۲-۴-۱- معرفی جمعیت هلال احمر شهرستان مهر و لامرد
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی، مؤسسه ای است متکی بر همیاری خیرخواهان و داوطلبان خدمات اجتماعی، که در سال ۱۳۰۱ با عنوان «شیر و خورشید سرخ ایران» و با تأکید بر مدیریت ظرفیت های مردمی، برای رفع نیازهای محرومان و حمایت از مصیبت دیدگان تأسیس شد و به رغم بدبینی مردم ایران به دستگاه ستمشاهی و مؤسسات مرتبط با آن، در جلب اعتماد عمومی توفیقی چشمگیر داشت.

با پیروزی انقلاب اسلامی و دگرگون شدن ساختار کلی جمعیت و جدا شدن بخش درمان و انتقال خون، عمده فعالیت‌های جمعیت به خدمات امدادی در سوانح، جوانان و خدمات حمایتی معطوف شد و نشان آن در سال ۱۳۵۹ به هلال احمر تغییر یافت. اساسنامه جدید جمعیت در سال ۱۳۶۲ طی یک ماده واحده و پنج تبصره به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در سال ۱۳۶۰ بر حسب شرایط جدید و جنگ تحمیلی تربیت و تأمین نیروی انسانی در زمینه‌های امدادی نیز جزو خدمات امدادی جمعیت قرار گرفت.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر کردستان افزود: خدمات گسترده جمعیت در سوانحی چون زلزله سال ۱۳۶۹ گیلان و زنجان و بحران آوارگان عراقی در سال ۱۳۷۰ موجب شد جمعیت در بین سایر جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود و به عنوان یکی از ۱۰ جمعیت قدرتمند جهان در پاسخگویی به سوانح مطرح شود.
نقش مشارکت به عنوان یک عنصر اساسی در حمایت از اقشار مردمی انکار ناپذیر است. واحد مشارکت‌های مردمی مدیریت و ساماندهی برنامه های مشارکت‌های مردمی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در جهت تحقق اهداف نظام حمایت را به عهده دارد.
جدول ۲-۲- واحد مشارکت‌های مردمی

شرح وظیفه کارشناس مسئول برنامه جلب مشارکت مردمی
بررسی و برنامه ریزی برای دستیابی به اهداف برنامه جلب مشارکت جامعه و اجرای خط مشی ها در قالب سیاستهای وزارت متبوع
تدوین برنامه عملیاتی جلب مشارکت بر اساس اولویتها
برنامه ریزی در جهت پیشبرد اهداف برنامه های مشارکت جامعه از طریق جلب مشارکت سایر سازمانها، ادارات و نهادهای دولتی و غیر دولتی
نظارت بر جمع آوری گزارش فعالیتهای جلب مشارکت در سطح استان و ارسال به وزارت متبوع
جلب مشارکت سازمان‌های دولتی و غیر دولتی در جهت استفاده از منابع بالقوه آنان در توسعه برنامه های مشارکت‌های مردمی
تهیه نشریات و پوسترها و تصاویر آموزشی در جهت اهداف برنامه جلب مشارکت های مردمی
همکاری در تمامی مراحل تهیه، تدوین کتابهای آموزشی داوطلبان مشارکت‌های مردمی
جمع آوری، بررسی، تجزیه و تحلیل گزارشات آماری فصلی و سالیانه در سطح استان و ارسال به موقع به وزارت متبوع و بازخورد مناسب به واحدهای تابعه
تعیین چارچوب آموزشی برای کارشناسان جلب مشارکت در مراکز شهرستانهای تابعه
برنامه ریزی و اجرای کارگاههای آموزشی برای کارشناسان ستاد مرکز استان و مراکز شهرستان جهت کسب مهارت ارتباطی برای جلب مشارکت مردم
تربیت مدرس به منظور آموزش وتربیت مربیان داوطلبان در سطح شهرستان

در مرحله سوم که هم اکنون نیز در حال بهبود و شکل گیری است، دیدگاه نرم افزار به عنوان یک سرویس مطرح خواهد شد. این رویکرد یک روش دشوار را در فرایند های کسب و کار، برنامه های داخلی سازمان، سیستم مدیریت فرایند کسب و کار و گذرگاه های سرویس را به همراه دارد. از منظر تکنولوژی، سرویس‌ها در همه جا قابل استفاده‌اند. از منظر تقاضا، مشتریان فرایند های پویایی را خواهند ساخت. ترکیب وب سرویس‌ها در فرایند های هوشمندانه در انتخاب و به کار گیری روش وب سرویس‌ها ضروری است. مرحله سوم موج جدیدی در توسعه نرم افزار به عنوان سرویس به وجود خواهد آورد. [۲۶]
(توسعه مشاب ها نیز در امتداد این مسیر قرار دارد) همچنین این دیدگاه معتقد است که سرویس گرایی همان طور که در لایه های نرم افزارهای کاربردی منجر به سبک معماری سرویس گرا می‌شود، در کسب و کار سازمان نیز می‌تواند اثر بخش بوده و سازمان سرویس گرا را تعریف کند.
شکل ۲-۸- فازهای سیستم سرویس گرا
در سرویس گرایی علاوه بر تکنولوژی، نیاز به تغییر فرهنگ سازمان نیز هست. سرویس گرایی بیشتر یک فرهنگ است. فرهنگ سرویس گرایی بدین معناست که هدف اصلی، ارائه خدمات به دیگران باشد آن هم به بهترین روش ممکن.
در سازمان‌های سرویس گرا دو هرم در مورد سرویس دهی وجود دارد. اولین هرم سازمان شامل ۳ مؤلفه کلیدی سازمان است. که سیستم مدیریت فرایند کسب و کار و زیر ساخت فناوری اطلاعات سرویس گرا را شامل می‌شود. هرم دوم مربوط به مجریان و ارائه دهندگان سرویس است. [۲۶] سازمان سرویس گرا با بهره گرفتن از مؤلفه های سه‌گانه و رهبری و مدیریت خدمت گذار می‌تواند در برابر گروه های مختلف ذینفعان موفق عمل کند. شکل زیر مؤلفه های فنی و رهبری خدمت گذار در سازمان سرویس گرا را نشان می‌دهد.
شکل ۲-۹- هرم‌های مؤلفه های فنی و رهبری خدمت گذار در سازمان سرویس گرا [۲۶]
در هرم اول برای سرویس گرایی سازمان سه لایه اساسی مورد نیاز است. مدیریت کارایی سازمان، مدیریت فرایند کسب و کار و معماری فناوری اطلاعات … شکل زیر سه لایه بنیادی سازمان سرویس گرا را نشان می‌دهد.

شکل ۲-۱۰- لایه های بنیادی سازمان سرویس گرا
همان طور که مشاهده می‌شود مدیریت کارایی سازمان در سازمان مربوط به کارایی سرویس‌ها در سازمان است در لایه بعدی یکپارچگی سرویس‌ها در فرایند های کسب و کار و زیر ساخت‌ها و تجهیزات و فناوری‌های اطلاعاتی در لایه آخر متناسب با معماری سرویس گرا است. [۲۷]
۲-۶ فرایند های کسب و کار سازمان :
از آنجا که هدف اصلی این پروژه یکپارچه سازی سازمان سرویس گرا است و عملاً سازمان هم بر اساس فرایند های کسب و کار خود ساخته می‌شود، این نیاز وجود دارد که به تشریح فرایند های کسب و کار و تا حدودی به مدل سازی آن‌ها پرداخته شود.
یک فرایند کسب و کار، مجموعه ای از فعالیت‌ها است که به منظور تولید یک خروجی خاص برای یک مشتری یا بازار مشخص طراحی می‌شود. تاکید فرایند روی چگونگی کارها درون سازمان می‌باشد. بنابراین یک فرایند، ترتیب مشخصی از فعالیت‌ها در گذر زمان و مکان است که دارای یک شروع، پایان، ورودی‌ها و خروجی‌ها است که به روشنی تعریف شده‌اند. [۲۸]
یک فرایند دارای قسمت‌های مختلفی می‌باشد که شکل زیر نشان می‌دهد.
رویداد
خروجی
منبع
اطلاعات
هدف
فرایند کسب و کار
شکل ۲-۱۱- فرایند کسب و کار
هر فرایند کسب و کار دارای تعدادی هدف خوش تعریف است. هدف بیان می‌کند که سازمان چرا این فرایند را انجام می‌دهد و باید بر حسب مزایایی که این فرایند برای سازمان دارد تعریف شود. فرایند های کسب و کار از اطلاعات برای تنظیم یا تکمیل فعالیت‌هایشان استفاده می‌کنند. اطلاعات بر خلاف منابع، در فرایند مصرف نمی‌شوند، بلکه به عنوان بخشی از فرایند انتقالی استفاده می‌شوند. اطلاعات ممکن است از منابع خارجی، از مشتریان و از واحد های سازمانی داخلی تأمین شوند یا حتی به وسیله دیگر فرایندها تولید شوند. یک فرایند کسب و کار، یک یا چندین خروجی با ارزش را برای کسب و کار تولید خواهد کرد. که این خروجی‌ها، مجموعه ای از نیازمندی‌های داخلی و خارجی را بر آورده خواهند ساخت. خروجی ممکن است یک شی فیزیکی (مانند گزارش یا فاکتور) , یک تبدیل از منابع خام اطلاعاتی به یک تنظیم جدید (مانند تنظیم زمان بندی روزانه) یا نتیجه کلی فرایند، مانند تکمیل سفارش مشتری باشد. یک منبع به عنوان ورودی به یک فرایند کسب و کار وارد شده و در طول فرایند مصرف می‌شود. رویداد، نقطه شروع یک فرایند را نشان می‌دهد. به عنوان مثال رسیدن یک درخواست جدید ممکن است رویداد آغاز یک فرایند باشد.
اصولاً فعالیت‌های درون سازمان به دو دسته تقسیم می‌شوند.[۲۸]
فعالیت خودکار شده یک گام در فرایند است که به طور مستقیم توسط موتور اجرایی انجام می‌شود. فعالیت دستی، گامی در فرایند است که توسط یک فرد مشارکت کننده در فرایند اجرا می‌شود.
مدیریت فرایند کسب و کار، BPM^[16] باعث می‌شود که تحلیلگر کسب و کار بتواند با ساخت فرایند های کسب و کار خوش تعریف , سیستم‌های فن آوری اطلاعات را با اهداف کسب و کار هم راستا سازد . سیستم‌های BPM یک مجموعه از ابزار را در اختیار تحلیلگر کسب و کار قرار می‌دهند که مدل‌های کسب و کار را با بهره گرفتن از زبان‌های مدل سازی نظیرBPMN تعریف کنند و سپس با فراخوانی سرویس‌ها , این مدل‌ها را اجرا نمایند. [۲۹]
شکل ۲-۱۲- ایجاد فرایند کسب و کار از عملکرد سیستم سازمانی در سیستم BPM
روش مدل سازی فرایند کسب و کار، BPMN تکنیکی است که مراحل یک فرایند کسب و کار , افراد , سازمان‌ها یا مسئولیت‌های سیستم برای آن مراحل و داده های وابسته به هر مرحله را فرموله بندی می‌کند. BPMN به ویژه در معماری سرویس گرا بسیار جالب است , از آنجا که یک زبان برای استفاده از سرویس‌های کسب و کار قابل استفاده مجدد فراهم می‌کند. این زبان که BPEL4WS^[17] یا به اختصار BPEL نامیده می‌شود , یک مشخصه سازی BPM با زیر ساخت بسیار قوی (BEA, Oracle, Microsoft , IBM )است .[۳۰]
این زبان برای تعریف و اجرای فرایندهای کسب و کار استفاده می‌شود. به طور کلی دو راه برای نمایش دادن یک فرایند وجود دارد : XML و علامت گذاری یا روش‌های ترسیمی. روش‌های ترسیمی نمودار های فرایندی مانند UML را فراهم می‌کنند.
در این پروژه، جهت تحلیل فرایندها از روش ترسیمی موجود در نرم افزارها استفاده شده است. دیدگاه های مختلفی جهت شناسایی و بهبود فرایندها وجود دارد. [۳۱]
این دیدگاه‌ها شامل دیدگاه مدیریتی، در این دیدگاه پس از شناخت مشکلات و نارسایی‌های یک سازمان و نیاز های آن‌ها، فرایند های مختلف تجزیه و تحلیل شده و با مراجعه به IT و با بهره گرفتن از توانایی‌های سیستم‌های اطلاعاتی سعی می‌شود تا نیاز های خواسته شده بر آورده شود.
دیدگاه بعدی، دیدگاه توسعه سیستم‌های اطلاعاتی است. در این دیدگاه با آشنایی قبلی از توانایی‌های IT و سیستم‌های اطلاعاتی، فرایند های مختلف تجزیه و تحلیل و سپس با توجه به آن‌ها مهندسی مجدد و بهبود فرایندها، با توجه به فناوری، اجرا می‌شود. که این دیدگاه در این پروژه به کار گرفته می‌شود.
همان طور که در پیش بیان شد، اجرای ERP و پروژه BPR می‌توانند لازم و ملزوم هم باشند؛ و یا همزمان و این به دلیل فعالیت‌های مشترک مابین این دو است. برای طراحی سیستم در ابتدا نیاز به شناخت و بهبود فرایند های کسب و کار است و از طرفی برای بهبود فرایند های کسب و کار باید توانایی‌های ممکن و مورد نظر در سیستم نهایی ERP را در نظر گرفت. این خود بیانگر ارتباط مابین این دو می‌باشد. در ادامه نحوه اجرا و ترکیب این دو را بیان خواهیم نمود.
اما پس از شناخت و حتی ایجاد فرایند های کسب و کار در معماری سرویس گرا، معضلی همچنان وجود دارد و آن نیاز به تحلیل پیوسته و به تبع آن تصمیم گیری‌های مداوم است. زیرا طبق مطالب بیان شده، سازمان سرویس گرا سازمانی متغیر و چابک است. این تغییر در هر زمینه ای می‌تواند باشد. بنابراین نیاز به تغییر در تصمیم‌ها هم دیده می‌شود؛ لذا در یک چارچوب سرویس گرا، همواره نیاز به بخشی تحت عنوان سیستم پشتیبان تصمیم دیده می‌شود. در ادامه این نیاز تشریح و این سیستم بیان می‌شود.
۲-۷ سیستم پشتیبان تصمیم^[۱۸]:
۲-۷ -۱ تصمیم گیری:
مدیریت فرایندی است که اهداف سازمانی را با بهره گرفتن از منابع، به انجام می­رساند. منابع ورودی­های مطرح شده هستند و دستیابی به اهداف سازمان به عنوان خروجی نمایش داده می‌شوند. درجه موفقیت سازمان و کار مدیر اغلب با نسبت خروجی­ها به ورودی­ ها، اندازه ­گیری می­ شود. این نسبت یک نشانه برای بهره­وری سازمان  است.
همه  فعالیت­های مدیریتی حول تصمیم ­گیری سیر می­ کنند. مدیر در درجه اول یک تصمیم‌گیرنده است و سازمان­ها نیز با تصمیم­گیرنده­هایی در سطوح مختلف پر شد­ه­اند.  ممکن است تصمیم گیران با انواع مختلفی از مسائل تصمیم روبرو شوند، مثل مسائل ساده روزمره و یا استراتژی­ های بلند مدت یک شرکت. تصمیم گیران یک سازمان، در سطوح مختلفی  فعالیت می‌کنند از یک مدیر پروژه توسعه نرم­افزاری  تا یک  مدیر­عامل از یک شرکت بزرگ. این سطوح مختلف  تصمیم ­گیری خصوصیات مختلفی داشته و به تکنیک­های پشتیبان تصمیم متفاوتی نیز نیاز دارند.
تصمیم­ها می‌توانند به دو صورت  شخصی و یا گروهی گرفته شوند. تصمیم­های شخصی اغلب در سطوح پایین­تر مدیریت و در سازمان­های کوچک­تر گرفته می‌شوند. در حالی که تصمیم­های گروهی معمولاً در سطوح بالاتر مدیریت گرفته می­ شود. در تصمیم ­گیری گروهی هر عضو درک و شناخت و راه­حل شخصی خودش را برای مسئله دارد. اعضا گروه با توانایی­های مختلف و منابع عملی  در یک تصمیم ­گیری شرکت می­ کنند.   تصمیم ­گیری گروهی نسبت به تصمیم ­گیری شخصی به علت ناسازگاری بین  اولویت­ها و علاقمندی­های متفاوت تصمیم گیران پیچیده­تر است. بنابراین ارتباطات بین اعضا گروه در تصمیم ­گیری گروهی بسیار مهم است. تصمیم ­گیری هر روز پیچیده­تر می­ شود و این پیچیدگی  ناشی از سربار اطلاعات اضافی و نوسان محیط­های تصمیم ­گیری است. با تکنولوژی­های اطلاعات و سیستم­های ارتباطات پیشرفته، ما می­توانیم، کمیت‌های صحیح بزرگ اطلاعات را، با سرعت و به آسانی پیدا کنیم. بنابراین پیشنهادهای بیشتری را می­توانیم  تولید و ارائه کنیم. با این وجود، تغییر محیط تصمیم ­گیری، عدم قطعیت بیشتری را به تصمیم ­گیری، تحمیل می­ کند. که این امر باعث می­ شود که به تصمیم ­گیری پویا نیاز پیدا کنیم در این شرایط معمولاً نیاز داریم که تصمیم­ها سریع‌تر گرفته شوند. به دلیل پیچیدگی اعمال، خودکارسازی (اتوماسیون) و زنجیره اعمالی که یک خطا می ­تواند در بخش­های یک سازمان منجر شود، هزینه خطاها بسیار زیاد خواهد بود. به این دلایل تصمیم گیران تجاری به پشتیبانی تکنیکی برای کمک به تصمیم ­گیری سریع در یک چارچوب  زمانی کوتاه، نیاز دارند.  تجارت و محیط آن هر روز در حال پیچیده­تر شدن هستند و این تغییرات در عامل­های مهم، در تصمیم ­گیری مدیریتی نیز تأثیر می­گذارند. به عنوان یک نتیجه، امروزه تصمیم ­گیری پیچیده­تر از قبل شده و گرفتن تصمیم به دلایل بسیاری مشکل شده است. اول اینکه تعداد پیشنهادهای در دسترس نسبت به قبل بیشتر شده است زیرا تکنولوژی­ها و سیستم­های ارتباطات پیشرفت کرده ­اند، به طور خاص اینترنت و موتورهای جستجوی آن، داده‌ها و اطلاعات بیشتری در دسترس قرار می­ دهند . بنابراین پیشنهاد­های بیشتری می­توانند تعیین و توصیف شوند. با وجود سرعت دسترسی به داده ­ها و اطلاعات، پیشنهاد­های تصمیم ­گیری باید تجزیه و تحلیل شوند که این کار نیازمند زمان و استدلال است. با وجود اینکه اطلاعات بهتر و بیشتری نسبت به قبل داریم،   فشار زمانی، از اینکه تصمیم­گیرنده بتواند همه چیزهایی که نیاز دارد را جمع­آوری کند و آن‌ها را به کار بگیرد، جلوگیری می­ کند. دوم اینکه هزینه خطا های ایجاد شده به دلیل پیچیدگی و بزرگی دامنه اعمال، خودکار سازی (اتوماسیون) و زنجیره واکنشی که یک خطا می ­تواند در بسیاری از بخش­های سازمان باعث شود،  بسیار بالا است. سوم اینکه در محیط­های  با نوسان و با عدم قطعیت در عناصر، تغییرات پیوسته­ای  وجود دارد. که کار تصمیم ­گیری را مشکل می­ کند. سرانجام اینکه تصمیماتی که برای پاسخ به داد و ستد گرفته می­شوند، باید  به سرعت گرفته شوند، پیشرفت در تکنولوژی، به خصوص در وب، سرعت بدست آوردن اطلاعات و سرعت مورد انتظاری که ما در تصمیم ­گیری داریم، را افزایش می­دهد .
مسائل تصمیم می­توانند بر طبق ماهیتشان دسته­بندی شوند. یک دسته­بندی مهم بر مبنای ساختار مسئله به صورت زیر است:
ساخت­یافته ]۳[
نیمه ­ساخت­ یافته ]۴[
غیر ساخت‌یافته ]۵[
یک مسئله تصمیم ساخت­یافته، می ­تواند به وسیله مدل­های ریاضی کلاسیک  موجود، توصیف شود. مثل برنامه­نویسی خطی و روش­های آماری. روال­هایی برای بدست آوردن بهترین راه­حل مانند روش­های راه­حل استاندارد، شناخته شده ­اند. مثال­هایی از مسائل تصمیم ساخت یافته: انتخاب یک  محصول  با کمترین هزینه از میان تمام محصولات، تعیین اینکه کدام طرح تولید از بین یک مجموعه می ­تواند بالاترین سود را داشته باشد.
مسائل غیر ساخت‌یافته، مبهم و نامعلوم هستند و روش حل استانداردی برای آن‌ها وجود ندارد. درک مستقیم انسان  اغلب اساس و پایه­ای برای تصمیم ­گیری در یک مسئله غیر ساخت‌یافته است.
مسائل غیر ساخت‌یافته نمونه، شامل: برنامه­ ریزی سرویس­های جدید، استخدام یک مدیر و انتخاب یک مجموعه از پروژه­ های توسعه برای یک مدت زمان طولانی است.
مسائل نیمه ساخت‌یافته بین مسائل ساخت­یافته و غیر ساخت‌یافته قرار دارند و فاکتورهای هر دو نوع مسائل را در بر دارند. حل این نوع از مسائل تصمیم، شامل یک نوع  از روال­های حل بهینه استاندارد است و نیاز به درک مستقیم و قضاوت انسان دارد.
تجربه نشان داده است که روش­های پشتیبان تصمیم مبتنی بر کامپیوتر در مسائل تصمیم ساخت­یافته نسبت به مسائل غیر ساخت‌یافته و نیمه ساخت‌یافته  بسیار مفیدترند.
۲-۷-۲ :دسته بندی مسائل تصمیم بر مبنای سطوح تصمیم گیری:
نوع دیگری از دسته‌بندی مسائل تصمیم  بر مبنای سطوح تصمیم ­گیری:
برنامه­ ریزی استراتژیک

۳ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی ( ۷۳ـ ۱۳۷۲ ) با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی که توسط فتحی و اجارگاه انجام شده است.هدف تحقیق بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در ارائه متن کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی.بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در پرسشها و تکالیف آخر هر فصل کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی .بررسی میزان بکارگیری شیوه ارائه فعال در ارائه تصاویر و اشکال کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی .نتایج تحقیق،نحوه ارائه متن در کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی به صورت غیر فعال می باشدودر مجموع ارائه پرسش ها و تکالیف کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی تقریبا به صورت فعال بوده است ،ارائه تصاویر و نمودارهای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی دراکثر موارد به صورت غیر فعال می باشد .
۴ ـ ارزشیابی شیوه ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی در سال تحصیلی ( ۷۶ ـ ۱۳۷۵ ) توسط صداقت انجام شده است. هدف این تحقیق،میزان بکارگیری روش فعال در ارائه پرسش های هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشد .میزان بکارگیری روش فعال در ارائه تصاویر هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشدومیزان بکارگیری روش فعال در ارائه متن هر فصل و همچنین کل کتابهای علوم تجربی پایه اول ، دوم و سوم ابتدایی تا چه حد می باشدودر ارائه کدامیک از اجزای محتوا ، ( پرسش ها ، تصاویر ، متن ) کتابهای علوم تجربی پایه اول دوم و سوم به نحو بهتری از روش فعال استفاده شده است .نتایج بدست آمده،پرسش های کتاب های علوم اول و سوم به طریقه غیر فعال ارائه شده و پرسش های فصل اول و سوم کتاب علوم دوم به شیوه فعال ارائه شده است.تصاویر کتاب علوم پایه اول و تصاویر فصل های دوم و چهارم کتاب دوم و تصاویر فصل های اول ، سوم و چهارم کتاب سوم به طریقه غیر فعال ارائه شده است و تصاویر فصل های اول و سوم کتاب دوم ، تصاویر فصل کتار سوم به شیوه فعال ارائه شده است .
۵ ـ ارزشیابی شیوه ی ارائه محتوای کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی در سال تحصیلی ( ۷۶ـ ۱۳۷۵ ) با بهره گرفتن از رو ویلیام رومی که توسط پوربافرانی انجام شده است .هدف این تحقیق در ارائه متن کتاب های علوم دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟در ارائه پرسش های کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟در ارائه تصاویر کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی تحصیلی بنا به تعریف ویلیام رومی تا چه حد از روش فعال استفاده شده است ؟ میزان استفاده از روش فعال در ارائه محتوای کدامیک از کتابهای علوم تجربی دوره راهنمایی بیشتر است ؟نتایج بدستآمده،متن کتاب های علوم دوره راهنمایی تحصیلی به صورت غیر فعال ارائه شده اند و همچنین ، متن کتاب سوم در مقایسه با کتاب های اول و دوم ، از لحاظ فعال متن ، ضعیف تر ارزیابی شده و پرسش های کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی با توجه به ضریب درگیری و درصد محاسبه شده نشانگر آن است که سوالات آنها به شیوه ی فعال ارائه شده است .تصاویر کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی با توجه به ضریب درگیری و درصد محاسبه شده ، مبین این واقعیت است که تصاویر کتاب های اول و دوم به صورت فعال ارائه شده اند ولی تصاویر کتاب سوم راهنمایی به صورت غیر فعال ارائه شده است .فعال ترین قسمت ارائه شده در بین محتوای سه کتاب ، تصاویر کتاب اول با ضریب درگیری ۸۳/۰ می باشد .
۶ ـ تحلیل محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی دوره راهنمایی در سال تحصیلی (۸۰ ـ ۱۳۷۹) بر اساس روش ویلیام رومی و طبقه بندی هدفهای رفتاری بلوم در سطح یادگیری که توسط مردانی انجام شده است.هدف پژوهش در تدوین محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی به سطوح حیطه شناختی تا چه اندازه توجه شده است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در پرسش های هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در متن هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟بکارگیری شیوه ارائه فعال در تصاویر هر یک از کتابها تا چه میزان است ؟فراوانی سطوح شناختی موجود در کتابهای فرهنگ اسلامی دوره راهنمایی تا چه میزان است ؟نتایج بدست آمده،محتوای کتاب های فرهنگ اسلامی پایه های اول ، دوم و سوم راهنمایی به گونه ای تدوین شده است که بر هدفهای سطح دانش و اطلاعات بیشتر تاکید می شود .با توجه به اینکه ضرایب درگیری دانش آموز با متن ، تصاویر و سوال های کتاب ها از حد مطلوب یعنی مابین ( ۴/۰ و ۵/۱ ) خیلی پایین تر است در نتیجه این کتاب ها ، دانش آموز را فعال نساخته و او را به فعالیت سوق نمی دهد وبه علت تاکید به سطوح خاصی از حیطه شناختی اصل سلسله مراتب یادگیری دچار اشکال گردیده است .چون متن ، تصاویر و پرسش های کتابها از حد مطلوب رومی پایین تر است در نتیجه این کتاب ها دانش آموزان را به انباشتن یک سلسله محفوظات تشویق می کند .
۷-تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های سوم و چهارم ابتدایی که در سال تحصیلی ( ۷۷ ـ ۱۳۷۶ ) توسط امام جمعه انجام شده است .هدف از این پژوهش پاسخ به این مسئله است آیا محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های سوم و چهارم ابتدایی به موضوعات عملی پرداخته است؟ نتایج پژوهش،بیش از اندازه به موضوعات نظری پرداخته شده و موضوعات عملی نادیده گرفته شده است .حل مساله مورد تاکید و توجه نیست .ارائه محتوا به الگوی مریل کاملا مطابقت ندارد .

ج ) پژوهش های انجام شده در سایر کشورهای جهان :

۱-لیندا فور شوور^[۵۹] ۱۹۹۳ میلادی : در تحقیقی با عنوان آموزش علوم در دبستان به وسیله ابزار ، ۵۳ فعالیت آموزشی به وسیله ابزار در آموزش علوم ارائه می کند و اظهار می دارد که در هنگام تدریس علوم علاوه بر ابزار باید به زمان ، منابع امکانات و محتوا و . . . توجه خاصی را مبذول داشت .
۲-سنتاایزن^[۶۰] و همکارانش ۱۹۹۴ میلادی : در تحقیقی تحت عنوان آینده علوم در مدارس ابتدایی با اشاره به این مطلب که در سالهای اخیر به دلیل پیشرفت تکنولوژی ، لزوم تحولاتی شگرف در ساختار آموزش علوم در دوره ابتدایی به چشم می خورد ، به طرح پیشنهادانی در جهت اصلاح و بهبود ساختار و محتوای کتابهای علوم و روش آموزش ان در دوره ابتدایی پرداختند .
۳-جی کاری و دیگران^[۶۱] ۱۹۹۶ میلادی : دانشگاه ایندیانا در پژوهش، چگونگی تعلیم علوم ، دانش محتوایی علوم و روش های تعلیم محتوای دانش را نزد معلمان ابتدایی در ۵۸مدرسه ابتدایی سطح بالا بررسی کردند و اعلام کردند که تعداد کمی از معلمان در هنگام نپتدریس علوم به گسترش خلاقیت و ابتکار در فراگیران توجه دارند آنها همچنین اذعان داشتند که تعلیم علوم ، تنها در حوزه کاغذ و قلم خلاصه نمی شود و می توان در کلاس موقعیت های خوبی را فراهم کرد.
۴-جن پارکرو اسپینیک^[۶۲] ۱۹۹۷ میلادی : به منظور ارزیابی مراحل اولیه تربیت معلمان ابتدایی صورت گرفته است و در طی یک پیمایش سه ساله ، گسترش و توسعه نگرش های کار آموزان معلمی ابتدایی را نسبت به یاددهی و یادگیری علوم در دوره ی ابتدایی در خلال مراحل اولیه آموزش حرفه ایشان آشکار ساخته است و در این پژوهش دو گانگی آشکاری بین انتظارات و تجارب معلمی علوم مشخص شده است و همچنین نتایج نشانگرها و اثرآموزش و تمرین های معلمی بر تقویت این نگرش بوده است .
۵-مارلوادیگر^[۶۳] ۲۰۰۱ میلادی : در تحقیقی تحت عنوان ارزیابی نگرش های معلمان ابتدایی در تدریس علوم انجام شده است مشخص گردیده که اگرچه نگرشهای خوب در مورد علوم از جانب معلمان در تدریس بسیار مهم است ، اندازه گیری نگرش ها بسیار دشوار است . داوطلبان احتمالی تدریس علوم باید بر اساس نگرش های خوب نسبت به علوم همراه با خود پنداری کافی گزینش شوند.
بنابراین با مطالب فوق که گفته شد پژوهشگرموضوع تحقیقی با عنوان تحلیل محتوای کتب علوم تجربی ابتدائی با روش ویلیام رومی پرداخته می شود که دراین تحقیق برای روشن شدن میزان فعال وغیرفعال کردن یا بودن دانش آموزان در رابطه با کتب در چه حدی می باشندو این تجزیه وتحلیل به تحلیل محتوای متن،پرسشهاوتصاویرکتابهااز طریق میزان ضریب درگیری دانش آموزان با کتابها پرداخته شده است .

در گروه پژوهش های مربوط به خارج ازکشوریک پژوهش تحت عنوان استفاده ازروش های اثربخش درتألیف کتابهای درسی ازسیبرویسکی(۱۹۸۸)موردبررسی قرارگرفته است .بررسی اسناد ملی وبین المللی نشان می دهد که کاوشگری علمی وپرورش مهارتهای پرورشی به منزله ی عنصری کلیدی برای پرورش سواد یادگیری همه یادگیرندگان مطرح است ودرکشورهای مانند آمریکا،کانادا، انگلستان، چین ،استرالیا وزلاندنو که دارای سند ملی برنامه درسی هستند استانداردهایی در این زمینه به چشم می خورد .
برای مثال،می توان به استانداردهای انجمن آمریکایی توسعه ی علوم (۱۹۹۳)،استانداردهایی برای توسعه ی مهارتهای حرفه ای معلمان علوم(۲۰۰۴)،گزارش ملی مدارس استرالیا (۲۰۰۰)، انجمن ملی پژوهش (۱۹۹۶)،وزارت آموزش پرورش جمهوری چین (۲۰۰۱)،وپرورش بین المللی دربارۀ استانداردهای علوم به همت مک کامزو، اولسون،(۱۹۹۸)اشاره کرد. در اسناد این کشورها،استانداردهایی برای پرورش مهارتها ی پژوهشی وتحقیق گرایی به چشم می خورد . براساس استانداردهای تعریف شده،پروژه هایی برای تدریس علوم این کشورها تعریف و تنظیم شده است برای مثال،پروژۀ (۲۰۶۰)آموزش علوم که توصیه های زیر را برای تدوین برنامه درسی ارائه داده است :
ارائه موضوعات کمتربا عمق بیشتر؛تأکید بر ساخت دانش براساس پرورش روحیه ی تحقیق ورشدمهارتهای پژوهشی؛تأکید بر تجربیات عینی وآزمایشی؛تأکید کمتر بر حقایق (۴۸ و۱۹۹۹و science Anytime ).برای تهیه ی محتوای کتابهای درسی نیز سعی شده است از رویکرد پژوهش محوری استفاده شود .برای مثال ،فرایندهای علمی کتابهای علوم دورۀابتدایی آمریکابه نام sciene scinceبه رشدمهارتهایی مانند طبقه بندی ،استنباط ،پیش بینی ،اندازه گیری،الگوی سازی وفرضیه سازی کمک میکند.(فصنامه مطالعات برنامه درسی،۱۳۸۷،ص۱۳و۱۳۴).
هاری(۲۰۰۳)درمقاله ای باعنوان «تدریس علوم به شیوۀ کاوشگری»به بررسی ادبیات کاوشگری طی سالهای ۱۹۹۲تا۲۰۰۳پرداخته است .به عقیدۀ او،آموزش کاوش محور به شیوه های گوناگونی درادبیات تحقیق ظاهر شده است.برای مثال می توان به دیدگاه های کالینز(۱۹۸۶)،دبور(۱۹۹۱)،وراکو(۱۹۸۶) اشاره کرد . برخی از این افراد بر ماهیت و چگونگی درگیرشدن فراگیرنده درفرایندیادگیری تأکید داشتندوبرخی کاوشگری را انجام دادن آزمایش، واجرای کارهای عملی یا فعالیت مداروفرایندمحورتوصیف کرده اند ،(همان فصلنامه،ص۱۳۶).
تحقیق دیگری درسال «۱۹۸۰»دردانشگاه ایالت کلورادوآمریکادرزمینه تحلیل ومحتوای مفهومی انجام شده است ،از خلاصهجامع وکامل مقاله ای در خصوص تحلیل ومحتوای مفهومی انجام شده در بخش زبان انگلیسی در دانشگاه ایالت کلورادوآقای پاکملوئیست به فارغ التحصیلان روشهایتحقیق وتئوری را درس می دهد ودر فصهایBush وHartsدرخصوص محتوای مفهومی درBush وHarts و عبارت است از روش های تحقیق درروش های کتابداری وتوضیح وتفسیر: مجلهآکادمیک نیویورک سا ل« ۱۹۸۰». مقاله ی دکتر ایمانی در خارج از کشور موردبررسی قرار گرفته است که بدین شرح می باشد :
مقایسه سه نوع بررسی کتابهای درسی ابتدایی درجه دو (چاپ جدید بنام هدیه های آسمانی وکتاب کاروچاپ قبلی بنام مطالعات مذهبی بر طبق روش تجزیه وتحلیل محتوای« آقای ویلیام رومی ایمانی،ومظفر: ایجادویرایش های جدیدوبهبود مفهوم ها و محتوای کتابهای درسی بر نیازمندیهای سیستم آموزش وپرورش در هر کشوری تأکید میکند . بنابراین ،مکرراً می بایست مفهوم کتابهای درسی راطرح ،ویرایش و اصلاح کنیم ویادگیری دانش ،آموزان را با روند های ملی وجهانی توسعه هماهنگ کنیم . حرکت وپیشرفت درجهت اینچنین دستورالعمل هایی مثل چاپ – ویرایش های دقیق کتابهای درسی واداری قرآنی در بین انجمن آموزش وپرورش شروع به گردآوری دو کتاب به نامهای هدیه های آسمانی وکتاب کا ر نموده است . از آنجائیکه این کتابهای اخیراً چاپ و منتشر شده و درمدارس مورد استفاده قرارگرفته، ما می بایست روش تجزیه وتحلیل مفهوم ومحتوایی آقای ویلیام رومی را بکاربریم تا مشاهده کنیم که کتابهای جدید در آموزش موضوعات مذهبی بهتر می باشد . بر طبق مطالعات وبررسیهای انجام شده توسط مانتایج بدست آمده است ازتجزیه وتحلیل مفهوم قبلی «کتابهای مذهبی منتشر شده درسال۲۰۰۱»و کتاب کتابهای مذهبی آقایDevine منتشرشده درسال ۲۰۰۲ برای دانش آموزان درجه دوم نشان میدهد که ضریب درگیری دانش آموزان با عبارات ذکر شده در سه کتاب مذکور نسبتاًکم میباشد اما ضریب درگیری دانش آموزان باسوالات ارائه شده درکتابهای کار و Devine بیشتراز۱-۱می باشد.نتایج مطالعات همچنین نشان دادکه ضریب درگیری) دانش آموزان با کتابهای مذهبی برابر با ۴۱ صدم درصد بود. (ضریب درگیری دانش آموزان با کتابهای کار و gifts برابر ۱٫۲ بود که بدان معناست که کتابهای جدید تهیه آماده شده اند جهت به نتیجه رساندن اهداف مطالعات انجام شده بر روی کتابهای درسی به عبارت دیگر کتاب قبلی… می باشد و دارای ضریب پیچیدگی کمتری می باشد اما کتابهای جدید باعث می شود دانش آموزان بیشتر با مفهوم های آنها درگیر شوند. (مقاله اینترنتی )
نتیجه گیری : بطور کلی ازجمع بندی تحقیقات انجام شده نکات ذیل قابل استنباط می باشد:
۱) روند تدوین و تالیف کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی در ایران از جهت ارائه فعال محتوا به مرور زمان از سازمان دهی مناسب تری برخوردار شده است.
۲)محتوای کتاب های علوم تجربی با توجه به رشد روز افزون علم و تکنولوژی از ویژگی خاصی برخوردار است و باید به طور مداوم با زنگری و اصلاح قرار گیرد تا ز یک سو با دانش روز منطبق شود و از سوی دیگر ، بر اساس نوین ترین روش های فعال یاددهی و یادگیری تنظیم وارائه گردد. بنابراین روش ویلیام رومی جهت محاسبه میزان ارائه کتابهای مورد اشاره ، روش مناسب تشخیص داده شده است.
۳)باتوجه به موارد فوق و تالیف تدوین کتابهای جدید علوم تجربی درپایه های اول ، دوم ، سوم و چهارم و پنجم ابتدایی ، ضرورت انجام این پژوهش به خوبی روشن می گردد که این کتابها از جهت ارائه فعال محتوا مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا وضعیت آنها به طور دقیق روشن شود.
فصل سوم
روش تحقیق

مقدمه

یکی از اساسی ترین مسائل در هر نظام آموزشی و تربیتی مسئله انتخاب محتوای مناسب برای آموزش و تدریس است. این امر در گذشته به صورت انتقال تجربیات و دانسته ها از نسلی به نسل دیگر صورت می گرفت ولی از سالهای ۱۹۱۸ به بعد مفاهیم جدیدی چون چگونگی انتخاب اهداف آموزشی، نحوه انتخاب محتوای درسی و سازماندهی فعالیت های آموزشی به صورت عملی مورد توجه قرار گرفته است و امروزه هم مشاهده می شود که وظیفه نظامهای آموزشی دیگر تنها انتقال تمدن و میراث فرهنگی گذشته جامعه نیست، بلکه به قانونی برای پذیرش تحولات و انطباق با نوآوری علمی و تکنولوژی تبدیل شده که سعی می کند برنامه های آموزشی را متناسب با این تحولات و براساس نیازهای فراگیران تدوین کند و در این باره سعی شده محتوا، اهداف و روش های آموزشی انتخاب شده در هر نظام با شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه و نیاز های فراگیران متناسب باشد.علاوه بر مسئولیت هایی که بر نظام های آموزشی و برنامه ریزان بر شمردیم این نظام ها موظفند در جهت هماهنگی مطالب با تحولات جهانی و رفع نیازهای جدید افراد، هر چند سال یکبار محتوا کتاب ها را مورد تجزیه قرار دهند و نسبت به تغییر، اصلاح، حذف یا افزایش مطالب اقدام کنند. لذا برای انجام این کار نیاز به استفاده از الگوها و مدلهای تحلیل محتوا و همچنین نظر معلمین محترم می باشد که هر کدام از زوایای خاص به تحلیل مطالب و متون مورد نظر بپردازند که در این تحقیق پژوهشگر کتابهای علوم تجربی پایه های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی را به روش ویلیام رومی مورد بررسی قرار می دهد.
بنابراین در این فصل، روش اجرای پژوهش توضیح داده می شود، بدین منظور در ابتدا روش مورد نظر معرفی می شود. یعنی از آن جامعه آماری و نمونه مورد تحقیق به طور کامل مشخص می گردد.در ادامه، ابزار گردآوری اطلاعات مورد استفاده معرفی می شود و در بخش انتهایی روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوطه به اجرای محتوا بیان می گردد و سپس درباره ضریب درگیری مطلوب توضیحاتی داده می شود.
روش تحقیق:

روش انجام شده پژوهش : (روش تحقیق )

دراین تحقیق از روش تحلیل محتوا با روش ویلیام رومی استفاده می شود . در این روش تحلیل محتوای یک کتاب در متن ، پرسش ها وتصاویر و جداول و نظریه های آن انجام میگیرد. هر کدام از اجزا ی محتوا به صورت مقوله های جمله ای پرسشی و تصوری در می آید ( امام جمعه:۱۳۷۷ ص ۱۴۲)
و پس با بهره گرفتن از مقوله های آنها را تحلیل می کند . هدف در این روش آن است که بررسی کنیم تا چه حد مقولات اشاره شده دانش آموزان رانسبت به فراگیری متن پرسشها و تصاویر جذب نموده و ضریب درگیری دانش آموزان با متن ، پرسش ها و تصاویر تا چه اندازه است . پس این روش برسر مقوله متن ، پرسشها و تصاویر استوار که هرکدام از این بخش ها مقوله هایی دارد به دوبخش فعال و غیر فعال تقسیم می شود و آنگاه میزان توجه آنها به فعالیت دانش آموز فعال کرده او بررسی و تحلیل می شود.

جامعه آماری:

جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر پنج جلد کتاب علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی (۸۸-۱۳۸۷)پایه های اول ، دوم ، سوم ، چهارم ، پنجم، تدوین شده است می باشد .

نمونه آماری :

با توجه به گستردگی جامعه آماری که کتاب علوم تجربی ۵ پایه را شامل می شود از هر کدام از کتابهای هر پایه نمونه ای به صورت تصادفی انتخاب می گردد و با بهره گرفتن از شاخصهای مورد تحلیل قرار می گیرد.

ابزارهای جمع آوری داده ها :

به منظور گرد آوری اطلاعات مورد نیاز هر یک از اجزای محتوای کتابهای مورد نظر شامل متن تصاویر پرسشها از جدول های ثبت اطلاعات و فیش مطالعات استفاده می شود و با بهره گرفتن از تکنیکهای پیشنهاد شده توسط «ویلیام رومی » در هر یک از اجزای محتوا میزان فراوانی هر روش ارائه میگردد ، و با بهره گرفتن از این جدول ها ضریب درگیری دانش آموزان از فرمول زیر بدست می آید :
مقوله های فعال
= ضریب درگیری دانش آموزان
مقوله های غیر فعال

روش تجزیه و تحلیل داده ها :

به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص یا ضریب درگیری یادگیرنده با محتوا که توسط «ویلیام رومی » پیشنهاد شده است استفاده خواهد شد . این شاخص با توجه به فراوانی مقوله ها محاسبه می شود .
علاوه بر این از روش های آماری توصیفی از قبیل فراوانی در جدولهای ارائه محتوا در مقوله های مختلف و درصد ورسم نمودار استفاده خواهد شد
در این پژوهش جهت دستیابی به اهداف پژوهش از روش « تحقیق توصیفی » از نوع تحلیل محتوا که جنبه عینی و وصف نگاری دارد استفاده شده است. در پژوهش هایی که با بهره گرفتن از روش توصیفی انجام می گردد پژوهشگر درصدد است تا آنچه که هست را بدون هیچ گونه دخالت و یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایجی عینی از موقعیت بدست آورد (نادری و سیف نراقی، ۱۳۷۶، ص ۷۲).
بنابراین در این پژوهش آنچه مورد نظر است بررسی شیوه ارائه محتوا بدون کم و کاست و استنتاجات ذهنی است.لازم به ذکر است در این پژوهش، محتوای کتابهای علوم تجربی پایه های اول ابتدایی، دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی یعنی متن ها، تصاویر و پرسش ها مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.
روش تحلیل داده ها
روش آماری تحلیل محتوای ویلیام رومی بر این اصل استوار است که می توان در هر یک از ابعاد مختلف محتوا یعنی متن ، پرسش ، تصاویر را به سه قسمت تقسیم نمود .
بخش اول محتوا : شامل مقوله هایی است که به ارائه غیر فعال محتوا می پردازد به عبارت دیگر اطلاعات و دانستنی هایی که به طور مستقیم در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد مانند مقوله های بیان حقایق،a ؛اصول کلی،b؛بیان تعاریف،c؛پاسخ سوالات توسط مولف،d؛پاسخ سوالات توسط دانش آموز در قسمت متن و یا مقوله a در قسمت تصاویر و مقوله های a و b را در قسمت پرسش ها می توان ذکر کرد .
بخش دوم محتوا : قسمت هایی است که به صورت فعال ارائه شده اند و در حقیقت این قسمت از محتوا است که دانش آموز را در تجربیات یادگیری می نماید مانند مقوله های h,g,f,e در قسمت متن یا مقوله های d,c دو قسمت پرسش ها و مقوله b در قسمت تصاویر می توان درج نمود .

Palmer, Andrew, The Seventh Century in the West-Syrian Chronicles, Liverpool: Liverpool University Press, 1993.
Pourshariati, Parvaneh, Decline and fall of the Sasanian Empire, London and New York: I.B. Taurice and Co Ltd, 2008.
Sebeos, The Armenian History attributed to Sebeos, translation and commentary by R. W. Thomson and others, Liverpool: Liverpool university press, 1999.
Shahbazi, A.Sh. “Bahram Chubin”, Encyclopeadia Iranica, ed. E. Yarshater, London, etc., 1982.
Shapira, D.Y., “Armenian and Gerogian sources on the Khazars”, The world of the Khazars, ed. Peter B. Golden and others, Leiden: Brill, 2007.
Theodore Syncellus, On the siege of Constantinopole, Analecta Avarica, ed. L. Sternbach, Krakow: 1900.
Theophanes, The chronicle of Theophanes the confessor, translated by Cyril Mango and Roger Scott, New York: oxford university press, 1997.
Theophylact Simocatta, The History of Theophylact Simocatta, translated by Michael and Mary Whitby, Oxford and New York: Oxford university press, 1986.
Trombley, F. R., “Military Cadres and Battle during the Reign of Heraclius”, The reign of Heraclius: Crisis and Confrontation, ed. Gerrit J. Reinink and Bernard H. Stolte, Leuven and etc: Peeters, 2002, vol 2.
Watt, John W., “The Portrayal of Heraclius in Syriac Historical Sources”, The reign of Heraclius: Crisis and Confrontation, ed. Gerrit J. Reinink and Bernard H. Stolte, Leuven and etc: Peeters, 2002, vol 2.
Whitby, Mary, “George of Pisidia’s Presentation of the Emperor Heraclius and his Campaigns.” The reign of Heraclius: Crisis and Confrontation, ed. Gerrit J. Reinink and Bernard H. Stolte, Leuven and etc: Peeters, 2002, vol 2.
Widengren, G., “The Status of the Jews in the Sassanian Empire”, Iranica Antiqua, ۱, ۱۹۶۱٫
پیوست: نقشه­ها
نقشه­ شماره ۱: شرق نزدیک در زمان خسروپرویز
نقشه شماره ۲: قسطنطنیه و شهرهای اطراف آن در زمان خسروپرویز
نقشه شماره ۳: غرب و شمال غرب ایران در زمان خسروپرویز
Abstract
This thesis concerns the comparative study of Shahname with the Byzantine, Armenian and Syrian Sources From the beginning of Bahram Chubin’s Rebellion to the death of Khosrow Parviz. The Reign of Khosrow Pariz Includes Many important events that have influenced the history of Iran and Byzantium severely and many sources have refered to. Each of these sources consists of special parts of that period and some of them argue about the whole or a big part of that. Therefore, one can find some similarities and differences regarding many events that have been studied thoroughly on this thesis. Furthermore, the new studies have been also used and the researcher has mentioned his own ideas in addition to perusing them. Ferdowsi’s Shahname has so much information concerning the rebellion of Bahram Chubin, but it has little information about the wars of Sasanian Iran with the Eastern Rome in that time. So, one must find most of the information from the Byzantine, Armenian and Syrian sources that rather have hostile attitudes toward Khosrow Parviz and the Iranian people, especially the Byzantin Sources whose country was involved in a great battle with Iran and had lost vast parts of its eastern territories. Some of the Syrian sources reveal some important information regarding the Nestorian church and the position of Christians in Iran at that time. One can also extract much invaluable information from the Armenian sources, concerning Armenia in the reign of Khosrow Parviz.
University of Tehran
Faculty of Literature and Humanities
The comparative Study of Ferdowsi’s Shahname with the Byzantine, Armenian and Syrian sources about the reign of Khosrow Parviz
By: Jamshid Ghahremani
Under Supervision of Roozbeh Zarrinkoob
A thesis submitted to the Graduate Studies
Office
In partial fulfillment of the requirements for the
Degree of Master of Arts in
The history of Ancient Iran
Bahman 1392

پیگولفسکایا، نینا، ایران و بیزانس در سده­های ششم و هفتم میلادی، ترجمه­ی کامبیز میربهاء، تهران: ققنوس، ۱۳۹۱٫
↑
- Palmer, Andrew, The Seventh Century in the West-Syrian Chronicles, Liverpool: Liverpool University Press, 1993. ↑
- Greatrex, G. and Samuel N.C.Lieu, The Roman Eastern Frontier and the Persian wars, London and New York: Routledge, 2002. ↑
- Howard-Johnston, James, witnesses to a world crisis: historians and histories of the Middle East in the seventh century, Oxford and New York: Oxford University Press, 2010. ↑
- شهبازی، علیرضا شاپور، تاریخ ساسانیان، ترجمه­ی بخش ساسانیان از کتاب تاریخ طبری و مقایسه­ آن با تاریخ بلعمی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۹٫ ↑
- پریش­روی، عباس، برابرنهاد شاهنامه فردوسی و غررالسیر ثعالبی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محود افشار یزدی، ۱۳۹۰٫ ↑
- فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، دفترهای هفتم و هشتم، ۱۳۸۶٫ ↑
- Theophylact Simocatta, The History of Theophylact Simocatta, translated by Michael and Mary Whitby, Oxford and New York: Oxford university press, 1986. ↑
- پیگولفسکایا، ۱۳۹۱، ۱۹-۱۸٫ ↑
- Evagrius, The Ecclesiastical history of Evagrius scholasticus, translated by Michael Whitby, Liverpool: Liverpool university press, 2000. ↑
- Chronicon Paschale, Translated with introduction and notes by Michael and Mary Whitby, Liverpool university press, 2007, second impression. ↑
- Antiochu Strategos, »Account of the Sack of Jerusalem in A. D. 614«, tr. Fredrick C. Conybeare, The English Historical Review, 25 (July 1910), 502-517. ↑
-Theodore Syncellus, On the siege of Constantinopole, Analecta Avarica, ed. L. Sternbach, Krakow: 1900. ↑
- John of Nikiu, The Chronicle of John Bishop of Nikiu, tr. R. H. Charles, London: Williams and Norgate, 1913. ↑
- Nikephorus, Patriarch of Constantinople Short History, translation and commentary by Cyril Mango, Washington: Dumbarton Oaks, 1990. ↑
- برای مطالعه­ بیشتر درباره این منبع نک به:

در این نوع فرهنگ ها هدف، تحقق اهداف سازمانی است و بازده و عملکرد بالا، مشخصه اصلی این فرهنگ است که مرجع اختیار آن در دست رئیس سازمان است. نحوه تصمیم گیری به صورت عقلایی و سبک رهبری هدایتی و هدف مدار است.
۲) فرهنگ ایدئولوژیک (توسعه ای)
در این نوع فرهنگ هدف، تحقق مقاصد گروه و رسالت ها در سازمان مد نظر است اما با رهبری کاریزما. منبع قدرت ارزشی بوده و نوع تصمیم گیری قضاوتی است.
۳) فرهنگ توافقی
هدف این نوع فرهنگ سازمانی، بقای گروه می باشد. نوع مرجع اختیار با عضویت فرد در گروه تعیین می شود. منبع قدرت غیر رسمی، تصمیم گیری مشارکتی و سبک رهبری حمایتی و دوستانه و از مشخصه های این فرهنگ می باشد.
۴) فرهنگ سلسله مراتبی
هدف این نوع فرهنگ، اجرای فرامین و دستورات، جمع اختیار و قوانین و مقررات می باشد. نوع منبع قدرت و دانش سنتی و نوع تصمیم گیری سلسله مراتبی و سبک رهبری از نوع محافظه کارانه است (الوانی، ۱۳۹۰).
۲-۹-۷- مدل جفری سانی فیلد
پژوهشگر دیگری به نام جفری سانی فیلد تحقیقی انجام داده و در نتیجه متوجه شد که سازمان های کنونی دارای چهار نوع فرهنگ هستند و آنها را مکتب، باشگاه، تیم بیس بال و دژ نظامی نامید.
۱) مکتب: مکتب محلی است که افراد مستقر در آن می خواهند از همه ریزه کاری های کاری که به آن مشغولند آگاهی یابند و در آن استاد و خبره می شوند.
۲) باشگاه: شرکت ها برای افراد وفادار و متعهد که به شرایط کار موجود مناسب باشند ارزش های زیادی قائل هستند. در این شرکت ها سابقه خدمت و ارشدیت اهمیت زیادی دارند. همچنین سن و تجربه نقش مهمی ایفا می کند.

۳) تیم بیس بال: این سازمان ها برای کسانی که می خواهند ابتکار عمل به خرج دهند و خطرپذیری بالایی دارند بهشت موعود هستند. در این شرکت ها، همه افرادی که دارای استعداد بالایی باشند، صرف نظر از اینکه دارای چه سن یا چه میزان تجربه هستند، پذیرفته می شوند.
۴) دژ نظامی: خصوصیت بارز این سازمان ها این است که در آنها مسئله امنیت شغلی از اهمیت زیادی برخوردار نیست. از اینرو برای کسانی مناسب است که دوست دارند مرتباً محل کار خود را تغییر دهند (رابینز، ۱۳۸۷).
۲-۹-۸- مدل کریتنر و کینیکی
در یک تقسیم بندی رابرت کریتز و آنجلو کینیکی، فرهنگ سازمانی را به انواع زیر تقسیم نموده اند:
۱) فرهنگ سازمانی سازنده: فرهنگی است که در آن کارکنان به کار با دیگران و انجام وظایف و طرح هایی تشویق می شوند که منجر به ارضای نیازهای کارکنان و در نتیجه رشد و پیشرفت آنها می گردد. این نوع فرهنگ اعتقادات هنجاری یا مرسوم مرتبط با پیشرفت، خودیابی، تشویق، و نوع دوستی و وابستگی را تایید می کند.
۲) فرهنگ سازمانی تابع - تدافعی: این فرهنگ از طریق یک باور و اعتقاد مشخص می گردد و بدین صورت که کارکنان به شیوه ای که امنیت شغلی آنها تهدید نشود ملزم به کار و تعامل با دیگران هستند و چنین فرهنگی باعث تقویت اعتقادات هنجاری سنتی، مورد تأیید و غیر قابل اجتناب می شود.
۳) فرهنگ سازمانی تهاجمی - تدافعی: فرهنگی است که در آن، کارکنان را به فعالیت هایی تشویق می کنند که به موجب آنها، امنیت شغل و موقعیتشان حفظ می شود. مشخصه این نوع فرهنگ، آن دسته از اعتقادات هنجاری است که منعکس کننده مخالفت، قدرت، رقابت و کمال جویی می باشد (کریتز و کینیکی، ۱۳۸۴).
۲-۹-۹- مدل کرت لوین
پژوهش دیگری که توسط کرت لوین صورت گرفته است، منتج به توسعه ابزاری گردید که تمرکز بر شیوه یا سبک مدیریت بود و به این نتیجه رسید که یک فضای انسان مدارانه ایجاد کننده سطح بالایی از عملکرد و رضایتمندی خواهد بود و لازمه آن توجه به انسان و انگیزه ها و نیازهای آنها در عوامل متشکله فرهنگ سازمانی است.
عناصر تشکیل دهنده در این مطالعه مشتمل بر هفت عنصر بوده اند که عبارتند از: ۱- فرایند رهبری، ۲- انگیزش، ۳- ارتباطات، ۴- تصمیم گیری، ۵- هدف گذاری، ۶- فرایند کنش متقابل و ۷- کنترل (فرهنگی، ۱۳۸۰).
۲-۹-۱۰- الگوی لیت و استرینگر
این دو محقق، نُه عامل را به عنوان مهمترین عناصر تشکیل دهنده فرهنگ سازمانی در نظر گفته اند. آنها پس از تدوین این الگو، از طریق پرسشنامه نگرش کارکنان را درباره عناصر مورد نظر بررسی و تفسیر کرده و با توجه به آن در مورد فرهنگ سازمانی قضاوت کرده اند. این عناصر شامل:
۱) استانداد: درک صحیح بودن اهداف، تأکید بر انجام کار خوب و میزان تصور از اهداف فردی و گروهی و سازمانی.
۲) ساختار: احساسی که کارکنان در مورد قید و بندهای گروه، فراوانی مقررات و قانونمندی و رویه های موجود در سازمان دارند.
۳) پاسخگویی: احساس در مورد خودکنترلی و نداشتن کنترل مجدد در مورد همه وظایف محوله، افراد مورد سؤال قرار گیرند.
۴) احساس ناشی از دریافت پاداش برای انجام کار خوب، تأکید بر پاداش برای انجام کار خوب، تأکید بر پاداش مثبت به جای تنبیهات رایج در سازمان.
۵) خطرپذیری یا ریسک: میزان خطر پذیری یا ریسک پذیری و تصور در شغل و تاکید بر ریسک های محاسبه شده مورد پرسش قرار می گیرند.
۶) صمیمیت: احساس خوب عمومی که در بین اعضای سازمان شایع است، شدت دوستی ها و روابط غیر رسمی حاکم در سازمان.
۷) حمایت: فایده مندی که مدیران و دیگر کارکنان گروه ادراک می کنند و تأکید بر پشتیبانی دو جانبه از بالا به پایین سازمان.
۸) تضاد: احساس میزان پذیرش عقاید مختلف توسط کارکنان و مدیران و میزان تأکید موجود بر قابل حل دانستن مشکلات به جای رفع آنها.
۹) هویت: احساس تعلق به سازمان و اینکه شما عضوی ارزشمند در انجام کار تیمی هستید.
این دو محقق نتیجه گرفتند که دیدگاه های متفاوت مدیران در سازمان ها تا حد زیادی تفاوت بین فرهنگ سازمانی حاکم بر سازمان را نشان می دهد. البته دریافتند که فرهنگ سازمانی حاکم بر سازمان روی انگیزه و عمکرد و رضایتمندی افراد مؤثر واقع می شود (جعفری، ۱۳۸۱).
۲-۹-۱۱- دیدگاه بارون و الترز
این دو محقق بر پایه تحقیقی که در مورد ۱۵ سازمان مختلف انجام دادند مدلی از مؤلفه های زیر بنایی فرهنگ و تعامل میان آنها ارائه دادند، ارتباط بین متغیرها در این مدل فرآیندی دوسویه است. فرهنگ نیرویی پویا و متغیر است و طبعاً بر بسیاری از فرآیندهای سازمان اثر می گذارد و در عین حال از برخی از فرآیندها همچون سازوکار منابع انسانی تأثیر می پذیرند.
چهار مؤلفه اساسی فرهنگ سازمانی عبارتند از:
۱) ارزش ها: ارزش ها را می توان در قالب بیانه های ارزشی مشاهده کرد و یا به سادگی نتیجه باورهای مشترک و قوی دانست که رسمآ ظاهر نمی شوند.
۲) سیستم ها و خط مشی ها: نوع سیستم ها و سیاست هایی که سازمان به منظور توسعه و کاربرد بر می گزیند ممکن است از فرهنگ یا به بیان دقیق تر از باورهای مشترک در مورد نحوه اداره سازمان تأثیر پذیرد.
۳) ساختار و فناوری: اساساً عوامل کارسازی هستند برای آسان کردن توسعه یک فرهنگ خاص، زنده نگه داشتن و تحکیم و یا جلوگیری از تغییر یک فرهنگ.
۴) راهبرد: یک جنبه مهم از فرهنگ سازمانی است، مورد کاوی نشان می دهد که اهداف تجاری محرک و عوامل اصلی تغییر فرهنگ اند، اما ازش ها راهبرد سازمان را شکل می دهند (حسنلو، ۱۳۹۰).
۲-۱۰- معیارهای ارزیابی طبقه بندی های فرهنگ سازمانی
گونه شناسی های فرهنگ سازمانی که برآمده از نظریه ها، آزمون های تحلیل عاملی، تجزیه و تحلیل های فرهنگی )شاین، ۱۹۹۲) و تحلیل های موردی معیارهاست (اینکلز لوینسون، ۱۹۶۹)، ادبیات فرهنگ سازمانی را غنى کرده است. با توجه به انبوه این نویسندگان، ارزیابی کار نویسندگان منتخب موجب صرفه جویی در کار می شود. بدیهی است که ارزیابی هر گونه شناسی باید مبتنی بر مجموعه اى از معیارها صورت گیرد.
۲-۱۰-۱- سادگی و قابل فهم بودن ^[۳]
طبقه بندی فرهنگ سازمانی باید موجز و مختصر باشد. گونه شناسی های فرهنگ سازمانی باید ساختارهای غنی و مفهوم پیچیده فرهنگ را در قالب چند مفهوم ساده و قابل فهم ترکیب نماید. البته سادگی هم به لحاظ شکلی و هم به لحاظ محتوایی نباید به صلابت تحلیلی و غنای مفهومی فرهنگ لطمه بزند. برخورداری از شکل خوب را می توان در زیبایی، ظرافت و مختصر بودن آن ملاحظه نمود. بنابراین هر چه بین سادگی شکلی و غنای محتوایی گونه شناسی توازن بیشتری باشد، دلالت بر پیشرفته تر بودن گونه شناسی دارد (شالین و پیلاى، ۲۰۰۳).
۲-۱۰-۲- قابلیت به کارگیری روش های مختلف تحقیق (کمی/کیفی)^[۴]
یک طبقه بندی مفید آنقدر انعطاف پذیر است که امکان پذیرش و به کارگیری انواع روش های تحقیق (تجربی، نیمه تجربی، مورد پژوهی، مطالعه میدانی و روش های کیفی( در مسائل مورد تحقیق را به پژوهشگران بدهد )نیومن و بنز، (۱۹۹۸٫ تکرار یک مطالعه با بهره گرفتن از روش های متفاوت اثبات خواهد کرد که یافته های تحقیق را به جای توضیح با ویژگی های خاص یک روش، می توان با نظریه اصلی مورد نظر، توضیح داد. بنابراین هر چه یک چارچوب آمادگی پذیرش و به کارگیری در روش های گوناگون تحقیق را نشان دهد، پیشرفته تر بودن آن؛ بیشتر تأیید میشود.
۲-۱۰-۳- توانایی درک تغییرات فرهنگی ^[۵]