بیشتری بود و سایر موارد تجزیه (ME، ASH،EE ، NDF و ADF) در ریشه نسبت به برگ بیشترین بود. بین ترکیبات شیمیایی بوته کامل تناسب بهتری برقرار بود.سیلاژ قسمتهای مختلف چغندرعلوفهای همراه با کاه گندم باعث بهبود ارزش غذایی آن گردید.فقط میزان پروتئین تیمار برگ بعد از سیلو نمودن کاهش نا محسوسی داشت. بیشترین حجم گاز تولیدی در بین تیمارها مربوط به ریشه و کمترین مربوط به برگ آن بود که میتواند مربوط به کربوهیدراتهای موجود در قسمت ریشه باشد.سیلو نمودن چغندرعلوفهای همراه کاه گندم باعث کاهش حجم گاز تولیدی شد. همچنین، بیشترین بخش نامحلول اما قابل تخمیر (b) ، نرخ ثابت تولید گاز © ، گوارشپذیری ماده آلی (OMD) ، گوارشپذیری ماده آلی قابل هضم در ماده خشک (DOMD) و انرژی قابل متابولیسم (ME) مربوط به قسمت ریشهای چغندرعلوفهای بود که میتواند مربوط به ترکیبات کربوهیدراتی ریشه چغندرعلوفهای باشد. سیلو نمودن همراه با کاه گندم باعث کاهش تمام موارد فوق گردید، که میتواند مربوط به قابلیت هضم پایین کاه گندم باشد. در مجموع مقایسات میانگینهای تیمارهای مختلف، ریشه چغندرعلوفهای دارای درصد تجزیه پذیری بیشتری در ۹۶ ساعت نسبت به سایر تیمارها بود، که میتواند مربوط به نشاسته و کربو هیدرات های موجود در ریشه باشد و کمترین تجزیهپذیری مربوط به برگ چغندرعلوفهای بود. سیلاژ بوته کامل چغندرعلوفهای دارای بیشترین تجزیهپذیری در بین سایر سیلازها داشت. که نشان میدهد بهترین حالت سیلاژ چغندرعلوفهای بهصورت بوته کامل است. بیشترین توان تجزیهپذیری بالقوه، بیشترین بخش سریع تجزیه (a) مربوط به ریشه چغندرعلوفهای و کمترین آنها مربوط به برگ چغندرعلوفهای بود. سیلو نمودن برگ چغندرعلوفهای باعث افزایش قسمت (a) و کاهش قسمت (b) گردید. بین میانگین قسمت کندتجزیه(b) بوته کامل چغندرعلوفهای و سیلاژ آن همراه کاه گندم ، اختلاف معنیداری وجود نداشت(۰۵/۰>P). که نشان دهنده بهبود تجزیه پذیری کاه افزوده شده گردید. نتایج آزمون خوشخوراکی حاکی از آن بود که ریشه چغندرعلوفهای نسبت به برگ آن دارای خوشخوراکی بیشتری بود، که با قابلیت هضم و تجزیهپذیری بالای آن رابطه مستقیم دارد. خوشخوراکی کمتر برگ نسبت به ریشه شاید بدلیل مواد ضدمغذی موجود در آن باشد. از نتایج آزمایشات فوق میتوان چنین برداشت نمود که بهترین عملکرد از نظر ارزشغذایی زمانی حاصل خواهد شد که بوته کامل چغندرعلوفهای مورد استفاده قرار گیرد.سیلاژ بوتهکامل چغندرعلوفهای بدلیل خوشخوراکی و ارزش غذایی مناسب ، بهترین حالت در بین تیمارهای سیلو شده بود.
۴-۷-پیشنهادات
بررسی اثرات ترکیبات ضدمغذی موجود در برگ چغندرعلوفهای.
جایگزینی بخشی از جیره غذایی دام با چغندرعلوفهای و سیلاژ آن و آزمایشات برروی دام.
مقایسه بین گیاهان غدهای مانند شلغم، چغندرعلوفهای در تغذیه دام.
منابع و
مآخذ
بشارتی، م.، تقی زاده، ا.، جانمحمدی، ح. و مقدم، غ. ۱۳۸۷٫ تعیین تجزیه پذیری محصولات فرعی انگور با بهره گرفتن از روش تولید گاز و کیسه های نایلونی. مجله دانش کشاورزی، ۱۸(۳): ۱۸۵-۱۷۳٫
جامعی، پ. ۱۳۷۲٫ تغذیه تجربی دام وطیور، انتشارات دانشگاه تهران. صفحات ۵۴-۶۵٫
دانش مسگران، م. طهماسبی، ع. وکیلی، س. ۱۳۸۷٫ هضم و سوخت- ساز در نشخوار کنندگان، مشهد، دانشگاه فردوسی.
دیانتی تیلکی، ق. ع.، و میرجلیلی، ع. ١٣٨۶. بررسی و مقایسه خوش‌خوراکی پنج گونه گیاهان مرتعی برای انواع دام‌ها در منطقه یزد. مجله پژوهش و سازندگی. ۲۰(۷۶) : ۶۹-۷۳٫

رئیسیان زاده، م. ۱۳۷۹٫ بررسی خصوصیات شیمیایی سیلاژ برگ و طوقه چغندرقند و ارزش غذایی آن در گوسفند. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم دامی. دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
زادهوش، ع. و فرداد، ح. ۱۳۸۰٫ بررسی آبیاری با پساب فاضلاب بر عملکرد کمی و کیفی گندم. مجله علوم کشاورزی ایران، ۲۳(۳): ۳۴٫
زارع پور، غ. ۱۳۷۷٫ اصول تهیه سیلوی علوفه. مجله دامدار. ۹۴: ۱۴٫
سمیعی زفرقندی، م.، قورچی، ت. و آهنی آذری، م . ۱۳۸۹٫ تعیین اثرات فرآوری شیمیایی دو رقم جو بر ناپدید شدن شکمبه ای ماده خشک، نشاسته و بخشهای کربوهیدرات سیستم کربوهیدرات و پروتئین خالص کرنل (CNCPS). مجله علوم دامی ایران، دوره ۴۱(۱): ۲۱-۳۲٫
سیادت، ع. ۱۳۸۱٫ سیلو کردن گیاهان علوفه ای. انتشارات دانشگاه شهید چمران. ص ۱۲۳٫