۹٫۱۳٫۲ ویژگی های محیطی

 

عملکرد صادراتی می‌تواند توسط چندین عامل محیطی تحت تاثیر قرار گیرد . علی‌رغم ارتباط شان با فعالیت های صادراتی این عوامل توجه بسیار محدودی را به خود جلب کرده‌اند. (Wheeler, et al. 2008) عملکرد صادراتی گرایش به شرطی شدن توسط ویژگی های محیطی به مانند محدوده، سیاست های قانونی و نظارتی دولت ‌کشور میزبان، موجودیت کانال های توزیعی، ارتباطی و مقدار آشنا بودن مشتری با محصول موردرقابت دارد. (O’Cass, 2003) برخی محققین به کمبودتقاضا در بازارهای محلی و پذیرش سفارشات ‌از کشور های خارجی و دردسترس بودن اطلاعات در رابطه با فرصت های خارجی به عنوان ویژگی های محیطی مهم اشاره دارند . ( Stoian et al., 2011)

 

۱۹پژوهش از۵۲ پژوهش­انجام­شده درحیطه­صادرات که توسط سوزا و مارتینز لوپز وکولهو انجام­‌شده‌اند از ویژگی­های بازار­خارجی به­عنوان یک متغیرخارجی مستقل، کنترلی وتعدیلگر یادکرده اند آن ها دریافتند که فاکتورهای مؤثر ‌در زمینه نظارتی وسیاسی از جمله متغیرهایی هستندکه بیشترین تاثیررا ‌در عملکرد صادراتی از خود نشان­می­ دهند. (Sousa et al., 2008) مورگان ،کالکا وکاتسیکا نشان­دادند­که تشابهات فرهنگی، رقابت پذیری بازار، ضدیت محیط و قابلیت دسترسی به کانال، تشابهات اقتصادی و در­معرض دید­ مشتری­بودن و دیگر متغیرهای مرتبط با بازارهای خارجی برروی عملکرد صادرات تاثیر می­گذارند. ( Morgan, 2004) ‌می‌توان نتیجه گیری کردکه مجموعه خاصی از متغیر­ها برای تمام بازارها وجود ندارند، وابسته به بازارهای مقصد و موقعیت خاص فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی و فنی آن ‌می‌باشد. عدم قطعیت یکی از مهمترین جنبه­ های محیط ‌می‌باشد . در بازارهای­خارجی ، عدم­قطعیت بخاطر فقدان دانش­ کافی راجع به موقعیت بازار ، رفتار مشتریان و پذیرش محصول ‌می‌باشد .

 

عدم قطعیت محیطی به عنوان ساخت چندبعدی پنداشته­شده که­شامل تلاطم بازار و نوسانات محیطی و شدت رقابت می‌باشد. (Matanda & Freeman, 2009) عدم ثبات بازار صادرات تاحدی است که ترکیب و ترجیحات نیازهای مشتری سازمانی طی زمان تغییر می­ کند (Cadogan, 2005) و بی­ثباتی محیطی، عدم­پایداری تقاضای بازار بهم­پیوسته ‌می‌باشد . فقدان وجود حمایت سازمانی در کشورهای در­حال­توسعه منجر­به دسترسی محدود به اطلاعات بازاریابی می­گردد و بطورمنفی بر روی عملکرد صادرکنندگان از کشورهای درحال­توسعه­می‌گردد. (Ghauri, 2003) مؤلفه‌ سوم، شدت رقابت شامل دردسترس بودن فرصت ها ومنابع می‌باشد که باعث شکل­ گیری شرکتی با مزایای رقابتی . شدت رقابت منجر به افزایش رقابت برروی قیمت ‌می‌باشد که باعث کاهش سوددهی شده و اثرمنفی بر روی کارآمدی فروش دارد . بررسی تجربی نشان داد که رابطه منفی بین عدم قطعیت محیط و عملکرد صادراتی موجود­‌می‌باشد. برخی ویژگی های محیطی مانند سیاست های قانونی ونظارتی دولت کشور میزبان، دسترسی به پخش مناسب وکانال های ارتباطی توسط شرکت ها ازطریق ایجادگروه های تجاری کنترل می شود. وابستگی به گروه به مانندیک منبع مزیت رقابتی برای شرکت ها در بازارهای خارجی همان گونه که در جایگاه استراتژیک بهتری برای کنترل منابع کلیدی محصول و بازارهای عامل مورد نیاز برای عملکرد صاف عملیات همه روزه باشند، عمل می‌کند. (Khanna & Yafeh, 2005) ازسوی دیگر، ویژگی­های محیطی بر روی اجرای برنامه ریزی استراتژیک تاثیر­می­گذارند. مطالعات بسیاری محیط را به عنوان عامل کلیدی پنداشته­اند که­ زیرساخت اجرای استراتژِی را فراهم­‌می‌کنند . ( Taslak, 2004)

 

موانع صادرات

 

اگرچه اهمیت حضور در بازارهای بین ­المللی و فعالیت صادراتی به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها آشکارشده­است ، ولی واقعیت آن ­است ­که بسیاری ‌از کشورها علی‌رغم داشتن پتانسیل­های مناسب نتوانسته اند درحیطه صادرات عملکردمناسبی داشته باشند. شناسایی موانع صادراتی و ارائه راهکار مناسب برای آن ها موضوع مورد پژوهش محققان در این­حیطه بوده ­است. . بیلکی و تزار (Bilkey et al,1971) در این حیطه تحقیقی انجام دادند و با توجه به دیدگاه صادرکنندگان مسائل زیر را عمده ترین موانع صادرات دانسته اند: Bilkey and tesar, 1971))

 

۱- مشخص نبودن استانداردهای محصول در خارج :

 

تولیدکنندگان، کالاومحصولات خود را ‌بر مبنای‌ نیازهای بازار ملی خودتولیدوبه بازار روانه می‌کنند وچون خودرا در محیط بسته بازار داخلی محصور می بینند ازاستانداردهای محصول موردنظردرخارج بی اطلاعند ویاتصورمی کنندکه مقتضیات بازارخارجی همانندبازارداخلی است همان محصول راجهت صادرات روانه بازارخارجی می‌کنند وبه ایجادتعدیل درمحصول صادراتی خودجهت جذب مشتریان خارجی توجهی ندارند . عدم آگاهی از ویژگی های کیفی مطلوب و لازم محصول در بازار خارجی نهایتاً به ارائه محصولی ناکارآ و بی مشتری خواهد انجامید.

 

۲- کسب منابع مالی از مشتریان خارجی :

 

مبادلات تجاری درسطح داخل کشور به مراتب ساده تر ‌و مطمئن تر ازمبادلات بازرگانی خارجی است . به خاطر عواملی از قبیل فاصله جغرافیایی ، تفاوت قوانین حقوقی و تجاری کشورها ، عدم آگاهی کافی شرکت های صادرکننده از پیشینه و حسن شهرت خریداران ، فرآیندهای پیچیده بانکی و … دریافت درآمد ناشی از فروش کالا به مشتریان خارجی با مشکلاتی همراه می‌باشد .

 

۳- نداشتن نمایندگی های فعال در خارج از کشور :

 

نمایندگی ها به عنوان عوامل ایجادارتباطات شرکت ‌با مشتریان خارجی نقش مهمی ایفا می‌کنند . نمایندگی برای مشتری خارجی به منزله خود شرکت است و آن ها اطلاعات بسیار ارزشمند و مورد نیاز از مشتری را به شرکت ارائه می‌دهند .ضمنا نمایندگی ها مسئول انجام خدمات ویژه به مشتریان و بسیاری از فعالیت های ترفیعی و تبلیغی هستند .نداشتن نمایندگی های فعال در بازار خارجی موجب عدم امکان برقراری ارتباطات مناسب و آگاهی از بازار و مشتریان است .

 

بیلکی و تزار مجموعه­عوامل­فوق رابه عنوان عمده­ترین مشکلات برسرراه صادرکنندگان مطرح­نموده اند.

 

در پژوهش دیگری توسط الکساندریس((Alexondirdes,2000 موانع عمده بر سر راه صادرات تحت ۴ عنوان زیر خلاصه شد :

 

1. 1. وجود رقابت شدید خارجی

 

1. 1. فقدان دانش و اطلاعات کافی ‌در مورد صادرات

 

1. 1. درک ناکافی از رویه های پرداخت صادراتی

 

 

۲-۹-۹- بازار پیش‌بینی^[۵۰] : بازار پیش‌بینی گاهاً با کلمات متفاوتی مرتبط می شود مانند اطلاعات بازار و ایده های آینده که به معنی بازارهایی است که اعضایشان به مبادله قرارداد هایی می پردازند که سودشان وابسته به اتفاقاتی در آینده است. معرو فترین بازارهای پیش‌بینی مربوط به پیش گویی بازارهای انتخاباتی انجام شده توسط دانشگاه آیوا است. این روش همچنین به صورت های متفاوتی از جمله پیش گویی فروش فیلم ها، فروش شرکت ها، موفقیت محصولات جدید، شاخص های اقتصادی و حتی سقوط صدام نیز به کارگرفته شده است )ولفرز و زیتزویتز ^[۵۱]،۲۰۰۹، ص۲). بیشتر اشتیاق برای بازار پیش‌بینی، از فرضیه کارایی بازار نشأت می‌گیرد. در یک بازار پیش‌بینی اثربخش، قیمت بازار قابل پیش‌بینی ترین اتفاق بازار است و هیچ ترکیبی از نظرسنجی ها یا سایر اطلاعات نمی تواند برای بهبود پیش‌بینی ها استفاده گردد. البته نمی توان کاملاً انتظار داشت که تمامی بازارهای پیش‌بینی کارا باشند ولی تعداد قابل توجهی موفقیت در پیش‌بینی به خصوص در رابطه با انتخابات و شرکت ها جذابیت قابل توجهی را ‌به این روش بخشیده است )همان، ص (.۲

 

۲-۹-۱۰- سناریوها^[۵۲]: واژه سناریو از هنرهای درام می‌آید . سناریو در تئاتر به راهنمای طرح و در فیلم به خلاصه یا مجموع های از جهت ها برای توالی فعالیت ها است )گلن و همکاران،۲۰۰۹، ص (.۱هرمان کان، پدر سازه سناریو برای مطالعات آینده و تحلیل سیاست بود. او واژه سناریو را در برنامه ریزی در ارتباط با ارتش و مطالعات راهبردی در همکاری با مؤسسه رند معرفی کرد)همان(. سناریو داستانی است با علت محتمل و ارتباط اثر که وضعیت آینده را با شرایط جاری مرتبط کرده و تصمیم های کلیدی، وقایع و نتایج را در سرتاسر این گفتمان مشخص می‌سازد. سناریوها غالبا سال خاصی را مد نظر قرار می‌دهند مانند علم و فناوی ۲۰۲۵ و …. سناریو صرفاً پیش‌بینی یا آینده نگاری نیست بلکه شیوه ی سازماندهی وضعیت آینده است )همان، ص ۲) کان، سناریو را به عنوان توضیح گفتمانی درباره آینده تعریف می‌کند که بر فرآیندهای علی و مسائل تصمیم گیری تمرکز دارد. هدف سناریو کشف، ایجاد و آزمون محیط های آینده جایگزین سازگار است )همان، ص ۳) به طور کلی سناریو را می توان در موارد زیر به کار برد: فهرست کردن موارد ناشناخته ای که باید قبل از تصمیم گیری شناخته شوند، درک اهمیت عدم اطمینان، نشان دادن ممکنات و ناممکنات، تعیین اینکه چه راهبردهایی ممکن است در دامن های از سناریو ها کار کند، ساختن آینده ای واقعی تر برای تصمیم گیران جهت طرز تفکر و تصمیمات جدید، یادگیری چگونگی آماده شدن برای مخاطره های آینده )همان، ص۴).

 

۲-۹-۱۱- ره نگاشت^[۵۳]: ره نگاشت علم یا فناوری، مسیری است که در آن چگونگی حرکت از نقطه شروع تا مقصد نهایی توضیح داده می شود. همان‌ طور که یک بزرگراه نقاط تقاطع میان جاده ها با یکدیگر را نشان می‌دهد، ره نگاشت نیز نقاط تقاطع میان علوم یا فناوری ها را نشان می‌دهد. دو مسیر باعث شکل گیری ره نگاشت علم شده است: یکی مطالعات تاریخی درباره ی زنجیره رخدادهای علمی یا فناوری که باعث ایجاد یک نوآوری یا سیستم می شود و دیگری فن برنامه ریزی پرت^[۵۴] )گوردون، ۲۰۰۹، ص (.۱در برنامه ریزی از ره نگاشت می توان برای شناسایی راهبردها استفاده نمود. از این روش همچنین برای تصمیم گیری درباره اختصاص بودجه و منابع مالی به پروژه های مختلف تحقیق و توسعه استفاده می شود. در آینده پژوهی، ره نگاشت می‌تواند نقش های از توسعه های پیچیده و روابط علت و معلولی بین آن ها باشد و به عبارت دیگر زمینه شکل گیری سناریوها باشد. مسیرمیان گره‌های مختلف را می توان از نظر زمانی محاسبه نمود و زمان پیاده سازی سیستم را تخمین زد )همان، ص ۲). اغلب ره نگاشت های علم تهیه شده تا کنون از نوع ” فشار فناوری “بوده است و انتظار می رود در آینده به وفور در حوزه های علم و فناوری و تجاری به کارگرفته شود )همان، ص ۳). همچنین باید به تفاوت ره نگاشت علم و فناوری در سطح بنگاه و در سطح ملی توجه کرد تا خلط مباحث پیش نیاید.

 

۲-۹-۱۲- تحلیل جایگزینی^[۵۵] : با نام تحلیل فیشر- پرای ^[۵۶] نیز شناخته می شود و روشی ریاضی است که برای نشان دادن نرخ به کارگیری بازار از فن آوری های جدید برتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش، مبتنی بر این واقعیت است که به کارگیری چنین فن آوری های جدید از الگوی شناخته شده توسط ریاضی دانان پیروی می‌کند، الگویی با نام منحنی منطقی. این الگو توسط دو پارامتر تعیین می شود. یکی از این پارامترها، زمان شروع به کارگیری را نشان می‌دهد و پارامتر دیگر میزان به کارگیری رخ داده را تعیین می‌کند. نتایج به دست آمده توسط این روش بسیار کمی بوده و برای آینده نگار یهایی نظیر چگونگی تغییر تجهیزات پایه ای ارتباطات الکترونیک در طول زمان مورد استفاده قرار م یگیرد )گوردون، ۲۰۰۹، ص (.۱نکته حائز اهیمت در این روش آن است که این روش قطعی و همچنین قیاسی است که نقاط ضعفی دارد: فقط دو عامل جایگزین را بررسی می کند یعنی زمانی که یک محصول بخواهد جایگزین محصول دیگری شود اما در فضای واقعی تعداد جایگزین ها بیش از دو هستند. فرض می شود که اگر جایگزین شروع شود، تا سطح نهایی و اشباعش ادامه خواهد داشت اما جایگزین ممکن است در طول زمان و در پاسخ به عوامل خارجی تغییر مسیر دهد )همان، ص ۶).

 

۲-۹-۱۳- متن کاوی^[۵۷]: متن یابی را می توان به عنوان نوعی تحلیل محتوا در نظر گرفت. روشی که ریشه در عصر ‌پردازنده‌های اطلاعاتی دارد و از منابع اطلاعاتی علم و فن آوری است )پورتر ^[۵۸]، ۲۰۰۹ ، ص (.۱ تحلیل محتوا، روشی شناخته شده در علوم اجتماعی است که به ویژه در مطالعه ارتباطات جمعی کاربرد دارد. تحلیل محتوا شیو های برای بررسی نظام یافته و عینیِ جنبه‌های ویژه ای از پیام ها است. در واقع این روش تحلیل آینده فن آوری از طریق شناسایی نقاط مؤثر، تهیه سری های زمانی و تهیه شاخص های نوآوری در راستای مدیریت فن آوری است )همان، ص (.۲این روش در تحلیل فرصت های راهبردی فن آوری در ایالات متحده در حوزه ی مواد مورد استفاده قرار گرفت. مراحل متن یابی عبارت است از: طراحی سؤال در حوزه فن آوری اطلاعات و تعیین نحوه ی پاسخ، کسب داده ی مناسب، جستجو، استفاده از نرم افزار، تصحیح و پاکسازی داده ها، تحلیل و تفسیر، ارائه ی اطلاعات، استاندارد سازی و خودکارسازی )همان، ص۲).

 

استجابت چنین استدعایی صورت می‌گیرد که در اذن و بر قراری حق انتفاع چنین وضعیتی را مشاهده نمی نماییم .

 

گفتارچهارم-تفاوت حق انتفاع با حق حریم

 

یکی از مسائل بحث برانگیز در باب حق انتفاع ، تفاوت آن با حق حریم می‌باشد . ماده ۱۳۶ ق . م در خصوص حریم مقرر می‌دارد: «حریم مقداری از اراضی اطراف ملک و قنات و نهر و امثال آن است که برای کمال انتفاع از آن ضرورت دارد.» باید توجه داشت که این تعریف ابهامات زیادی داشته و حتی منطبق بر تعریف فقها از حریم نیز نمی باشد .

 

در فقه ،حریم تنها در اراضی موات ایجاد می‌شود با این وجود نویسندگان قانون مدنی با اینکه نسبت به عقیده فقها در ایجاد حریم تنها در اراضی موات آگاهی داشتند لیکن در تعریف حریم ‌به این شرط اشاره‌ای نکرده‌اند
با این حال به نظر می‌رسد قانون‌گذار این مسامحه را با مواد دیگری از قانون مدنی جبران کرده و حکم قضیه را طی این مواد روشن نموده است. ماده ۱۳۹ ق . م مقرر می‌دارد: ((حریم در حکم ملک صاحب حریم است و تملک و تصرف در آن که منافی باشد با آنچه مقصود از حریم است بدون اذن از طرف مالک ، صحیح نیست و ‌بنابرین‏ کسی نمی‌تواند در حریم چشمه و یا قنات دیگری چاه یا قنات بکند ولی تصرفاتی که موجب تضرر نشود جایز است.» از تفسیر این ماده و ماده ۳۰ قانون مدنی که مالک را نسبت به مایملک خود صاحب حق

 

هر گونه تصرف و انتفاع می‌داند چنین برمی‌آید که حریم تنها در اراضی موات ایجاد می‌گردد .

 

چرا که نمی‌توان تصور کرد ملکی که در ید مالکانه شخصی قرار دارد، در حکم ملک مالک مجاور باشد

 

به موجب برقراری این حق ارتفاق، مالک ملک مجاور از برخی تصرفات در ملک خود منع می‌گردد. به عنوان مثال استعمال حریم در فرضی که خط برق از فراز ملک فردی عبور می‌کند و ‌بر اساس قوانین و مقررات این فرد مکلف به رعایت حریم این خط شده و از انجام پاره‌ای تصرفات در ملک خود منع می‌گردد، این نوع از استعمال ، استعمال مجازی است چرا که ‌بر اساس سابقه فقهی، حریم تنها در اراضی موات ایجاد می‌گردد لذا محدودیتهای وارده بر ملک این فرد ماهیتاً حق ارتفاق ناشی از حکم قانون است. ^[۸]

 

گفتارپنجم-تفاوت حق انتفاع با حق ارتفاق (به طور عام و از لحاظ حقوق ثبت)

 

قانون مدنی حق انتفاع را حقی دانسته که به موجب آن شخص می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند.

 

در حق انتفاع، مال در مالکیت شخصی دیگر است و منافع نیز ملک شخص دیگری است و فقط شخص دارای حق انتفاع، حق استفاده و بهره‌برداری از آن را دارد، نه حق مالکیت بر آن.

 

حق انتفاع یکی از شاخه‌ها و مراتب مالکیت است که طی قراردادی به شخص واگذار می‌شود؛ پس جزء اموال وی محسوب می‌شود. ^[۹]

 

مال موضوع حق انتفاع دارای دو صاحب حق ‌می‌باشد:

 

۱-منتفع، که حق استفاده و بهره‌برداری از عین به او واگذار شده است.

 

۲- مالک، که صاحب عین است و در اثر قرارداد، سهم بزرگی از حقوق خود را به منتفع واگذار ‌کرده‌است.

 

شرائط حق انتفاع

 

الف) حق انتفاع با عقد و قرارداد ایجاد می‌شود.

 

ب) موضوع حق انتفاع باید مالی باشد که استفاده از آن موجب از بین رفتن خود مال و عین آن نباشد.

 

ج) دارنده حق انتفاع (منتفع) باید در حین و زمان عقد موجود باشد.

 

د) در حق انتفاع، قبض و تسلط منتفع بر مال مورد انتفاع شرط صحت عقد می‌باشد.

 

با توجه به موارد فوق ، آشکار می شود که حق انتفاع، از حقوق عینی مستقل از ملک محسوب، و از این نظر با حقوق ارتفاقی تفاوت دارد و می‌تواند مستقلاً مورد نقل و انتقال واقع شود . ارتفاق در لغت به معنای تکیه کردن بر آرنج، از چیزی یاری گرفتن در رفاقت کردن است. در اصطلاح حقوقی نیز حق ارتفاق عبارت از حق کسی در ملک دیگری است، برای کمال استفاده از ملک خود.

 

حقوق­دانان در تعریف حق ارتفاق می‌گویند، حق ارتفاق حقی است که به موجب آن صاحب ملکی به اعتبار مالکیت خود، می‌تواند از ملک دیگری استفاده کند. مانند حق عبور، یا ناودان و یا حق داشتن پنجره. مثلاً‌ کسی برای آبیاری و یا رفتن به ملک خود، می‌تواند از ملک دیگری عبور نماید. این حق از آثار مالکیت است. ^[۱۰]

 

خصوصیات حق ارتفاق

 

الف) حق ارتفاق قائم به ملک است و اختصاص به زمین دارد؛ یعنی اینکه به سود مالک زمین خاصی برقرار می‌شود و هر کسی که مالک زمینی شد، می‌تواند از این حق استفاده کند و به طور معمولی حق ارتفاق در دو زمین متصل و نزدیک به هم به وجود می‌آید.

 

ب) حق ارتفاق تابع ملک و فرع بر مالکیت زمین است؛ ‌به این معنی که نمی‌توان آن را جداگانه به دیگری انتقال داد، و همواره با زمین منتقل می‌شود.

 

ج) حق ارتفاق دائمی است؛ اگر چه مالک می‌تواند برای مدت محدودی برای دیگری حق ارتفاق ایجاد کند.

 

د) حق ارتفاق قابل تقسیم نیست؛ منظور این است که اگر حق ارتفاق به سود ملکی مشاع (مشترک) برقرار شده باشد، پس از تقسیم ملک، حق ارتفاق فقط به سود یکی نخواهد بود، و هر کدام به طور مستقل حق استفاده از این حق را خواهند داشت همان طور که ماده ۱۰۳ قانون مدنی بیان­گر آن است.

 

به طور کلی ‌می‌توان فرق­های حق ارتفاق و حق انتفاع را در موارد ذیل بیان کرد:

 

۱) حق ارتفاق اختصاص به غیر منقول دارد. ولی حق انتفاع ممکن است به مال منقول یا غیرمنقول اختصاص یابد.

 

۲) حق ارتفاق برای ملک است ولی حق انتفاع برای شخص.

 

۳) حق ارتفاق دائمی است لیکن حق انتفاع جز در موارد خاص، موقت است.

 

اسباب ایجاد حق ارتفاق^[۱۱]

 

حق ارتفاق با شیوه ­های ذیل ایجاد می‌شود:

 

۱) قرارداد؛ که به طور معمول‌ حق ارتفاق با همین شیوه ایجاد می‌شود همان­طوری که ماده ۹۴ قانون مدنی در این زمینه مقرر می‌دارد که صاحبان املاک می‌توانند در ملک خود هر حقی را که بخواهند نسبت به دیگری ایجاد کنند. پس مالک زمین و ملک می‌تواند، با قراردادی حق

 

عبور یا حقوق دیگری را به شخصی واگذار کند.

 

۲) قانون؛ ممکن است حق ارتفاق ناشی از حکم مستقیم قانون و مربوط به وضع طبیعی املاک باشد. مثلاً زمینی که بالاتر از زمین دیگر است، بر حسب طبیعت که قانون نیز آن را محترم می‌شمارد؛ دارای حق ارتفاق برای فاضلاب و آب باران نسبت به زمین پائین‌تر است؛ همان­طوری که ماده ۹۵ قانون مدنی مقرر می‌دارد:

 

«هرگاه زمین یا خانه کسی، مجرای فاضلاب یا آب باران کسی بوده، صاحب آن خانه یا زمین نمی‌تواند جلوگیری از آن کند، مگر در صورتی که عدم استحقاق او معلوم باشد.»

 

1. 1. همان،صفحه ۸ ↑

 

1. 1. عنکبوت/۴۵ ↑

 

1. 1. ابراهیم/۳۸ ↑

   

 

1. 1. لقمان/۱۶ ↑

 

1. 1. قاف/۱۷ ↑

 

1. 1. رشادتی،جعفر،پیشگیری از جرم در قرآن کریم، تهران،انتشارات پیام راشده، چاپ اول،۱۳۹۰،صفحه ۳۲۹و۳۳۰ ↑

 

1. 1. علق/۱۴ ↑

 

1. 1. بحار/جلد ۵/ص۳۲۴ ↑

 

1. 1. بقره/۲۳۴ ↑

 

1. 1. بقره/۲۳۷ ↑

 

1. 1. میر بهبهانی،سید حسن،خوف و رجاء و اثرات تربیتی آن در قرآن و سنت،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث،دانشگاه قم،۱۳۸۲-۱۳۸۳،صفحه ۶۳ ↑

 

1. 1. الذّاریات/۵۶ ↑

 

1. 1. حکیمی،محمد،انسان به روایت فلسفه و انسان به روایت قرآن،پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی،دانشگاه تهران،۱۳۷۹،صفحه ۷۰ ↑

 

1. 1. رعد/۲۸ ↑

 

1. 1. مصطفی،دلشاد تهرانی،سیری در تربیت اسلامی، تهران،مؤسسه‌ نشر و تحقیقات ذکر، چاپ چهارم،۱۳۸۰،صفحه ۲۶۸ ↑

 

1. 1. بقره/۴۵ ↑

 

1. 1. عباس نژاد،محسن،قرآن روانشناسی و علوم تربیتی، مشهد،مؤسسه‌ انتشاراتی بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه،چاپ دوم،۱۳۹۰،صفحه ۱۹۱ «وَ قالَ رَبُّکُم اُدعونی اَستَجِب لَکُم:پروردگار شما فرمود مرا بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم.»(غافر/۶۰) ↑

 

1. 1. روزنامه ایران،شماره ۵۴۸۷،مورخ،۲۳/۰۷/۱۳۹۲ ↑

 

1. 1. زنگانه،علی اصغر،الگوی زندگی برتر از نظر قرآن کریم،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث،دانشگاه آزاد ساری،۱۳۸۶-۱۳۸۷،صفحه ۳۴ ↑

 

1. 1. انبیا/۴۷ ↑

 

1. 1. عزیزی،خداداد،انسان شناسی،پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی،دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز،۱۳۷۸-۱۳۷۹،صفحه ۲۹۴ ↑

 

1. 1. حکیمی،محمد،انسان به روایت فلسفه و انسان به روایت قرآن،پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی،دانشگاه تهران،۱۳۷۹،صفحه ۱۶۷ ↑

 

1. 1. برزمینی،حمید،بررسی اعتقاد به معاد و نقش تربیتی آن از دیدگاه امام علی(ع)،کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش،دانشگاه آزاد تهران مرکز،۱۳۸۲،صفحه ۳۰۸ ↑

 

1. 1. مهدوی نیا،محمدرضا،بررسی بشارت و انذار در قرآن با نگاهی به کتاب مقدس،کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث،تهران مرکز،۱۳۸۴،صفحه ۱۲۰ ↑

 

1. 1. www.hoghooghonly.blogfa.com ↑

 

1. 1. قجری،محسن،مبانی پیشگیری وضعی،دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا،مجموعه مقالات ارسالی نخستین همایش ملی پیشگیری از جرم،جلد اول،تهران،شرکت ناجی نشر،چاپ اول،۱۳۸۹،صفحه ۳۹۸ ↑

 

1. 1. رشادتی،جعفر،پیشگیری از جرم در قرآن کریم،صفحه ۲۳۵ ↑

 

1. 1. دهخدا،علی اکبر،لغت نامه،جلد پنجم، تهران،انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید،۱۳۷۷،صفحه ۳۳۳ ↑

 

1. 1. اسراء/۳۶ ↑

 

1. 1. شرفی،محمد رضا،تربیت اسلامی با تأکید بر دیدگاه های امام خمینی(س)،تهران،مؤسسه‌ نشر پنجره،چاپ اول،۱۳۷۹،صفحه ۱۰۳)(*ر ک به: دیلمی،احمد،آذربایجانی،مسعود،اخلاق اسلامی،قم،دفتر نشر معارف،چاپ هفدهم،۱۳۸۲،صفحه ۱۵۲) ↑

 

1. 1. همان،صفحه۸۷ ↑

 

1. 1. رشادتی،جعفر،پیشگیری از جرم در قرآن کریم،تهران،انتشارات پیام راشده،چاپ اول،۱۳۹۰،صفحه ۲۱۲ ↑

 

1. 1. 1. شرفی،محمد رضا،تربیت اسلامی با تأکید بر دیدگاه های امام،صفحه۱۱۹- ۱۲۳)(*برای مطالعه بیشتر ر.ک به اردبیلی،محمد علی،حقوق جزای عمومی،جلد ۱،تهران،نشر میزان،چاپ سیزدهم،۱۳۸۵،صفحه ۶۶) ↑

   

 

1. 1. سیّد رضی،نهج البلاغه،ترجمه محمد دشتی،قم،مفاتیح القرآن،چاپ اول،۱۳۸۷حکمت ۴۲۳،صفحه ۵۲۳ ↑

 

1. 1. جوادی آملی،عبداللّه،مبادی اخلاق در قرآن،تهران،مرکز نشر اسراء،چاپ ششم،۱۳۸۷،صفحه ۵۹ ↑

 

1. 1. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری،اخلاق کاربردی در ایران و اسلام،تهران،پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی،چاپ اول،۱۳۸۹،صفحه ۵۲و۵۳ ↑

 

1. 1. مصطفی،دلشاد تهرانی،سیری در تربیت اسلامی،تهران،مؤسسه‌ نشر و تحقیقات ذکر،چاپ چهارم،۱۳۸۰،صفحه ۲۲۲) ↑

 

1. 1. نور/۳۰ ↑

 

1. 1. (نور۳۱)(مرتضی قریه علی،علی،بدحجابی و مسائل مربوط به پوشش آرایش و ظاهر اشخاص،پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی،دامغان،۱۳۹۰،صفحه ۳۶ ↑

 

1. 1. بقره/۸۳ ↑

 

1. 1. تمپلار،ریچارد،قوانین زندگی،ترجمه مهدی قراچه داغی،تهران،انتشارات ایران بان،چاپ دهم،۱۳۹۲ص ۱۰۸ ↑

 

1. 1. میزان الحکمه،به نقل از، آزرمی،معصومه بیگم،گناه زبان،تهران،انتشارات تهذیب،چاپ چهارم،۱۳۹۰،صفحه ۲۲۵ ↑

 

1. 1. مصلح الدین،سعدی،بوستان،انتشارات قدیانی،تهران،چاپ دوازدهم،۱۳۷۵،باب هفتم در عالم تعلیم و تربیت،صفحه ۳۳۳ ↑

 

1. 1. حجرات/۱۱ ↑

 

1. 1. آزرمی،معصومه بیگم،گناه زبان،صفحه ۱۴۱ ↑

 

1. 1. همان،صفحه۱۵۳ ↑

 

1. 1. حجرات/ ۱۲ ↑

 

1. 1. همان،صفحه۱۶۴ ↑

 

1. 1. آمدی،عبدالواحد،غرر الحکم و دررالکلم،ترجمه محمد علی انصاری،تهران،مؤسسه‌ انتشاراتی امام عصر(عج)،چاپ پنجم،۱۳۸۷حدیث ۱۰۷۴۵ ↑

 

1. 1. www.library.tebyan.net ↑

 

1. 1. کلینی،محمد بن یعقوب،اصول کافی،ترجمه حسین استاد ولی،جلد ۶،تهران،انتشارات دارالثقلین،چاپ اول،۱۳۹۰،صفحه ۲۷۰ ↑

 

1. 1. www.rasekhoon.net ↑

 

1. 1. آمدی،عبدالواحد،غرر الحکم و دررالکلم ج۲،صفحه۳۰۰ ↑

 

1. 1. یوسف/۲۳ ↑

 

1. 1. (یوسف/۲۳)(رسولی محلّاتی،هاشم،کیفر گناه و آثار و عواقب خطرناک آن،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی،چاپ هفدهم،۱۳۸۱،صفحه ۱۵۶)(*رجوع کنید به – سلیمانی فر،ثریا بررسی شخصیت جوان از دیدگاه قرآن،حدیث و علم و روانشناسی،تهران،انتشارات فرهنگ مکتب،چاپ دوم،۱۳۸۴،صفحه۲۰۳) ↑

 

1. 1. یوسف/۹۰ ↑

 

1. 1. یوسف/۵۴)(همان ص ۱۵۸)(*ر ک به: دیلمی،احمد،آذربایجانی،مسعود،اخلاق اسلامی،قم،دفتر نشر معارف،چاپ هفدهم،۱۳۸۲ص ۱۵۳) ↑

 

1. 1. مومنون/۵-۷ ↑

 

1. 1. رشادتی،جعفر،پیشگیری از جرم در قرآن کریم،تهران،انتشارات پیام راشده،چاپ اول،۱۳۹۰،صفحه ۳۳۲ ↑

 

1. 1. جلال الدّین محمد،مولوی بلخی،مثنوی معنوی،قم،انتشارات سایه گستر،چاپ اول،۱۳۷۹،دفتر دوم ۲۲۷۲-۱۲۷۳ ↑

 

1. 1. مائده/۷۸ و ۷۹ ↑

 

1. 1. شعراء/۱۶۸ ↑

 

1. 1. انعام/۷۸ ↑

 

1. 1. هود/۸۸ ↑

 

1. 1. (مریم/۴۲)(محمد قاسمی،حمید،روش های تربیتی در داستان های قرآن،تهران،شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۹،صفحه ۵۲ و ۵۳) ↑

 

1. 1. فیض،علی رضا،مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام،به نقل از قجری،محسن،مبانی پیشگیری وضعی،دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا،مجموعه مقالات ارسالی نخستین همایش ملی پیشگیری از جرم،جلد اول،تهران،شرکت ناجی نشر،چاپ اول،۱۳۸۹،صفحه۳۹۱ ↑

 

1. 1. عباس نژاد،محسن،قرآن روانشناسی و علوم تربیتی، مشهد،مؤسسه‌ انتشاراتی بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه،چاپ دوم،۱۳۹۰،صفحه ۱۳۴ ↑

 

1. 1. نساء/۴۸ ↑

 

1. 1. انعام/۵۷ ↑

 

1. 1. تحریم/۸ ↑

 

۱-۴- اهداف تحقیق

 

۱-۴-۱- هدف اصلی: رابطه منبع کنترل درونی و بیرونی والدین با پرخاشگری فرزندان خانواده های تنبیه‌کننده و غیر تنبیه کننده

 

۱-۴-۲- اهداف جزیی:

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه‌کننده

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه‌کننده

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیرتنبیه کننده

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

 

• • بررسی رابطه بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

 

• • بررسی تفاوت پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

 

• • بررسی تفاوت منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

 

• بررسی تفاوت بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده

۱-۵- سؤالات تحقیق

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟

 

1. آیا بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد؟

۱-۶- فرضیه ‏های تحقیق

 

فرضیه اول: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه دوم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه سوم: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه چهارم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه پنجم: بین منبع کنترل درونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه ششم: بین منبع کنترل بیرونی والدین و پرخاشگری فرزندان در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده رابطه وجود دارد.

 

فرضیه هفتم: بین پرخاشگری در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

 

فرضیه هشتم: بین منبع کنترل بیرونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

 

فرضیه نهم: بین منبع کنترل درونی در خانواده های تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده تفاوت وجود دارد.

 

۱-۷- تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات (به صورت مفهومی و عملیاتی):

 

۱-۷-۱- تعاریف مفهومی:

 

منبع کنترل درونی:

 

گروهی که موفقیت‌ها و شکست‌های خود را عموما به شخص خود (کوشش یا توانایی شخصی) نسبت می ‏دهند، افراد دارای منبع کنترل‏ درونی نامیده می‌شوند (حیدری پهلویان و همکاران، ۱۳۷۸).

 

منبع کنترل برونی:

 

افرادی که موفقیت‌ها و شکست‌های‏ خود را معمولا به عوامل بیرون از خود (بخت‏واقبال یا دشواری موقعیت‌ها) نسبت می ‏دهند، افراد دارای منبع کنترل‏ بیرونی نامیده می‌شوند (حیدری پهلویان و همکاران، ۱۳۷۸).

 

پرخاشگری:

 

رفتاری که موجب آسیب دیگران شود یا بالقوه بتواند به دیگران آسیب بزند. این آسیب می‌تواند بدنی مانند کتک زدن، لگد زدن و گاز گرفتن، یا لفظی مانند ناسزاگویی و فریاد زدن و یا حقوقی، مانند به زور گرفتن چیزی باشد (پورافکاری، ۱۳۷۸).

 

تنبیه:

 

تنبیه در لغت به معنی بیدار نمودن، آگاهانیدن، و هشیار کردن آمده است و در اصطلاح، تنبیه، کاهش در احتمال بروز آتی یک پاسخ است‏ که در اثر ارائه ی بلافاصله ی ‌محرکی پس از آن پاسخ، حاصل می‏ شود و آن ممکن‏ است به دو صورت انجام شود:

 

الف)ارائه ی عامل ناخوشایند.

 

ب)حذف عامل خوشایند.

 

هدف تنبیه، کاهش رفتار بخصوصی در فرد به کمک یک محرّک‏ خارجی است. تنبیه بدنی، یکی از صورت‌های تنبیه است که طیّ آن فردی با ارائه ی یک عامل ناخوشایند فیزیکی قصد دارد بر رفتارهای فرد دیگری تأثیر بگذارد. چه رفتارهایی که قبلا صادر شده است و چه آن‌ ها که باید از این به بعد مورد توجه‏ مربّی قرار گیرد (کوهستانی، ۱۳۷۶).

 

۱-۷-۲- تعریف عملیاتی:

 

منبع کنترل درونی:

 

منظور نمره ای است که فرد از سوالات مربوط به متغیر منبع کنترل درونی در مقیاس منبع کنترل راتر کسب می‌کند.

 

منبع کنترل برونی:

 

منظور نمره ای است که فرد از سوالات مربوط به متغیر منبع کنترل برونی در مقیاس منبع کنترل راتر کسب می‌کند.

 

پرخاشگری:

 

در این پژوهش پرخاش گر به فردی گفته می‌شود که در آزمون پرخاشگری (AGQ) از نمره میانگین نمره ی بیشتری را کسب کند.

 

تنبیه:

 

در این پژوهش در قسمت پرسشنامه‌ها سوالاتی مربوط به تنبیه فرزندان از والدین پرسیده خواهد شد و والدین تنبیه کننده و غیر تنبیه کننده مشخص خواهد شد.

 

فصل دوم

 

پیشینه‌‌ی تحقیق

 

۲-۱- پیشینه نظری