اول. مشکل عینیت به چشم مى‌خورد؛افرادى ممکن است پاسخ‌هاى خود را تحریف کنند.
دوم. غالباً تفاوت‌هایى میان مصاحبه کنندگان وجود دارد که منجر به نقض غرض مى‌شود؛ زیرا شیوه طرح سؤالات و نوع اطلاعاتى که مصاحبه کننده براى ثبت اطلاعات انتخاب مى‌کند، مى‌تواند در نتیجه مؤثر باشد.
سوم. مشکل زمان وجود دارد و مصاحبه با تعداد زیادى از کارکنان به زمان زیاد احتیاج دارد که این کار عملى نیست.
تا این جا، به ذکر سه روش یا سه ابزار براى اندازه گیرى و سنجش رضایت شغلى اشاره شد. ملاحظه گردید که هر یک از این روش‌ها و ابزارها داراى محاسنى است. اما هر کدام با مشکلات و نواقصى نیز رو به رو مى‌باشد.
با توجه به مشکلات و نواقص این روش‌ها و ابزارها و با توجه به این که روش و ابزار پرسش نامه‌اى کاربرد بیش‌ترى دارد، لازم به نظر مى‌رسد که ابزار و روش پرسشنامه‌اى با تفصیل بیش‌ترى تبیین گردد (محمدزاده و همکاران ۱۳۷۵).
۲-۳-۸-۷- پرسش نامه وروش پرسش نامه‌اى
پیش از تهیه پرسش نامه مناسب براى سنجش رضایت شغلى، باید روش و فلسفه کار مشخص گردد. پس از تعیین روش و اساس کار، به تهیه پرسش نامه مناسب اقدام و سپس اجرا گردد. به نظر برى فیلد^[۵۳]و روث^[۵۴]، هر پرسش نامه سنجش رضایت شغلى باید داراى خصوصیات ذیل باشد:
رضایت شغلى را از دیدگاه معیّن و مشخص اندازه گیرى کند؛
سؤالات به طور واضح و روشن مطرح گردد؛
بین آزمودنى و اجراکننده پرسش نامه همکارى لازم به وجود آید؛
پرسش نامه حتى الامکان موثّق و معتبر باشد؛
پرسش نامه به آسانى نمره گذارى و تعبیر و تفسیر شود؛
ضمن اجراى پرسش نامه، به تغییر حالات روانى آزمودنى توجه گردد و از آن در تعبیر و تفسیر پرسش نامه استفاده شود (محمدزاده و همکاران ۱۳۷۵).
۲-۳-۹- نظریه‌هاى رضایت شغلى
نظریه‌هاى رضایت شغلى فراوان است. همان گونه که درباره تعریف و عوامل ایجادکننده رضایت شغلى، اتحاد عقیده‌اى وجود ندارد، درباره نظریه‌هاى رضایت شغلى نیز عقاید متفاوت و گوناگونى ابراز شده است. بروفى به سه نظریه، ازکمپ به چهار نظریه، جیمز به سه نظریه، توسّلى به سه نظریه، جورج و جونز به چهار نظریه و خلیل زاده در تحقیق خود به شش نظریه اشاره مى‌کنند. با توجه به نظرات ارائه شده در این باره، در ادامه، مهم‌ترین نظریه‌هاى رضایت شغلى ذکر مى‌شود:
۲-۳-۹-۱- نظریه امید و انتظار^[۵۵]
این نظریه با نام‌هاى نظریه «انتظارات» و نظریه «احتمال» نیز مطرح مى‌باشد. انتظارات فرد در تعیین نوع و میزان رضایت شغلى مؤثر است. اگر انتظارات فرد از شغلش بسیار باشد، رضایت شغلى دیرتر و مشکل‌تر حاصل مى‌شود؛ مثلاً، ممکن است فردى در صورتى از شغل راضى شود که بتواند به تمام انتظارات تعیین شده خود از طریق اشتغال جامه عمل بپوشاند. مسلماً چنین شخصى به مراتب، دیرتر از کسى که کم‌ترین انتظارات را از شغلش دارد به احراز رضایت شغلى نایل مى‌آید. از این رو، رضایت شغلى مفهومى کاملاً یکتا و انفرادى است و باید در مورد هر فرد به طور جداگانه عوامل و میزان ونوع آن مورد بررسى قرار گیرد (استوارت، ترجمه ماهر ۱۳۷۰).
این نظریه معتقد است که رضامندى شغلى به وسیله انطباق کامل امیدها و انتظارات با پیشرفت‌هاى فرد تعیین مى‌شود، درحالى که نارضایتى^[۵۶] معلول ناکامى در رسیدن به انتظارات است (شفیع آبادی ۱۳۷۶).
در این نظریه، هر قدر احتمال وقوع موفقیت در انجام کار در حد بالاترى قرار گیرد، هر قدر میزان تطابق و هماهنگى میان توانایى‌هاى فرد و نیازها و انتظارات شغلى او بیش‌تر گردد، هر قدر پاداش‌هاى خارجی و داخلى در سطح بالاترى قرار گیرد و مهم‌تر از همه، هر اندازه ادراک او از منصفانه بودن پاداش‌ها در سطح بالاترى باشد، احتمال بقاى او در سازمان بیش‌تر مى‌شود (استوارت، ترجمه ماهر ۱۳۷۰).
۲-۳-۹-۲- نظریه ارزش^[۵۷]
این نظریه مدعى است رضامندى شغلى به وسیله این پدیده تعیین مى‌گردد که آیا شغل به فرد امکان حفظ ارزش‌هاى خصوصى و شخصى را مى‌دهد یا نه. این نظریه بیان می‌دارد که اگر شغل با حفظ ارزش‌هاى خصوصى و شخصى شاغل سازگار باشد، او از شغل خود رضایت دارد. ولى چنانچه شغلش با ارزش‌هاى خصوصى او در تعارض و تناقض باشد، رضایت شغلى برایش حاصل نخواهد شد (سفیری ۱۳۷۷).

۲-۳-۹-۳- نظریه بریل
بریل معتقد است که انسان طبیعى در انتخاب شغل نیازى به پند و سفارش ندارد، خود او فعالیتى را که باید دنبال کند، به نحوى حس مى‌کند.
تفسیر ضمنى این نظریه آن است که اگر فرد با فکر و تصمیم خود، شغلش را انتخاب کند، به طور طبیعى، از آن رضایت خواهد داشت. اما اگر با اجبار و یا اضطرار آن را انتخاب کند، به احتمال قوى، از شغل خود ناراضى خواهد بود (استوارت، ترجمه ماهر ۱۳۷۰).
۲-۳-۹-۴- نظریه نقشى
در این نظریه، به دو جنبه اجتماعى و روانى توجه مى‌شود. در جنبه اجتماعى، تأثیر عواملى نظیر نظام سازمانى و کارگاهى و شرایط محیط اشتغال در رضایت شغلى مورد توجه قرار مى‌گیرد. این عوامل همان شرایط بیرونى رضایت شغلى را شامل مى‌شود. جنبه روانى رضایت شغلى بیش‌تر به انتظارات و توقعات فرد مربوط مى‌شود. به عبارت دیگر، احساس فرد از موقعیت شغلى و فعالیت هایش در انجام مسئولیت‌هاى محوّله و ایفاى نقش خاص به عنوان عضوى از اعضاى جامعه، میزان رضایت شغلى او را مشخص مى‌نماید. رضایت کلى نتیجه‌اى است که فرد از ترکیب در جنبه اجتماعی و روانى عایدش مى‌گردد (خلیل‌زاده ۱۳۷۶).
۲-۳-۹-۵- نظریه نیازها^[۵۸]
این نظریه به مقدار زیادى به نظریه سلسله نیازهاى مازلو نزدیک است، تا جایى که مى‌توان آن‌ها را یکى به حساب آورد. البته ناگفته نماند که نظریه نیازهاى مازلو عام‌تر است و رضایت شغلى مى‌تواند در دایره و محدوده آن قرار گیرد. بر اساس نظریه نیازها، میزان رضایت شغلى هر فرد که از اشتغال حاصل مى‌شود، به دو عامل بستگى دارد: اول آن مقدار از نیازهایى که از طریق کار و احراز موقعیت مورد نظر تأمین مى‌گردد. دوم آن مقدار از نیازها که از طریق اشتغال به کار مورد نظر، تأمین نشده باقى مى‌ماند. نتیجه‌اى که از بررسى عوامل اول و دوم حاصل مى‌شود، میزان رضایت شغلى فرد را معیّن مى‌کند.
این نظریه رضامندى را تابعى از میزان کام روایى و ارضاى نیازهاى فرد، شامل نیازهاى جسمى و روان شناختى مى‌داند. نیازها به عنوان احتیاجات عینى انسان، که در همه افراد مشابه است، تلقى مى‌شود، در حالى که ارزش‌ها آرزوهاى ذهنى فرد است که از یک شخص به شخص دیگر فرق مى‌کند (شفیع آبادی ۱۳۷۶).
روان شناسان سازمانى بیش‌تر بر این باورند که سلسله مراتب نیاز در نظریه مازلو، در بررسى رضایت مندى شغلى کاربرد پذیر است. این نظریه پنج نوع از نیازهاى انسانى را مشخص مى‌کند که به ترتیب اهمیت و از پایین به بالا عبارتند از: نیازهاى فیزیولوژیکی^[۵۹] (مثل غذا، آب و هوا)، نیاز به ایمنى^[۶۰] (مثل دورى از خطر و ایمنى اقتصادى)، نیازهاى اجتماعى^[۶۱] (مثل عشق، پذیرش و تعلق گروهى)، نیازهاى مَنْ یا صیانت ذات^[۶۲] (پیشرفت، شناسایى، تأیید و احساس ارزشمندى)، و خودشکوفایى^[۶۳] (مثل بالفعل سازى حداکثر استعدادهاى بالقوّه). به ادعاى مازلو، تنها وقتى نیازهاى اساسى‌تر به طور نسبى برآورده شود نیازهاى بالا مدّ نظر قرار مى‌گیرد. از این رو، رضامندى شغلى باید با توجه به این نکته تعیین شود که شغل فرد چگونه پاسخ گوى نیازهایى است که براى او جنبه غالب دارد. ممکن است براى فردى، ایمنى اقتصادى یک نیاز باشد، در حالى که براى دیگرى نیاز به خود شکوفایى مطرح باشد. از این رو، طبیعى است که یک شغل واحد بتواند موجب پدید آمدن سطوح بسیار متفاوت رضامندى در افراد شود.
پورتر سلسله مراتب نیازهاى مازلو را به سه سطح تقسیم مى‌کند:
سطح اول: نیازهاى حیاتى و زیستى (غذا، امنیت، بهداشت)؛
سطح دوم: نیازهاى ارتباطى (ارتباط با دیگران، تعلق به گروه، و پیوندهاى عاطفى)؛
سطح سوم: نیاز به رشد و شکوفا شدن استعدادهاى فکرى و نیروهاى بالقوّه در فرد.
سازمان‌هاى تولیدى و خدماتى تا آن جا مى‌توانند به حیات خود ادامه دهند که بتوانند نیازهاى افراد را برآورده سازند. گرچه این سازمان‌ها تاکنون در ارضاى نیازهاى سطح اول موفق بوده اند، اما در ارضاى نیازهاى سطح دوم، کم‌تر توفیق یافته‌اند و براى سطح سوم هم در عصر ما کار مهمى نکرده‌اند (استوارت، ترجمه ماهر ۱۳۷۰).
۲-۳-۹-۶- نظریه هرزبرگ
این نظریه با نام‌هاى «نظریه انگیزشى بهداشتى» و «نظریه دو عاملى^[۶۴] هرزبرگ» نیز معروف است. او به نوع نیاز یعنى نیازهاى بدنى و نیازهاى روانى اشاره مى‌کند. به ادعاى هرزبرگ، این دو نوع نیاز بر طبق دو اصل متفاوت عمل مى‌کنند؛ نیازهاى بدنى در جهت اجتناب از درد و ناراحتى عمل مى‌کنند. عواملى که این نیازها را بى اثر مى‌کند که هرزبرگ آن‌ها را «عوامل بهداشتى» مى‌نامد مى‌تواند ناراحتى را کاهش دهد یا از آن دورى کند، اما نمى‌تواند موجب خشنودى شود. از سوى دیگر، نیازهاى روان شناختى، مشتاق رشد، دانش، پیشرفت، خلاّقیت^[۶۵] و فردیت است و بر اساس اصل لذت^[۶۶] عمل مى‌کند. ارضا کننده‌هاى آن که «برانگیزاننده» خواننده مى‌شود مى‌تواند موجب خشنودى گردد، ولى فقدان آن نمى‌تواند موجبات عدم لذت یا ناراحتى را فراهم آورد. هرزبرگ رضامندى و نارضامندى را مستقل از یکدیگر تلقى مى‌کند. هر یک مستقل از دیگرى مى‌توانند به درجاتى وجود داشته یا نداشته باشند؛یعنى امکان دارد به طور همزمان در رابطه با جنبه‌هاى گوناگون یک شغل واحد ارضا کننده باشند یا نباشند (استوارت، ترجمه ماهر ۱۳۷۰).
هرزبرگ و مى‌یرز معتقدند که رضایت بالا، عملکرد بالا را به دنبال مى‌آورد. از این رو، براى ایجاد آن باید به اقداماتى از قبیل توسعه شغلى، غناى شغلى، چرخش شغلى و مانند آن متوسل شد (سفیری ۱۳۷۷).
هرزبرگ در مطالعات خود، متوجه شد که مى‌توان عوامل رضایت از شغل و عوامل نارضایتى را جداگانه مورد بررسى قرار داد. وى عواملى را که منجر به رضایت کارکنان از شغل مى‌شود «عوامل انگیزش» نامید و عواملى را که موجبات نارضایتى کارکنان را فراهم مى‌آورد «عوامل ابقا» یا «عوامل بهداشت» نام گذارى کرد (خلیل زاده ۱۳۷۶).
به نظر هرزبرگ، واحدهاى صنعتى و خدماتى در صورتى موفق مى‌شوند افراد را به خوبى جذب کنند و نیازهاى آنان را ارضا کنند که بتوانند اولاً، کارى به آن‌ها عرضه کنند که رضایتشان را جلب کند. ثانیاً، کار را با توجه به چگونگى ارضاى نیازهاى سطح سوم (نیاز به رشد و شکوفا شدن استعدادهاى فکرى و نیروهاى بالقوّه در فرد) در نظر بگیرند؛یعنى سازمان بر اساس تحقق ظرفیت روحى و فکرى کارگر و کارمند و شناخت استعدادهاى وى باعث علاقه به کار بر اساس طبیعت آن واحساس مسئولیت‌هایى که در جریان کار سازمان موردنظر است، مى‌شود و امکانات شغلى وحرفه‌اى و پرداخت دست مزد برابر با کوشش‌هاى فرد را فراهم مى‌سازد. هرزبرگ به این نتیجه رسید که اگر این گونه نیازهاى افراد ارضا گردد گفته مى‌شود که از کار خود رضایت دارند و اگر ارضا نشوند، در رابطه با سازمان و کارشان اظهار نارضایتى مى‌کنند. سازمان مى‌تواند با ارضاى این قبیل نیازها، نارضایتى آن‌ها را کاهش دهد و حتى از میان بردارد (توسلی ۱۳۷۵).
۲-۳-۹-۷- نظریه هالند
هالند نظریه خود را بر مبناى دو اصل مهم استوار نموده است:
انتخاب شغل و حرفه با نوع شخصیت فرد بستگى دارد.
انتخاب شغلوحرفه رابطه مستقیمى با طرز تلقى و گرایش فرد دارد.
معناى ضمنى این نظریه چنین است که اگر فردى شغل خود را متناسب با صفات شخصیتى اش انتخاب کند و نسبت به این شغل گرایش و نگرش مثبتى داشته باشد، از شغلش راضى است و در غیر این صورت، ازشغل خود رضایتى نخواهد داشت (توسلی ۱۳۷۵).
۲-۴- بخش سوم: پیشینه و مدل مفهومی
۲-۴-۱- چهارچوب نظری
در پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر رضایت شغلی، از مدل بیگلری که شامل ۳ بعد و ۱۵ گویه می‌باشد برای سنجش متغیر ساختار سازمانی و از مدل بری فیلدورث برای سنجش متغیر رضایت شغلی استفاده شده است. بر‌این اساس پژوهش حاضر به دنبال بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر رضایت شغلی در میان کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد‌ایلام می‌باشد.

با افزایش تقاضا برای داروهای گیاهی و با توجه به موقعیت خاص آب و هوائی کشور ایران به دلیل دارا بودن بسیاری از گونه های گیاهی و همچنین با توجه به سابقه دیرینه ما در طب سنتی و استفاده از گیاهان داروئی، توسعه تکنیکهای لازم برای کشت وکار این گیاهان با حداقل هزینه از اهمیت بالایی برخوردار است. کشت موفق گیاهان دارویی به میزان زیادی به قابلیت جوانه زنی موفق بذور آنها وابسته است.

خصوصیات ژنتیکی، خواب بذر، قوه نامیه، قدرت جوانه زنی، بنیه یا قدرت بذر، میزان رطوبت بذر و عمر بذر از ویژگیهای مهم کیفیت بذر به شمار میروند. اما قدرت جوانه زنی و بنیه بذر نسبت به سایر ویژگیها برای زارع از اهمیت بیشتری برخوردار است. جوانه زنی، طبق تعریف انجمن متخصصین رسمی تجزیه بذر(AOSA)^[1] عبارت است از توانایی بذر جهت تولید یک گیاه طبیعی در شرایط مساعد ( گنزالز^[۲] و همکاران، ۲۰۰۸ ). بذر اغلب گونه های دارویی به جهت سازگاری اکولوژیکی با شرایط محیطی دارای انواع خواب می باشند، که این امر از مهم ترین موانع زراعت گیاهان دارویی به صورت تجاری است. بنابراین تهیه اطلاعاتی در زمینه خصوصیات مرتبط با کیفیت بذر گونه های دارویی، در تولید و پرورش این گیاهان و استقرار آنها در مزرعه جهت دستیابی به عملکرد مناسب و با کیفیت مطلوب، حائز اهمیت است.
بابونه
نام علمی: Matricaria chamomilla
بابونه متعلق به خانواده مرکبان یا گل مینا است. گیاهی است یکساله، که ارتفاع آن به ۶۰ سانتیمتر میرسد. ساقه آن مستقیم و منشعب است. برگها دو تا سه شانهای، بخشهای انتهایی آن سوزنی شکل و کم و بیش بی کرک هستند. قطر کاپیتول که به ساقه نازکی متصل است، ۱ تا ۵/۱ سانتیمتر است و یک ردیف گلهای زبانه دار سفید رنگ دارد. در مرکز آن گلهای لولهای متعدد و زرد رنگ بر روی یک نهنج مخروطی کاملاً مشخص قرار گرفته اند. زمان گل دادن اردیبهشت تا شهریور ماه است (فلوگ^[۳]، ۱۳۶۴).
اندامهای مورد استفاده: گلهای خشک شده و به ندرت شاخ و برگ همراه با گل.
زیستگاه گردآوری: در کشور ما ایران و در مزارع و زمینهای بایر جنوب اروپا بسیار فراوان است و به عنوان یک گیاه زینتی کاشته میشود. این گیاه، بومی انگلستان و ویلز است و به طور محلی در ویلز و انگلستان کاشته شده و یا در زمینهای بایر می روید. گاهی با کاشت دانه های آن در اواخر پاییز و یا در اوایل بهار کاشته می شود. گیاه را هنگامی که کاپیتول آن کاملاً باز شده است، میچینند و در سایه، در گرمای کمتر از ۳۵ درجه سانتیگراد خشک می کنند. کشت تجارتی آن فقط هنگامی که نیروی کار ارزان، در دسترس است از نظر اقتصادی امکان پذیر است.
ترکیبات و اثر: اسانس فرار، موسیلاژ و یک ماده ضد اسپاسم.
مصرف :
از راه خوراکی معمولاً به شکل تیزان به کار می رود (یک قاشق غذاخوری از گیاه را دریک لیتر آب سرد ریخته و حرارت نمیدهند). برای اختلالات معدی همراه با درد، دیرهضمی، اسهال، تهوع و به ندرت برای التهاب مجاری ادرار و قاعدگی دردناک مصرف می شود. دم کرده آن به شکل کمپرس مصرف می شود. میتوان گردگیاه را بر روی زخمهای دیرالتیام پذیر، حساسیتهای پوستی و عفونتهایی نظیر جوش، کرک و تبخال پاشید. همچنین برای بواسیر و التهابهای دهان، گلو و چشمها مصرف میشود (فلوگ،۱۳۶۴).
بابونه یکی از گیاهان علفی است که خواص دارویی ارزشمندی دارد. در کشورهای غربی به خصوص در اروپا از جمله کشور آلمان مصرف آن بسیار متداول است. بابونه را در بسته های زیبا و جذاب به عنوان چای بابونه مورد استفاده قرار میدهند. مصرف گل بابونه به صورت جوشانده و دمکرده برای برطرف کردن بسیاری از ناراحتیها توصیه میشود. شامپوی بابونه به شرطی که از کیفیت مطلوب برخوردار باشد برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش آن استفاده میشود. بابونه، اشتها آور و برطرف کننده ناراحتیهای گوارشی است. مصرف دمکرده بابونه جهت رفع تب، ناراحتیهای عصبی، نفخ معده، دلدرد و سایر ناراحتیهای گوارشی توصیه شده است. دمکرده گل بابونه به عنوان داروی کاهش دهنده فشار خون و اوره خون، ضدعفونی کننده، ضدآماس و در بهبود ناراحتیهای پوستی مؤثر است. ضماد گل بابونه برای پیچخوردگی مچ دست و پا استفاده می شود. گل بابونه برای بانوانی که اختلالات قاعدگی دارند و همچنین برای بانوان باردار جهت جلوگیری از استفراغهای دوره حاملگی مؤثر است. بخور گل بابونه برای رفع درد گوش توصیه شده است (کیانمهر، ۱۳۸۷).
اکیناسه (سرخارگل)
نام علمی: Echinacea purpurea
خصوصیات: گیاهی است چند ساله که ارتفاع آن ۱۲۰-۶۰ سانتیمتر است. این گیاه از یک ساقه عمودی، برگهای تخممرغی شکل و نیزه ای زبر و دندانه دار برخوردار است. ریشه آن افشان بوده و گلهای آن به رنگ بنفش و مخروطی شکل می باشند که در تابستان و اوایل پاییز ظاهر میشوند.
اقلیم مورد نیاز گیاه: این گیاه بومی شرق، مرکز و غرب آمریکا است. به هوای آفتابی نیاز دارد و به خشکی و سرما نیز مقاوم است.
تکثیر این گیاه از طریق بذر میباشد و وزن هزاردانه آن حدود ۵/۳ گرم است. مقدار بذر مورد نیاز جهت تولید نشاء برای یک هکتار زمین، حدود یک کیلوگرم میباشد. فواصل کاشت این گیاه، در حدود ۶۰-۴۰*۳۰-۲۰ سانتی متر و سیستم کاشت و آبیاری نیز به صورت ردیفی است.
دور آبیاری: این گیاه، نسبتاً به خشکی مقاوم است، ولی برای عملکرد خوب نیاز به آبیاری منظم دارد.
نیازهای غذایی اصلی: به کودهای شیمیایی زیاد نیازی ندارد و استفاده زیاد از کودهای نیتروژن موجب ضعیف شدن سیستم ریشهای میشود. کاربرد نیتروژن به میزان ۲۰۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار، فسفر به میزان ۱۲۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار و پتاس به میزان ۲۵۰-۲۰۰ کیلوگرم در هکتار کافی است.
روش کاشت : کاشت مستقیم در زمین اصلی و کاشت خزانهای.
زمان مناسب برای کاشت در خزانه: بسته به شرایط منطقه از اوایل تا اواخر بهمن ماه کاشت میگردد.
تیمارهای مورد نیاز جهت برطرف کردن دوره خواب بذر: بدون هر گونه تیماری جوانه می زند. اما سرمادهی به مدت ۴-۱ هفته در ماسه مرطوب در دمای ۵-۰ درجه سانتیگراد درصد جوانه زنی را افزایش می دهد.
طول مدت جوانه زنی بذر، ۱۵-۱۰ روز و مدت زمان لازم جهت انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی، ۷۰-۵۰ روز است. بافت خاک مناسب برای رشد این گیاه، شنی لومی با زهکشی و هوادهی مناسب و pH مطلوب آن حدود ۷ است.
اندامهای مورد استفاده: به ترتیب اهمیت، گل و برگ ها هستند.
زمان برداشت :
۱- برداشت ریشه:در پاییز سال دوم، هنگامی که اندام هوایی گیاه خشک و قهوه ای شد، باید برداشت انجام گیرد و معمولاً از ماشینهای برداشت سیبزمینی برای این کار استفاده میشود.
۲- برداشت برگ: باید در تابستان و درست قبل از باز شدن کامل گلها، برداشت شود و سپس در محلی که کاملاً سایه و دور از نور آفتاب است، خشک گردد.
عملیات پس از برداشت: جدا کردن ساقه های باقی مانده از ریشه و سپس شستن ریشه ها قبل از خشک کردن آنها از مهمترین عملیات پس از برداشت به شمار میروند. خشک کردن باید در دمای ۴۵-۴۰ درجه سانتیگراد انجام شود. میزان رطوبت ریشه پس از خشک شدن باید حدود ۱۰ درصد و میزان مواد خارجی آن کمتر از ۳ درصد باشد.
دقت های لازم در عملیات برداشت: برداشت باید در هوای آفتابی و خشک انجام شود. قبل از برداشت ریشه ها، باید اندام هوایی گیاه از ارتفاع ۵ سانتی متری سطح خاک بریده شود، ضمن اینکه رطوبت خاک نیز زیاد نباشد.
مراقبتهای ویژه در زمان داشت: بلافاصله پس از انتقال نشاء، حتماً باید آبیاری انجام گیرد.
عملکرد: عملکرد ریشه خشک به میزان ۲ تا ۶ تن در هکتار (بر حسب تراکم کاشت). عملکرد برگ خشک به میزان ۲-۱ تن در هکتار و عملکرد کل اندام هوایی به میزان ۱۰-۷ تن در هکتار است.
خواص درمانی: مصرف سرخارگل، سبب تقویت سیستم ایمنی و بهبود زخمها میشود و از عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی و سرماخوردگی پیشگیری میکند (یزدانی و همکاران، ۱۳۸۳).
توت روباهی
نام علمی: Sanguisorba minor.L
توت روباهی، گیاهی چندساله است که تا ارتفاع ۱ متر، رشد نموده و دارای برگهای مرکب و گرد است. ساقه های گل دهنده باریک و منشعب می باشند. این گیاه به سالاد، پنیر و کرههای گیاهی افزوده میشود. علاوه بر این، دارای مصارف دارویی است. گونه دیگری بنام S.anistroides نیز وجود دارد که ازآن، بعنوان دارویی برای درمان دیابت استفاده میشود.
منشاء آن، اروپا و آسیا (S.officinalis)، یا مرکز و جنوب اروپا (S.minor) میباشد. بیشتر، ریشه خشک و گاهی قسمت های هوایی خشک شده، مورد استفاده قرار میگیرد.
موارد استفاده و خواص: ریشه های توت روباهی بعنوان داروی مؤثر برای درمان اسهال و داروی بواسیر شناخته شدهاند. این گیاه برای درمان التهاب های دارای خونریزی در روده بزرگ و خونریزی رحم استفاده میشود. همچنین، بصورت موضعی برای درمان بواسیر، ناراحتیهای مختلف پوستی ( مانند زخم ها، سوختگی ها و اگزما ) و التهاب های مخاطی ( بصورت محلول های غرغره یا مواد موجود در خمیر دندان ) بکار می رود.
در اروپا و چین، بیشترین استفاده طبی از این گیاه، به عنوان بند آورنده خون است و به همین دلیل، بخش اول نام علمی آن به معنی جذب کننده خون می باشد.
عصاره های این گیاه معمولاً در تهیه مرهمها و محلولهای شستشو بکار میرود و بصورت استعمال موضعی مورد استفاده قرار میگیرد (جعفر نیا و همکاران، ۱۳۸۷).

 

فصل اول

بررسی منابع

بررسی منابع

Request smithereens

 

Edit
Request_smithereens

 

 

 

گزارش گیری انباردار از درخواست ارسالی

 

Reporting warehousing
Of send request

 

Reporting warehousing
Of send request

 

 

 

۴-۵ تدوین راهبردها در راستای سیستم اطلاعاتی، با بهره گرفتن از ماتریس SWOT
هر سازمان اعم از تولیدی، خدماتی، دولتی برای اینکه موفق شود باید استراتژی های خوبی را تدوین کرده، و به اجرا در آورد. یک حمله ی خوب به ویژه در حوزه ی فناوری و سیستم های اطلاعاتی که بدون دفاع خوب باشد، معمولا به شکست می انجامد، تدوین استراتژی هایی برای سود جستن از فرصت ها یا نقاط قوت، نوعی حمله می باشد. در حالی که طرح ریزی استراتژی هایی برای اصلاح نقاط ضعف و پرهیز از تهدیدات، حالت دفاعی دارد.

هر سازمان دارای فرصت ها و تهدیدات خارجی، نقاط قوت و ضعف داخلی است که برای تدوین استراتژی های گوناگون امکان پذیر باید آن ها را هماهنگ کرد (نوعی تعادل یا توازن بین آن ها برقرار کرد).
این ماتریس یکی از مهمترین ابزار هایی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات مربوط به عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و خارجی (فرصت ها و تهدید ها)را مقایسه می کنند و می توانند با بهره گرفتن از آن، انواع استراتژی های ممکن را ارائه کنند.
نقاط قوت و ضعف، در زمره فعالیت های قابل کنترل سازمان قرار می گیرند. سازمان ها می کوشند استراتژی هایی را به اجرا در آورند که نقاط قوت داخلی تقویت شده، و ضعف های داخلی برطرف گردد. می توان نقاط قوت و ضعف را بر حسب دستیابی به هدف های مورد نظر تعیین کرد . و اما مقصود از فرصت ها و تهدیدات خارجی، رویدادها و روندهای اقتصادی، اجتماعی، فن آوری و رقابتی است که می توانند به میزان زیادی در آینده به سازمان منفعت یا زیان برسانند. فرصت ها و تهدیدها به میزان زیادی خارج از کنترل یک سازمان است، از این رو از واژه خارجی استفاده می کنند. به واسطه ی این مرحله، بررسی می کنیم که مدل (سیستم طراحی شده)، در تطابق با سازمان، در چه جهت هایی گسترده خواهد شد، و در چه جهت هایی تحلیل خواهد رفت؟ از طرفی با بهره گرفتن از مجموعه اطلاعات موجود، و نظر خواهی از مدیران سازمان، مهم ترین نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدید ها فراهم می شوند. مطالعاتی که در این زمینه انجام می شوند، منجر به تهیه فهرستی از عوامل ترغیب کننده و بازدارنده می شود که عملا می توان از آن ها برای مواجهه با تهدیدها و بهره برداری از فرصت ها استفاده کرد.
هدف از تهیه این نقاط، تدوین و تبیین استراتژی هاست که سازمان را با توجه به مجموعه عوامل مهم و عمده و رسالت آن، به اهداف تعیین شده می رساند. این مرحله که بدون تردید مهم ترین گام برنامه ریزی استراتژیک است، از تمامیمطالعات و هدف گذاری های قبلی استفاده کرده، و بهترین راهبردها را ارائه می کند.
چنانچه بررسی های محیطی، گزینه های استراتژی، و در نهایت انتخاب استراتژی بهینه به طور کامل و دقیق انجام شود، می توانیم به بسیاری از نقایص و کمبودهای واقف در سیستم طراحی شده، و همچنین بسیاری از امکانات و راه حل های ممکنه (اصلاحات) برای رفع آن نقایص آگاه شد] ۲۶[.
استراتژی های ممکن را می توان در دسته های SO، WO، ST وWT بر شمرد. در به کارگیری این ماتریس تلاش می شود تا با حضور افراد آگاه، صاحب نظر و با تجربه از داخل و خارج سازمان، استراتژی های مفیدی را استخراج کرد. هر یک از دسته استراتژی های ممکن را به صورت زیر می توان توضیح داد :

 

 

• استراتژی هایSO : در قالب این استراتژی ها، سازمان با بهره گرفتن از نقاط قوت داخلی می کوشد، از فرصت های خارجی بهره برداری کند. همه مدیران ترجیح می دهند، سازمانشان در موقعیتی قرار بگیرد که بتوانند با بهره گرفتن از نقاط قوت داخلی از رویدادها و روندهای خارجی بهره برداری کنند. معمولا سازمان ها برای رسیدن به چنین موقعیتی از استراتژی های WO ، ST، یا WTاستفاده می کنند تا بدانجا برسند که بتوانند از استراتژی ها SOاستفاده کنند.

 

 

 

• استراتژی های WO : هدف از این استراتژی ها این است که سازمان با بهره برداری از فرصت های موجود در محیط خارج بکوشد نقاط ضعف داخلی را بهبود ببخشد. گاهی در خارج از سازمان فرصت های بسیار مناسبی وجود دارد، ولی سازمان به دلیل داشتن ضعف داخلی نمی تواند از این فرصت ها بهره برداری کند.

 

 

 

• استراتژی هایST : سازمان ها در اجرای این استراتژی ها می کوشند با بهره گرفتن از نقاط قوت خود اثرات ناشی از تهدیدات موجود در محیط خارج را کاهش دهند یا آن ها را از بین ببرند. لازم به ذکر است که یک سازمان قوی به ناچار در محیط خارجی با تهدیداتی روبرو خواهد شد.

 

 

 

• استراتژی هایWT : سازمان هایی که این استراتژی ها را به اجرا در می آورند، حالت تدافعی به خود می گیرند و هدف، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. سازمانی که دارای نقاط ضعف داخلی باشد و با تهدیدات بسیار زیادی در محیط خارجی روبرو می شود، در موضعی مخاطره آمیز قرار می گیرد. در واقع چنین سازمانی می کوشد برای حفظ بقا از فعالیت های خود بکاهد، در شرکت های دیگر ادغام شود، اعلام ورشکستگی کند یا سرانجام منحل شود ] ۲۶[.

 

 

۴-۶ تحلیل استراتژیک سیستم اطلاعاتی سرویس گرا برای شرکت ایران خودرو
همانطور که بیان شد، این سیستم اطلاعاتی سرویس گرا به طبع می تواند نقش بسیار مهمی را در توزیع و مدیریت اطلاعات ایفا کند. اما نکته حائز اهمیت دیگر، محتوای استراتژیکی و سازمانی آن است. به عبارتی عامل کلیدی موفق برای استقرار این سیستم اطلاعاتی سرویس گرا در شرکت ایران خودرو این است که پیاده سازی آن، بر اساس واقعیت های موجود و منطبق بر مقدورات و محدودیت های شرکت صورت گیرد. در نشستی که با مدیران و خبرگان ایران خودرو صورت گرفت، نسبت به استقرار این سیستم اطلاعاتی، نظرات مثبتی را ارائه دادند. و لذا با بهره گیری از پیشنهادات آنها در راستای اعتبارسنجی سیستم اطلاعاتی طراحی شده، نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید مدل را شناسایی کرده، و به کمک ماتریس SWOT که یکی از ابزارهایی است که مدیران به وسیله ی آن می توانند اطلاعات را مقایسه کنند، استراتژی ها و برنامه های اجرایی لازم در راستای اجرای موفقیت آمیز سیستم اطلاعاتی برای شرکت تدوین کردیم. تا با به کارگیری راهبردهای ارائه شده و زیر نظر مدیران شرکت، این سیستم سفارشی سازی شده و روند پیاده سازی بگیرد.
در جدول شماره ۴-۲ راهبردهای استخراج شده در راستای مدل پیشنهادی نشان داده شده اند
جدول ۴- ۲ ماتریس SWOT مطالعه موردی

 

 

عوامل داخلی
عوامل محیطی

 

قوت
۱٫هزینه کمتر پیاده سازی سیستم اطلاعاتی سرویس گرا نسبت به سیستم های غیر سرویس گرا
۲٫یکپارچگی مناسب با سیستم اطلاعاتی شعب دیگر به دلیل سرویس گرا بودن
۳٫استفاده از مفاهیم و اصول مدیریت استراتژیک
۴٫شایستگی لازم از نظر فناوری
۵٫داشتن نیروی کار متخصص
۶٫ظرفیت وکیفیت مناسب تولید و عملیات

 

ضعف
۱٫عدم امکان استخراج اطلاعات از داده های ذخیره شده
۲٫عدم کنترل کافی مدیران روی اطلاعات ذخیره شده
۳٫قوانین در حال تغییر

 

 

/۷۷۰

 

۱/۵۸

 

 

 

۶

 

X₅

 

اندازه شرکت

 

/۱۰۴

 

/۲۰۸

 

 

 

۷

 

X₆

 

اهرم مالی

 

-/۳۱۸

 

-/۰۶۸

 

 

 

بر مبنای جدول شماره ۴-۴ ملاحظه می‌شود که اندازه شرکت و اهرم مالی تقریباً از توزیع نرمال برخوردار هستند. ازآن‌جهت که مقادیر یا قدر مطلق ضرایب چولگی و کشیدگی تقریباً به سمت صفر میل کرده‌اند؛ اما سایر متغیرها مقادیر یا قدر مطلق ضرایب چولگی و کشیدگی تفاوت زیادی با صفر دارد، و به نظر نمی‌رسد که از توزیع نرمال برخوردار باشند.
درعین‌حال برای قضاوت نسبت به نرمال بودن توزیع متغیرها در سطح جامعه آماری از آزمون نا پارامتریک کولموگروف- اسمیرونوف استفاده شده است. در این آزمون فرض نرمال بودن توزیع متغیر در مقابل نرمال نبودن توزیع آزمون می‌شود. این آزمون را غالباً در تحقیقات مشابه فقط در مورد متغیرهای وابسته انجام داده‌اند، ولی در این تحقیق هم برای متغیر وابسته و هم برای متغیرهای مستقل انجام پذیرفته است.

در تحقیقاتی که نرمال بودن توزیع متغیرها را مورد آزمون قرار داده‌اند، عموماً با طبقه‌بندی هر یک از متغیرها از آزمون کااسکوئر استفاده کرده یا بدون طبقه‌بندی از آزمون کولموگروف-اسمیرونوف استفاده کرده‌اند که در اینجا روش دوم مورداستفاده واقع‌شده است. در ابتدا برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیر وابسته از آزمون کولموگروف اسمیرونوف استفاده شده است. این آزمون برای متغیر ریسک شرکت به‌عنوان متغیر وابسته تحقیق انجام شد و نتیجه این آزمون به‌طور خلاصه در جدول خروجی آزمون کولموگروف- اسمیرونوف یا K-S در نرم‌افزار آماری برای این متغیر به شرح جدول ۴-۵ است:

 

 

جدول (۴-۵): نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر وابسته

 

 

 

متغیر

 

آماره Z کولموگروف

 

سطح معناداری

 

نتیجه

 

 

 

ریسک شرکت

 

Y

 

۵۹۰/۵

 

۰۰۰/۰

 

توزیع نرمال نیست

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بر مبنای جدول شماره ۴-۵ سطح معنی‌دار محاسبه شده متناظر با آماره کولموگروف – اسمیرونوف برابر با ۰۰۰/۰ می‌باشد. با توجه به اینکه سطح معنی‌دار در این جدول کمتر از ۰۵/۰ یا سطح آزمون است فرضیه H₀ مبنی بر نرمال بودن توزیع متغیر وابسته رد ‌شده لذا با اطمینان ۹۵% می‌توان گفت متغیر وابسته یا ریسک شرکت در شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران از توزیع غیر نرمال برخوردار است. مشابه تحقیقات مرتبط پس از نرمالیزه کردن متغیر وابسته با به‌کارگیری لگاریتم مجذور، مجدداً آزمون نرمال بودن توزیع متغیرهای مستقل با بهره گرفتن از آماره کولموگروف- اسمیرونوف تکرار شده است. نتایج آزمون مجدد کولموگروف پس از نرمال‌سازی متغیر وابسته بر مبنای استفاده از لگاریتم مجذور مقادیر اولیه متغیر، به شرح جدول شماره ۴-۶ خلاصه شده است:

 

۲-۱۲-۲ هنجارهای ذهنی^[۱۴۵]
هنجار ذهنی اشاره به درک فشار اجتماعی برای انجام یا عدم انجام رفتار است (آجزن، ۱۹۹۱). به عبارتی نشان‌دهنده میزان اهمیت به نظر سایر افراد درمورد رد یا پذیرش رفتار مورد نظر است (ساترلند، ۲۰۱۱). همچنین ارزیابی این‌که افراد برای شرکت در رفتار خاص، حمایت اجتماعی افراد مهم در زندگی‌شان را دارند (راسل و فیلدینگ، ۲۰۱۰). در چارچوب تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده، مفهوم هنجار ذهنی در درجه اول فشار اجتماعی درک شده که افراد مرجع مهم، در انجام یا عدم انجام رفتار دارند، است (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). هنجار ذهنی شامل دو بخش است که در تعامل هم می‌باشند: باورهای دیگر افراد که ممکن برای شخص مهم باشد و بخواهد آن را انجام دهد (اعتقادات هنجاری)؛ و قضاوت مثبت یا منفی درمورد هر یک از باورها (ارزیابی نتیجه) (فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴). با بیان ساده‌تر هنجار درونی، عبارت است از درک فرد نسبت به نظراتی که درباره رفتار وی است؛ از این‌که اشخاصی که از نظر وی مهم هستند، فکر می‌کنند که آن رفتار انجام شود یا نه (ابزری و همکاران، ۱۳۸۹). دو متغیر نگرش و هنجار ذهنی به واکنش شخص در رابطه به چگونگی رفتار در شرایطی خاص منجر می‌شود و چنانچه نگرشی به شرایط جدید مثبت باشد و هنجار درونی با آن شرایط سازگار باشند، ‌قصد انجام عمل محتمل‌تر و نتیجه بروز رفتار مناسب با آن شرایط بیشتر خواهد بود (ابزری و همکاران، ۱۳۸۹).

از آن‌جا که کشاورز درمورد تصمیمات مهم در رابطه با مزرعه با خانواده خود مشورت می‌کند و دیگر اعضای خانواده در بسیاری از تصمیمات مزرعه تأثیرگذار هستند. آنان نیز نگرش خود را به موضوع مدیریت مزرعه دارند، گاه کشاورز در تضاد قرار می‌گیرد. در مواردی هم کشاورزان گمان می‌کنند، روی آوردن به کشاورزی پایدار برگشت به روش‌های قدیمی کشاورزی است و برای همین به آن به دیده تردید می‌نگرند. از طرفی از لحاظ روان‌شناختی هر ترک عادتی برای کشاورزان دشوار است (اکس، ۲۰۰۶). همچنین سوکا^[۱۴۶] (۲۰۰۸) در بررسی رفتارهای زیست‌محیطی بیان می‌کند بروز رفتارهای مطلوب در مدیریت منابع زیست‌محیطی بیش از هر چیز متأثر از نظرات گروه‌های مرجع از دید افراد می‌باشد. مطالعه انجام شده توسط ریتزما و همکاران^[۱۴۷] (۲۰۰۸) در میان کشاورزان هندی نیز نشان می‌دهد، فشار اجتماعی که کشاورزان در آن کار و زندگی می‌کنند به طور معنی‌داری بکارگیری روش‌های مناسب آبیاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد و کشاورزان مخالف با عبور سیستم‌های زهکشی از زمین‌های خویش را به طور مطلوبی متأثر می‌نمایند. ساترلند (۲۰۱۱) در میان کشاورزان انگلستان نشان داد، تأثیر هنجارذهنی باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین در صورتی‌ که افراد جامعه (گروه مرجع) بر این اعتقاد باشند که کاهش نهاده بر افزایش تولید مؤثر است، کشاورزان پایبند به کاهش مصرف نهاده می‌شوند. همچنین اسکلدا و همکاران (۲۰۰۶) نیز اعتقاد دارند در بسیاری از موارد تصمیم‌گیری‌های سم‌پاشی کشاورزان به دلیل عوامل غیراقتصادی از جمله برداشت‌ها و عوامل اجتماعی است و بیان می‌کند، هنجار ذهنی (فشار همسالان) تأثیر زیادی بر رفتار سم‌پاشی کشاورزان لائوس دارد. بیدل و رحمان (۲۰۰۰) در بررسی نگرش‌ها و رفتارهای حفاظت محور کشاورزان اظهار می‌دارند، نظرات گروه‌های مرجع از دید کشاورزان، به طور مثبت نگرش‌ها و رفتارهای حفاظتی آن‌ها را در قبال منابع زیست‌محیطی مزارع‌شان تحت تأثیر قرار می‌دهد. یافته‌های عزیزی (۱۳۸۰) در میان گندم‌کاران حاکی از آن است که رفتار مصرفی همسایگان کشاورزان در سطح مزرعه به طور معنی‌داری میزان مصرف آب توسط آن‌ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
کشاورزان سعی می‌کنند در اجتماعی که زندگی می‌کنند چندان متفاوت به نظر نرسند و به عبارتی هم‌رنگ اجتماع باشند (کریمی و همکاران، ۱۳۹۰). این‌که افراد فکر کنند خانواده و دوستانشان کاربرد سموم و کودهای شیمیای را ارزشمند تلقی می‌کنند و کاربرد آن را تأیید می‌کنند، بنابراین برای کاربرد این نهاده‌ها احساس حمایت دارند و با احتمال بیشتری آن‌ها را به‌کار می‌برند.
۳-۱۲-۲ کنترل رفتار درک شده^[۱۴۸]
کنترل رفتار درک شده، نقش مهمی در تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده دارد؛ در واقع تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده با اضافه شدن کنترل رفتار درک شده است که از تئوری کنش علّی متفاوت شده است (آجزن، ۱۹۹۱). کنترل رفتار درک شده نشان‌دهنده باورها و دسترسی به منابع و فرصت‌های مورد نیاز برای انجام یک رفتار است (نرمن و هلی^[۱۴۹]، ۲۰۰۴). به عبارتی باور به وجود یا عدم وجود فاکتورهایی که عملکرد رفتار را تسهیل می‌کند (ساترلند، ۲۰۱۱). کنترل رفتار درک شده دارای دو جزء می‌باشد: جزء اول نشان‌دهنده در دسترس بودن منابع مورد نیاز (مثل پول، زمان و دیگر منابع) برای انجام رفتار است (ماهون و همکاران، ۲۰۰۶)؛ یا این‌که فرد چقدر بر رفتارش کنترل دارد (فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴) و جزء دوم نشان‌دهنده اعتماد به نفس شخص در توانایی وی در انجام رفتار است (ماهون و همکاران، ۲۰۰۶). کنترل رفتار درک شده، به وسیله برآورد کشاورزان از محدودیت‌های انجام یک رفتار مورد سنجش قرار می‌گیرد (آرتیکو و همکاران^[۱۵۰]، ۲۰۰۶). کنترل رفتار درک شده به عواملی که به طور مستقیم به یک رفتار خاص مرتبط‌ هستند تأکید دارد، در واقع به تعبیر مردم از سهولت یا دشواری در انجام رفتارهای دلخواه اتلاق می‌شود. دیدگاه فعلی کنترل رفتار درک شده با مفهوم خودکارآمدی درک شده^[۱۵۱]سازگار است. تخمین توانایی فرد برای انجام رفتار کنترل رفتار درک شده نامیده می‌شود (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). آجزن بیشتر اطلاعات خود را درمورد کنترل رفتار درک شده از تحقیقات بندورا ^[۱۵۲]و همکارانش بدست آورده است. این تحقیقات نشان می‌دهد رفتار مردم به شدت تحت تأثیر اعتماد به نفس آن‌ها در توانایی‌شان برای انجام آن است. خودکارآمدی می‌تواند تحت تأثیر انتخاب فعالیت‌ها، آماده‌سازی برای انجام فعالیت، تلاش صورت گرفته برای عمل به فعالیت و همچنین الگوهای فکری و واکنش‌های عاطفی باشد (آجزن، ۱۹۹۱). کنترل رفتار درک شده، کنترل بر عمل واقعی را در بر می‌گیرد (راسل و فیلدینگ، ۲۰۱۰). اگر فردی به دلیل کمبود امکاناتی مانند پول قادر به خرید سموم و کودهای شیمیایی نباشد، پس این فرد کنترل واقعی بر رفتار خود ندارد و این عدم کنترل مستقیماً بر تمایل کاربرد این نهاده‌های شیمیایی تأثیر دارد و این عدم کنترل مستقیماً بر تمایل کاربرد تأثیر دارد. در کشاورزی در مواقعی که فرد در معرض نوسانات فیزیکی، اقتصادی و سیاسی قرار گیرد، کنترل رفتار درک شده نقش مهمی در فرایند تصمیم‌گیری آن‌ها ایفا می کند (آرتیکو و همکاران، ۲۰۰۶).
۴-۱۲-۲ نیت^[۱۵۳]
عامل اصلی تعیین رفتار در تئوری رفتار برنامه ریزی شده نیت فرد برای انجام آن رفتار است. مقاصد به عنوان عوامل انگیزشی هستند که رفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نیات نشان‌دهنده آن هستند که فرد چقدر تمایل دارد برای انجام رفتار تلاش کند. به عنوان یک قاعده کلی نیت قوی‌تر برای انجام یک رفتار، بیشتر احتمال دارد عملی شود (آجزن، ۱۹۹۱).
۵-۱۲-۲ هنجارهای اخلاقی^[۱۵۴]
محققان مختلف هنجار اخلاقی را به عنوان پیش‌بینی کننده مستقل اضافی نیت (علاوه بر نگرش، هنجار اجتماعی و کنترل رفتار درک شده) می‌دانند (بامبرگ و ماستر، ۲۰۰۷). هنجارهای اخلاقی، قوانین اخلاقی درونی یا ارزش‌ها هستند. هنجار اخلاقی به عنوان پیش‌بینی‌کننده مکمل نیت شخص به تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده اضافه شد. رفتار حفاظتی شکلی از رفتار اخلاقی است؛ چرا که حفاظت از منابع طبیعی به معنای تصمیم‌گیری در برابر “منافع خود” است؛ به این دلیل هنجار اخلاقی به تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده ‌اضافه گردید (کیزر و اسکاتل، ۲۰۰۳). در این راستا بیسونت و کنتنتو^[۱۵۵] هنجار اخلاقی را مسئولیت درک شده نامیده‌اند و این متغیر را بر رفتار و نیت مؤثر می‌دانند (یزدان‌پناه، ۲۰۱۴: ۲۰۱۱). این‌که کشاورز کاربرد این سموم و کودهای شیمیایی را از نظر وجدانی و اخلاقی درست یا نادرست بداند، از مسائل مهم تغییر رفتار زیست‌محیطی می باشد.
۶-۱۲-۲ مفهوم خود^[۱۵۶]
دیدگاه‌های متفاوتی درمورد مفهوم خود وجود دارد اما در تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده از نظریه هویت که توسط استریکر^[۱۵۷] معرفی شد استفاده می‌شود (برتون، ۲۰۰۴). با توجه به نظریه استریکر، خود (self) مجموعه‌ای از نقش‌های ساختار یافته اجتماعی است که شخص خود را برای انجام یک نقش اجتماعی خاص می‌بیند (یزدان‌پناه و همکاران، ۲۰۱۱). مفهوم خود مترادف با درک فرد از خود^[۱۵۸] یا برداشت فرد از خود^[۱۵۹] می‌باشد. به عبارتی ویژگی‌های نسبتاً پایدار که فرد به خود نسبت می‌‌دهد، یا برچسبی است که افراد برای توصیف خود استفاده می‌کنند (اسپارک و گاثری، ۱۹۹۸). اضافه کردن مفهوم خود برای بهبود قدرت پیش‌بینی به تئوری اضافه شد. یک تغییر مثبت در مفهوم خود تأثیر مثبتی بر نیت فرد دارد (کوک و همکاران^[۱۶۰]، ۲۰۰۲). مفهوم خود مستقل از نگرش در پیش‌بینی تمایل رفتاری و رفتار تأثیر دارد و این اثر مستقل در مطالعات تجربی بسیاری اثبات شده است (اسپارک و گاثری، ۱۹۹۸). استس و بیگا^[۱۶۱] (۲۰۰۳) از متغیر مفهوم خود زیست‌محیطی در مطالعه خود استفاده نموده‌اند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان داد مفهوم خود در پیش‌بینی و تغییر رفتارهای زیست‌محیطی نقش بسیار مهمی دارد. با توجه به مطالب ذکر شده مفهوم خود نیز در استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مؤثر می‌باشد. به عبارت دیگر در صورتی که کشاورز نقش اجتماعی کشاورز بودن خود را توأم با کاربرد سموم و کودهای شیمیایی بداند، این نوعی مفهوم خود در رابطه با بهره گرفتن از این نهاده‌ها می‌باشد.
۷-۱۲-۲ دانش
بسیاری از مطالعات صورت گرفته در زمینه رفتارهای محیطی نشان داده‌اند دانش یک پیش‌بینی کننده مهم رفتار محیطی است. زیرا این متغیر بر کل فرایند تصمیم‌گیری مؤثر است، به طوری ‌که دانش و اطلاعات اشتباه می‌تواند منجر به یک تصمیم‌گیری اشتباه توسط فرد شود. در بررسی رابطه بین دانش و نگرش‌های محیطی مشخص شده نگرش‌های مبتنی بر دانش بالا، نسبت به نگرش‌های مبتنی بر دانش کم، پیش‌بینی کننده قوی‌تری برای رفتارهای مناسب محیطی هستند (ملک‌سعیدی، ۱۳۸۶). دانش و معلومات می‌تواند، نگرش‌ها و نیّات رفتاری را تحت تأثیر قرار دهد. دانش می‌تواند باعث تغییر در نگرش گردد و تغییر در نگرش به تغییر در نیّت رفتاری منتهی ‌شود. دانش از طریق توانا ساختن افراد در انتخاب روش‌ها و فعالیت‌های پایداری، نقش مهمی در افزایش رابطه نگرش‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی ایفا می‌کند (کلانتری و همکاران^[۱۶۲]، ۲۰۰۷). همچنین کلاوایگلسیاس و همکاران^[۱۶۳](۲۰۰۶) استدلال می‌کنند که اکثر کشاورزان اطلاعات اندکی درمورد تاثیرات محیطی، اقتصادی و اجتماعی فعالیت‌های کشاورزی بر زمین دارند. آن‌ها همچنین بیان کردند که دانش نقش مهمی در امرار معاش کشاورزان و مدیریت منابع دارد.
استرن^[۱۶۴] (۲۰۰۰) استدلال می‌کند، قابلیت‌های شخصی مثل دانش می‌تواند رفتارهای حفاظتی را تسهیل کند. در همین راستا سالامه و همکاران (۲۰۰۴) در پژوهشی دانش، نگرش و روش استفاده از آفت‌کش را بین کشاورزان لبنانی مورد بررسی قرار دادند، این مطالعه نشان داد، در کشاورزانی که دانش کمی در خصوص استفاده از نهاده‌های شیمیایی دارند، اقدامات حفاظتی ضعیفی مشاهده می‌شود. ویلر^[۱۶۵] (۲۰۰۵) تأکید دارد تأثیر دانش بر نگرش بسیار قابل اهمیت می‌باشد. همچنین شیشه‌بر و همکاران (۱۳۹۰) به نقل از لارسن و همکاران در مطالعه‌ای به منظور بررسی اثرات آموزش بر آگاهی کشاورزان در خصوص استفاده از آفت‌کش‌ها و عملکرد محصول به این نتیجه دست یافتند که یکی از مهم‌ترین روش‌های تغییر دیدگاه کشاورزان نسبت به مصرف مواد شیمیایی با انواع آفات، بالا بردن دانش آن‌ها در رابطه با مدیریت تلفیقی آفات است. به ‌علاوه قاسمی و کرمی (۱۳۸۸) در مطالعه‌ای به بررسی نگرش و رفتار گلخانه‌داران استان فارس نسبت به کاربرد سموم شیمیایی در گلخانه‌ها پرداخته و به این نتیجه رسیدند، با وجود داشتن دانش کافی درمورد مضرات سموم شیمیایی، این نهاده‌ها بدون کنترل مصرف می‌شوند که علت آن فقدان دانش و آگاهی از دیگر راه‌های حفاظت محصول در مقابل آفات و بیماری‌ها عنوان شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد، برنامه‌های آموزشی درمورد استفاده صحیح‌تر از آفت‌کش‌ها و معرفی مدیریت تلفیقی آفات جهت کاهش اثرات منفی آفت‌کش‌ها ضروری است. نظریان و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی که به منظور بررسی دانش، نگرش و رفتار ایمنی کشاورزان سبزی‌کار شوش در استفاده از سموم آفت‌کش انجام دادند، نتایج نشان داد، بین دانش کشاورزان از خطرات سموم و رفتارهای ایمنی بهداشتی کشاورز همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد و همچنین دانش و نگرش نسبت به سموم بر رفتار ایمنی کشاورزان تأثیر دارد، بنابراین کسب دانش صحیح از خطرات سموم و بهبود نگرش کشاورزان نسبت به سموم آفت‌کش امری ضروری است. کلانتری و همکاران (۲۰۰۷) بیان می‌کنند، رفتار زیست‌محیطی افراد به طور غیر مستقیم تحت تأثیر متغیرهای دانش و نگرش است. قربانی (۱۳۹۰) نشان می‌دهد، بین دانش و نگرش نسبت به کاربرد فنّاوری اطلاعات رابطه معنی‌داری وجود ندارد. از طرف دیگر شبانی (۱۳۹۲) نشان داد، دانش رابطه مثبت و معنی‌داری بر نگرش دارد. از طرفی یوسفی حاجیوند (۱۳۹۲) دانش، نگرش و رفتار ۲۳۷ نفر از خانوارهای دهستان خنافره را در خصوص تنوع زیستی تالاب شادگان مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد، دانش بر نگرش و رفتار ارتباط مثبت و معنی‌دار دارد، در این پژوهش از مدل هاینز و همکاران استفاده شده و مشخص شده نگرش بیشترین تأثیر مستقیم را بر نیت دارد، همچنین اثر غیرمسقیم دانش بر نیت از طریق نگرش بیشتر از تأثیر مستقیم آن بر نیت است.
۸-۱۲-۲ ویژگی‌های فردی، حرفه‌ای و اقتصادی
استرن (۲۰۰۰) استدلال می‌کند، ویژگی‌های فردی انسان، در پژوهش‌های مربوط به انسان و محیط زیست، پیامدهای آن و مسئولیت فرد برای اقدام‌های اصلاحی دارای اهمیت می‌باشد. وی همچنین متغیرهایی همچون سن، تحصیلات و درآمد را نماینده‌ای از ویژگی‌های فردی می‌داند که بر رفتارهای حفاظتی تأثیر دارند. لین و همکاران (۱۹۹۵) نشان دادند، سن، سطح آموزش، اندازه مزرعه، میزان تجربه کشاورزی کشاورز و توان اقتصادی وی بر تصمیم‌گیری پذیرش تکنولوژی حفاظتی او تأثیر دارد. همچنین یانجو و همکاران^[۱۶۶] (۲۰۱۲) بیان می‌کنند در چین در الگوی استفاده از کود، ۴ عامل، به ویژه: ۱- اندازه مزرعه، ۲- در دسترس بودن نیروی کار، ۳- عوامل جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی (سن، تحصیلات، درآمد، نگرش‌ها) و ۴- محدودیت‌های تولید (مثل کیفیت زمین، دسترسی به آبیاری) تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌های استفاده از کود دارد. وی عنوان می‌کند ارتباط منفی معنی‌دار بین اندازه مزرعه و میزان استفاده از کود وجود دارد. زو و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه‌ای عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری کشاورزان نسبت به مصرف کود شیمیایی در منطقه‌ای از چین را مورد بررسی قرار دادند، در این پژوهش ویژگی‌های ۳۴۹ مزرعه و کشاورز و همچنین ارزیابی ذهنی کشاورزان مورد بررسی قرار گرفت، نتایج نشان داد، اندازه مزرعه و فاصله تا محل خرید کود، هزینه‌ای که صرف خرید کود می‌شود و سطح سواد کشاورز با تمایل به مصرف کود رابطه منفی دارد. سن، سابقه فعالیت در کشاورزی و درآمد نیز ارتباط مستقیم با مصرف کود دارد. همچنین نتایج پژوهش کلانتری و همکاران (۲۰۰۷) نشان می‌دهد، رفتار زیست‌محیطی افراد به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر متغیرهای سن، درآمد و تحصیلات می‌باشد. همچنین گل زردی و همکاران (۱۳۹۰) بیان می‌کنند، فاکتورهایی مثل جنسیت، خصوصیات فردی، منزلت اجتماعی و نژاد تأثیر مستقیمی بر رفتار ندارند. اما به طور غیرمستقیم بر نگرش‌ها، هنجارهای ذهنی و نیات رفتار مؤثرند. این متغیرها وقتی بر رفتارها تأثیرگذارند که بر باورها اثر داشته باشند. نگرش و رفتار کشاورزان به طور اساسی بر پایه تجربیات قبلی آن‌ها شکل می‌گیرد. بنابراین تجربه کاری نیز می‌تواند به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر نگرش و رفتار اثر کند. شبانی (۱۳۹۲) در پژوهشی با عنوان تبیین وضعیت دانش، بینش و رفتارهای مرتبط با امنیت غذایی در بین تولیدکنندگان گندم در شمال خوزستان، ۲۳۷ نفر از کشاورزان را مورد بررسی قرار داده است. نتایج این مطالعه حاکی از ارتباط مثبت و معنی‌دار سابقه فعالیت کشاورزی بر نگرش و رفتار است. ویلر (۲۰۰۵) به بررسی دیدگاه ۱۸۵ نفر متخصص کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک و بیوتکنولوژی پرداخته است؛ وی متغیرهای دانش، تجربه، تحصیلات را به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش معرفی می‌کند و بیان می‌کند، متخصصان با تجربه و دانش ارگانیکی بیشتر، نگرش مطلوب‌تری به کشاورزی ارگانیک دارند. در تحقیقی که توسط کمپیچ و همکاران^[۱۶۷] بر روی نگرش مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک انجام شد، مشخص شد بین درآمد و نگرش نسبت به محصولات ارگانیک رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد، اما سن و سطح آموزش با نگرش آن‌ها رابطه معنی‌داری ندارد (ویلر، ۲۰۰۵). آتریا^[۱۶۸](۲۰۰۷) در پژوهشی دانش و روش استفاده از آفت‌کش‌ها را بین ۳۲۵ مرد و ۱۰۹ زن مورد بررسی قرار دادند، در این پژوهش متغیرهای سن، سطح سواد، آگاهی و دانش در نظر گرفتند، نتایج نشان می‌دهد، علی‌رغم سطوح پایین سواد، آگاهی نسبت به اثرات منفی آفت‌کش‌ها بر سلامتی انسان‌ها، تنوع گیاهی، اثر بر چارپایان و محیط‌زیست دارند. نتایج میشرا و همکاران^[۱۶۹] (۲۰۰۵) نشان می‌دهد، کشاورزانی که مزارع بزرگتری دارند، در یک هکتار کود بیشتری مصرف می‌کنند و هزینه بیشتری صرف خرید کودهای شیمیایی می‌کنند. همچنین کشاورزانی که سطح سواد بیشتری دارند، میزان بیشتری کود و سم استفاده می‌کنند. در مطالعه دیگر هانگ یون و لین جی (۲۰۰۹) به منظور بررسی رابطه بین شخصیت و رفتار کشاورزان نسبت به کاربرد کود، ۱۷۷ نفر از کشاورزان در شهرستان زین زیانگ^[۱۷۰] چین مورد بررسی قرار دادند. نتایج این مطالعه نشان داد، کاربرد کود توسط کشاورز با تجربه کشاورزی رابطه مثبت و با سطح سواد کشاورز رابطه منفی دارد؛ همچنین اگر اعضای خانواده در بخش اصلی به‌کارگرفته شوند، کود بیشتری مصرف می‌کنند، چرا که کشاورزان ریسک‌گریز هستند و توجه آن‌ها بیشتر به سمت تولید محصولات کشاورزی است تا اثرات زیست‌محیطی رفتارشان. هدف اصلی کاربرد کود بدست آوردن درآمد بیشتر از فعالیت‌های کشاورزی است و این که بین کاربرد کود و آگاهی آنان نسبت اثرات زیست‌محیطی رابطه منفی وجود دارد. احمد و همکاران^[۱۷۱](۲۰۱۱) در پژوهشی با عنوان بینش و نگرش کشاورزان و همسایگان در دو منطقه حاشیه‌ای، ۶۰۰ کشاورز و ۶۰۰ غیرکشاورز سوئدی را مورد مطالعه قرار دادند، به عقیده این محققان متغیرهایی مثل ویژگی‌های فردی، وضعیت اجتماعی، سطح مهارت و خبرگی، آموزش، سن، تجربه و ازرش‌های فردی بر نگرش جامعه مورد مطالعه مؤثر است. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که متغیرهای سن و آموزش بر بینش استفاده از آفت‌کش مؤثر است؛ افراد مسن توجه کمتری به آسیب‌های زیست محیطی دارند و افرادی که آموزش بیشتری دیده‌اند، کمتر از آفت‌کش استفاده می‌کنند. ساترلند (۲۰۱۱) نشان ‌داد، تصمیم به کاهش نهاده‌ها در درجه اول، پاسخ به فشارهای مالی است. نظریان و همکاران (۱۳۸۸) نشان دادند، متغیر میزان زمین زراعی با متغیر رفتار ایمنی کشاورزی، در کاربرد سموم رابطه مثبت دارد. موسوی (۱۳۸۸)، در پژوهشی عوامل مؤثر بر رفتارهای زیست‌محیطی کشاورزان در رابطه با مدیریت منابع آب بین ۲۷۸ کشاورز فعال در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی زهره، جراحی، مارون و گتوند در استان خوزستان را بررسی کرده است، نتایج پژوهش وی نشان از رابطه منفی و معنی‌دار بین میزان اراضی کشاورزان و تعداد افراد خانوار با نگرش نسبت به فعالیت‌های مدیریت منابع آب دارد. همچنین اثر مثبت و معنی‌دار سطح تحصیلات، نگرش و نظرات گروه‌های مرجع (هنجار ذهنی) نسبت به رفتار مدیریت منابع آب با رفتار مدیریت منابع آب را نشان می‌دهد.
در مطالعه دیگر صدیقی و روستا (۱۳۸۲)، در پژوهشی با عنوان بررسی عوامل تأثیرگذار بر دانش کشاورزی پایدار ذرت‌کاران نمونه استان فارس، دانش کشاورزی پایدار به عنوان متغیر وابسته و ویژگی‌های فردی و حرفه ای شامل: عملکرد زراعی، سن کشاورزان، میزان تحصیلات، سابقه کشت ذرت، میزان کل زمین زراعی، مقدار زمین تحت کشت ذرت و میزان دسترسی به اطلاعات کشاورزی پایدار به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان داد، جوان‌ترها از دانش کشاورزی بالاتری نسبت به مسن‌ترها برخوردار بوده‌اند (رابطه منفی سن و دانش)، همچنین هر قدر سابقه آنان به کشت ذرت بیشتر می‌شود، میزان دانش کشاورزی پایدار آن‌ها کاهش می‌یابد (رابطه منفی سابقه کشت و دانش)، محقق این ارتباط معکوس را مرتبط با نگرش‌ها و گرایش‌های کشاورزان و شرکت در دوره‌های آموزشی می‌داند. همچنین متغیرهای میزان تحصیلات به عنوان متغیری که بیشترین سهم را تغییرات دانش کشاورزی پایدار دارد. از آن‌جا که دانش بر نگرش و رفتار تأثیر مستقیم دارد، بنابراین این متغیر بر نگرش و رفتار نیز تأثیرگذار می‌باشند.
آجیلی (۲۰۰۰)، سن، سطح تحصیلات، اندازه مزرعه و تجربه کشاورزی با تصمیم پذیرش روش‌های حفاظتی رابطه معنی‌داری دارد. همچنین کشاورزان جوان‌تر دانش بیشتری درمورد روش‌های جدید دارند. همچنین مالکیت بر پذیرش حفاظت خاک تأثیر دارد و تأثیر قابل توجهی بر نگرش کشاورزان برای پذیرش کنترل فرسایش خاک دارند.
به طور کلی با توجه به مطالعات انجام شده، متغیرهای مستقل پژوهش حاضر را ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای کشاورزان شامل: محل سکونت، سن کشاورزان، میزان تحصیلات، سابقه کشت ذرت، مقدار زمین تحت کشت ذرت، میزان کل زمین زراعی، فاصله مزرعه تا مرکز خدمات، همچنین سازه‌های تئوری تکامل یافته رفتار برنامه‌ریزی شده شامل: دانش، نگرش، کنترل رفتار درک شده، هنجار اخلاقی، هنجار ذهنی، مفهوم خود و نیت رفتاری تشکیل دادند. لازم به ذکر است متغیرهای (دانش، نگرش، کنترل رفتار درک شده، هنجار اخلاقی، هنجار ذهنی، مفهوم خود و نیت رفتاری) هم به عنوان متغیر مستقل و هم به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می‌شوند. متغیر رفتار نیز به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می‌شود.

 

جدول ۱-۲ خلاصه مطالعات خارجی
ردیف	یافته های مطالعاتی	منبع مورد استفاده	متغیرهای استخراج شده	متغیر وابسته
۱	سن، درآمد و تحصیلات بر رفتار زیست‌محیطی تأثیر دارد.	Kalantari et al. (2007); Lynne et al. (1995); Yunju et al. (2012); Mishra et al. (2005); Hong-yun & Lain-ge (2009); Ahmed et al. (2011); Sutherland (2011); Ajili (2000); Zhou et al. (2010)	سن، درآمد، تحصیلات	رفتار
۲	اندازه مزرعه، تجربه کشاورزی با رفتار رابطه دارد.	Mishra et al. (2005); Yunju et al. (2012); Zhou et al. (2010); Hong-yun & Lain-ge (2009); Ajili (2000)	اندازه مزرعه، تجربه کشاورزی	رفتار
۳	فاصله تا محل خرید کود با رفتار کاربرد کود ارتباط دارد.