• در صورت حل نشدن مشکل، استفاده از خدمات روان شناسی و مشاوره تخصصی (بردبار، ۱۳۸۷).

۲-۵-۸) راهبردهای سازمانی مقابله با فرسودگی شغلی

• • به کار گماردن افرادی که به آن کار علاقه مند هستند و از ویژگی ها لازم برای انجام دادن درست

• وظایف شغلی، برخوردارند.

• برگزاری دوره های آموزشی مناسب برای متصدیان مشاغل گوناگون سازمان.

• استفاده کمتر از روش های تنبیهی و توبیخ. به جای آن بکار گیری روش های شرطی کردن عامل.

• فراهم آوردن زمینه ی افزایش کنترل مهارت های افراد تحت نظارت در سازمان.

به حداقل رساندن شرایط خطر آفرین در سازمان (ساعتچی، ۱۳۸۷).
۲-۶) پیشینه پژوهش
۲-۶-۱) پژوهش های انجام شده در داخل کشور
صفاری نیا و میرحسینی (۱۳۹۲) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه حجم کار و کنترل بر کار با تعادل کار زندگی انجام دادند. نتایج نشان داد. تعادل کار زندگی همبستگی منفی معناداری با حجم کار و همبستگی مثبت معناداری با کنترل برکار دارد. به طور کلی نتایج بدست آمده بیانگر این است که در جامعه رو به تحول با حجم کار و تقاضای بالا، با بالا بردن کنترل بر کار می توان تأثیر حجم کار بر تعادل کار زندگی و پیامدهای آن را تعدیل نمود.
پسنده و همکاران (۱۳۹۲) پژوهشی با عنوان رابطه بین اعتیاد به کار و تعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه علوم انتظامی امین انجام دادند. نتایج نشان داد که بین اعتیاد به کار و تعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه علوم انتظامی امین رابطه معناداری وجود دارد.
شعبانی بهار و محمودیان (۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان تعیین رابطه بین اعتیاد به کار و تحلیل رفتگی شغلی دبیران تربیت بدنی شهر کرمانشاه انجام دادند. نتایج نشان داد که بین اعتیاد به کار و تحلیل رفتگی شغلی دبیران تربیت بدنی، همبستگی مستقیم معناداری وجود دارد. همچنین بین اعتیاد به کار و مؤلفه های شدت خستگی عاطفی، فراوانی و شدت فقدان موفقیت فردی و شدت مسخ شخصیت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، ولی بین اعتیاد به کار و و مؤلفه های فراوانی خستگی عاطفی و فراوانی مسخ شخصیت رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین اعتیاد به کار دبیران تربیت بدنی زن بیشتر از دبیران تربیت بدنی مرد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که اعتیاد به کار می تواند منجر به افزایش تحلیل رفتگی شغلی دبیران مخصوصاً معلمین زن شده و سلامت روحی و جسمانی آن ها را تهدید کند که این عوامل اثرات نامطلوبی بر تعلیم و تربیت فرزندان و دانش آموزان دارد.
منتظرغیب و کیخانژاد (۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی و تیپ های شخصیتی جان هاللند در میان معلمان و مدیران مدارس ابتدایی نتطقه ۳ شهر تهران انجام دادند. نتایج نشان داد که تیپ های شخصیتی هالند با فرسودگی شغلی رابطه معناداری دارند به این صورت که فرسودگی شغلی در تیپ اجتماعی کمتر، در سه تیپ واقع بین، قراردادی و تهوری بیشتر است. همچنین هیچ رابطه ای بین تیپ هنری و فرسودگی شغلی دیده نشد. کاربردی که این تحقیق دارد این است که افرادی را که استعداد و توانایی موفقیت در کار معلمی را دارند با توجه به تیپ شخصیتی آنها تشخیص داده و آنهایی را که دارای تیپ های اجتماعی هستند در اولویت قرار گیرند.
عنایتی و همکاران (۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻭ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻰ انجام دادند. نتایج نشان داد ﻛﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﻭ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺠﻴﻦ ﺷﺪﻥ ﺑﺎ ﻛﺎﺭ، ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺩﺭﻭﻧﻰ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻭ ﻟﺬﺕ ﺍﺯ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.
شعبانی بهار و تلخابی (۱۳۹۰) پژوهشی با عنوان ارتباط بین اعتیاد به کار و کیفیت زندگی کاری استادان تربیت بدنی دانشگاه های ایران انجام دادند. نتایج نشان داد که ۷۱ درصد از استادان اعتیاد به کار در حد بالا دارند و همچنین ۹۲ درصد آنها زندگی کاری با کیفیت متوسط و خوب را دارا می باشند. همچنین نشان نتایج داد که بین اعتیاد به کار و کیفیت زندگی کاری استادان رابطه معنی داری حاکم است. بنابراین اعتیاد به کار استادان با کیفیت زندگی کاری آنها ارتباط مستقیم دارد ولیکن اعتیاد به کار آنها با وابستگی اجتماعی و فضای کلی زندگی آنها رابطه معناداری ندارد به عبارت دیگر می توان گفت که اعتیاد به کار می تواند شرایط کاری را در محیط دانشگاه بهبود بخشد اما از نظر وابستگی اجتماعی و زندگی شخصی، فرد را دچار مشکل می کند.
شریفى و همکاران (۱۳۸۹) پژوهشی با عنوان بررسى رابطه ویژگی هاى شخصیتى با تعهد سازمانى در مدیران و معلمان مدارس ابتدایی انجام دادند. نتایج نشان داد که بین ابعاد شخصیتى برون گرایى و وظیفه شناسى، با تعهد سازمانى رابطه مثبت و معنادارى وجود دارد. به عبارت دیگر، افرادى که بسیار فعال عمل مى کنند، ارتباطات زیادى برقرار مى کنند، همواره به انجام وظایف شغلى مى اندیشند و معمولاً به سازمانى که در آن کار مى کنند، تعهد بیشترى دارند، لذا مى توان انتظار داشت که این گونه افراد نسبت به سایر اشخاص، از اعتیاد به کار بیشترى برخوردار باشند.
زارعی متین و جمشیدی کهساری (۱۳۸۹) در پژهشی به بررسی پدیده اعتیاد به کار در بین پرستاران ایران پرداختند نتایج پژوهش آنان نشان داد میانگین عجین شدن در کار و لذت از کار در مردان مقداری بیش از زنان و اشتیاق به کار زنان مقداری بیش از مردان می باشد. در مجموع اعتیاد به کار در پرستاران مرد بیش از پرستاران زن بوده است. یافته های دیگر نشان می دهد که حقوق و مزایای بالاتر، بزرگترین عامل برای کار بیشتر می باشد.
صاحب الزمانی و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی به بررسی میزان فرسودگی شغلی و ارتباط آن با حمایت های اجتماعی پرستاران شاغل در بیمارستان های روانپزشکی شهر تهران پرداختند. با افزایش میزان حمایت سرپرستار، دفعات و شدت خستگی عاطفی و با حمایت همسر، دفعات خستگی عاطفی و شدت بی تفاوتی و با حمایت خانواده، شدت خستگی عاطفی و دفعات خستگی عاطفی کاهش می یابد، اما بین حمایت همکار و میزان فرسودگی شغلی ارتباط معنی داری وجود نداشت.
یعقوبی و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی به بررسی رابطه عدالت سازمانی با رضایت شغلی وتعهد سازمانی در بین کارکنان بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد میزان عدالت سازمانی با اختلاف کمی در بیمارستان های خصوصی بیشتر بوده است از طرفی میزان رضایت شغلی کارکنان بیمارستان خصوصی از بیمارستان دولتی بیشتر است ولیکن در بیمارستان های دولتی تعهد سازمانی بیشتری نسبت به بیمارستان خصوصی مشاهده گردید.
دلگشایی و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی به بررسی رابطه جوّ سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان و مدیران بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی همدان پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد جو سازمانی تأثیر مثبت و معنی داری بر تعهد سازمانی کارکنان و مدیران دارد. از بین مؤلفه های جو سازمانی، روحیه گروهی، صمیمیت، علاقمندی، ملاحظه گری و نفوذ و پویایی رابطه مثبت و مزاحمت و تأکید بر تولید رابطه معکوس و معنی داری با تعهد سازمانی دارند. کلیه ابعاد تعهد سازمانی (عاطفی، مستمر و هنجاری) نیز رابطه مثبت و معنی داری با جو سازمانی دارند.
بهروان و سعیدی (۱۳۸۸). پژوهشی با عوامل مؤثر بر میزان تعهد سازمانی کارکنان شرکت گاز نمونه مورد مطالعه: اداره مرکزی استان خراسان رضوی، شهر مشهد انجام دادند. نتایج نشان می دهد که میزان تعهد سازمانی کارکنان بالاتر از متوسط است. میزان تعهد سازمانی با متغیرهای عدالت سازمانی، استقلال در کار، فشار نقش، فرصت و ارتقای شغلی و ابهام نقش رابطه معنادار مثبت و با مشارکت سازمانی رابطه معنادار ندارد. تحلیل های رگرسیون چند گانه و نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که عدالت سازمانی مهم‌ترین و تعیین کننده ترین عامل تاثیرگذار مستقیم و مثبت بر میزان تعهد سازمانی محسوب می شود. درحالی که سایر عوامل مشارکت سازمانی، ابهام نقش، فشار نقش و استقلال در کار نیز تاثیر مستقیم و عامل فرصت و ارتقای شغلی تاثیر غیر مستقیم بر تعهد سازمانی دارند.
طلایی و همکاران (۱۳۸۷) پژوهشی تحت عنوان بررسی فرسودگی شغلی و عوامل وابسته به آن در کارکنان بیمارستان های دانشگاهی مشهد انجام دادند. نتایج نشان داد که میانگین نمره خستگی هیجانی در پرسنل ۷۴/۲۰ شدت متوسط، مسخ شخصیت ۳۵/۷ شدت متوسط) و کفایت شخصی  ۶۶/۲۵ شدت کم است. ارتباط معنی داری بین سه بعد فرسودگی شغلی با متغیرهایی شامل سن، سنوات کاری، تحصیلات، نوع رابطه استخدامی، شغل و بیمارستان محل کار وجود داشت. خستگی هیجانی و مسخ شخصیت به طور چشم گیری در پرسنل زن بالاتر از مردان بود و افراد متاهل از کفایت شخصی بالاتری برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد میزان های بالای ابعاد مختلف فرسودگی شغلی در این مطالعه به نسبت سایر مطالعات مشاهده شد. با توجه به تاثیر فرسودگی شغلی در عملکرد شغلی، خانوادگی و فردی و نیز اثر آن بر غیبت از کار پرسنل و بازنشستگی زود هنگام، کاهش عوامل تنش زا به وسیله سازماندهی عوامل شغلی خصوصا در بیمارستان ها باید مورد توجه قرار بگیرد.
قلی پور و همکاران (۱۳۸۷). پژوهشی با عنوان اعتیاد به کار: چالش جدید مدیریت منابع انسانی سازمان ها انجام دادند. نتایج نشان داد که بین ویژگی های شخصیت این افراد و اعتیاد به کار رابطه معنی دار وجود دارد. کانون کنترل درونی، خودباوری و خود شیفتگی رابطه معنی دار و مثبت و کانون کنترل بیرونی رابطه منفی با اعتیاد به کار نشان می دهند. جامعه آماری شامل پزشکان و متخصصانی است که در مطب، دانشکده و بیمارستان به طور همزمان فعالیت می کنند.
سلیمانی و همکاران (۱۳۸۴) در پژوهشی به بررسی فرسودگی شغلی در کارکنان درمانی روانپزشکی بیمارستان روزبه پرداختند نتایج پژوهش آنان نشان داد از کل کارکنان، ۲۰/۷% دچار خستگی هیجانی شدید، ۹/۳% دچار مسخ شخصیت شدید و ۵۵% دچار کاهش کفایت شخصی شدید بودند. فرسودگی شغلی خیلی شدید فقط در کارکنان پرستاری و خدماتی مشاهده شد. جنس مذکر و تجرد نیز به ترتیب با مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی ارتباط داشت. سطح تحصیلات با خستگی هیجانی ارتباط معکوس داشت و ساعات کار بیشتر در هفته نیز با مسخ شخصیت شدیدتر مرتبط بود. تمامی ابعاد فرسودگی شغلی با سلامت عمومی رابطه معکوس داشتند. در تحلیل چند متغیری، تنها رسته شغلی و سلامت عمومی رابطه معنی داری با فرسودگی شغلی داشت.
۲-۶-۲) پژوهش های انجام شده در خارج کشور
میانو و همکاران (۲۰۱۳) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه ﭘﺎداش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن، انجام دادند. نتایج نشان داد که ﭘﺎداش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺑﺮ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن دارد.
استون و همکاران (۲۰۱۰) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه ﭘﺎداش ﻣﺎﻟﻲ و ﭘﺎداش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، انجام دادند. نتایج نشان داد که ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮای ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻫﻤﻮاره ﺟﺬاب ﻧﻴﺴﺖ و ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻴﺎز ﻫﺎی روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، اﻓﺮاد را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﭘﺎداش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ماهیت انگیزشی، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺳﺎزﻧﺪه را در اﻋﻀﺎی ﺗﻴﻢ دارد.
ﭼﯿﺎﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران (۲۰۱۰) پژوهشی تحت عنوان بررسی حجم کار در تعادل بین کار – زندگی انجام دادند. نتایج نشان داد که ﺣﺠﻢ ﺑﺎﻻی ﮐﺎر و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ ﮐﺎر ـ زﻧﺪﮔﯽ و ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮ ﮐﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﯽ ﻣﯽﺷﻮد، ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻌﺎدل ﮐﺎر ـ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮ ﮐﺎر در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻮدﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ ﮐﺎر ـ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪای (ﺣﻤﺎﯾﺖ در از ﻣﺤﻞ ﮐﺎر) اﺳﺘﺮس ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺠﻢ ﮐﺎر را ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
شوفلی و دیگران^[۴۲] (۲۰۰۸) پژوهشی با عنوان مقایسه معتادان به کار خوب و معتادان به کار بد، انجام دادند. نتایج نشان داد که اعتیاد به کار از عجین شدن با کار متفاوت است. اعتیاد به کار با سلامتی رابطه منفی دارد در حالی که عجین شدن با کار با سلامتی رابطه مثبت دارد، اما هر دو به طور مثبت با عملکرد شغلی رابطه دارند. در افراد معتاد به کار، درجه عجین شدن با کار بالاست، تمایل و کشش بسیار زیادی به کار دارند ولی از کار لذت زیادی نمی برند. در مقابل، مشتاقان به کار با کار عجین می شوند ولی از کارشان لذت می برند و کشش افراطی به کار ندارند.
وﯾﻠﻤﺎر و ﻫﻤﮑﺎران (۲۰۰۸) پژوهشی با عنوان رابطه اعتیاد به کار با ویژگی های کارکنان و ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞرﻓﺘﮕﯽ ﺷﻐﻠﯽ، انجام دادند. نتایج نشان داد که اﻋﺘﯿﺎد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺎ زﻣﺎن ﮐﺎر ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ، اﻟﺰاﻣﺎت ﺷﻐﻠﯽ، ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﮐﺎری ﻣﺜﺒﺖ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺸﮑﻼت ﺳﻼﻣﺖ راﺑﻄﻪ دارد؛ ﺗﺤﻠﯿﻞ رﻓﺘﮕﯽ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺎ زﻣﺎن ﮐﺎر ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺑﯽ ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﺷﻐﻞ، ﻓﻘﺪان ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﮐﺎری ﻣﻨﻔﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻣﺸﮑﻼت ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞرﻓﺘﮕﯽ ﺷﻐﻠﯽ و اﻋﺘﯿﺎد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﺜﺒﺖ دارﻧﺪ.
اندراسن و همکاران^[۴۳] (۲۰۰۷) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه اعتیاد به کار و عملکرد کارکنان در شرکت، انجام دادند. نتایج نشان داد که کارکنانی که تمایلی برای صرف وقت زیاد و تلاش در کار خود دارند، باعث کم شدن ارتباط با شرکای تجاری و کاهش عملکرد شرکت می گردد.
وستمن^[۴۴] (۲۰۰۶) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه اعتیاد به کار و امنیت در محیط کار، انجام دادند. نتایج نشان داد که هیچ رابطه ای بین اعتیاد به کار و امنیت در محیط کار وجود ندارد و آرامش در کار نمی تواند باعث جلب رضایت خانواده و عملکرد فرد گردد.
ریموند و همکاران^[۴۵] (۲۰۰۶) پژوهشی با عنوان نقش خستگی عاطفی و عوامل مرتبط در ایجاد فرسودگی شغلی، انجام دادند. نتایج نشان داد که خستگی عاطفی نقش مهمی را در ایجاد فرسودگی بازی می کند. رضایت از زندگی و شغل، میزان ساعات کاری و حجم کار رابطه مستقیمی با خستگی عاطفی دارد.
مورگان^[۴۶] (۲۰۰۶) در پژوهشی که در دیـوان عـالی ایالـت متحـده انجام داده است، نشان داده که افراط در کار باعث اعتیاد به کار می گردد و اعتیـاد بـه کـار نیـز بـه نوبه خود نتایج منفی بسیاری به بـار مـی آورد کـه سـلامت روانـی کارکنـان را تحـت الشـعاع قـرار می دهد از جمله افزایش فشار خون، فشار روحی- روانی، استرس شـغلی و…. هـم چنـین عواقـب بیرونی نیز مشاهده گردیده از جمله عدم رسیدن به برنامه های جنبـی، از بـین رفـتن تعـادل کـار و زندگی و خارج شدن کنترل فردی.
لین^[۴۷] (۲۰۰۶) در پژوهشی به بررسی فرهنگ، حمایت اجتماعی و شایستگی فرهنگی پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که حمایت اجتماعی به عنوان عامل مهمی در زندگی افراد در سـازمان ها شناخته شده و سبب کاهش فرسودگی شغلی افراد در سازمان ها و مؤسسات می شود.
فصل سوم
روش تحقیق
۱-۳) مقدمه
در این فصل، روش پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات، ابزار گردآوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار و روش تجزیه و تحلیل داده ها، معرفی خواهد شد. سعی بر آن است که اطلاعات دقیق و روشنی در مورد پژوهش ارائه شود تا هر پژوهشگر دیگری صرف نظر از زمینه فکری خویش، به راحتی بتواند این پژوهش را تکرار و نتایج مشابهی را کسب نماید.
۳-۲) روش پژوهش
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر گرد آوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی است و از آن جایی که در آن هیچ گونه دستکاری در متغیر پیش بین از جانب پژوهشگر صورت نمی گیرد، طرح پژوهش از نوع غیر آزمایشی و از نظر روش همبستگی می باشد. مقدار همبستگی یا رابطه از طریق توزیع نمرات متغیرها تعیین می شود.
۳-۳) جامعه آماری
در این پژوهش جامعه آماری شامل کلیه کارکنان بیمارستان حضرت امام خمینی^)رض(  ساری در سال ۱۳۹۳ است که بر اساس آمار، این جامعه از ۸۶۷ نفر تشکیل شده است.